📜
สตฺตรสม ปริจฺเฉท
ธาตุอาคมโน
วุตฺถวสฺโส ปวาเรตฺวา, กตฺติกปุณฺณมาสิยํ;
อโวเจ’ทํ มหาราชํ, มหาเถโร มหามติ.
จิรทิฏฺโ หิ สมฺพุทฺโธ, สตฺถา โน มนุชาธิป;
อนาถวาสํ อวสิมฺห, นตฺถิ โน ปูชิยํ อิธ.
‘‘ภาสิตฺถ นนุ ภนฺเตเม, สมฺพุทฺโธ นิพฺพุโต’’ อิติ;
อาห ธาตูสุ ทิฏฺเสุ, ทิฏฺโ โหติ ชิโน’’ อิติ.
วิทิโต ¶ โว อธิปฺปาโย, ถูปสฺส การเณ มยา;
กาเรสฺสามิ อหํ ถูปํ, ตุมฺเห ชานาถ ธาตุโย.
มนฺเตหิ สุมเนนาติ, เถโร ราชานมพฺรวิ;
ราชา’ห สามเณรํ ตํ, กุโต ลจฺฉาม ธาตุโย.
วิภูสยิตฺวา นครํ, มคฺคฺจ มนุชาธิป;
อุโปสถี สปริโส, หตฺถึ อารุยฺห มงฺคลํ.
เสตจฺฉตฺตํ ธารยนฺโต, ตาลาวจรสํหิโต;
มหานาควนุยฺยานํ, สายนฺหสมเย วช.
ธาตุเภทฺุโน ราช, ธาตุโย ตตฺถ ลจฺฉสิ;
อิจฺฉาห สามเณโร โส, สุมโน ตํ สุมานสํ.
เถโร’ถ ราชกุลโต, คนฺตฺวา เจติยปพฺพตํ;
อามนฺติย สามเณรํ, สุมนํ สุมโน คตึ.
เอหิ ตฺวํ ภทฺร สุมน, คนฺตฺวา ปุปฺผปุรํ วรํ;
อยฺยกํ เต มหาราชํ, เอวํ โน วจนํ วท.
สหาโย เต มหาราช, มหาราชา มรุปฺปิโย;
ปสนฺโน พุทฺธสมเย, ถูปํ กาเรตุมิจฺฉติ.
มุนิโน ธาตุโย เทหิ, ปตฺตํ ภุตฺตฺจ สตฺถุนา;
สรีรธาตุโย สนฺติ, พหโว หิ ตวนฺติเก.
ปตฺตปูรา คเหตฺวา ตา, คนฺตฺวา เทวปุรํ วรํ;
สกฺกํ เทวานมินฺทํ ตํ, เอวํ โน วจนํ วท.
ติโลกทกฺขิเณยฺยสฺส, ทาาธาตุ จ ทกฺขิณา;
ตวนฺติกมฺหิ เทวินฺท, ทกฺขิณกฺขกธาตุ จ.
ทาํ ตฺวเมว ปูเชหิ, อกฺขกํ เทหิ สตฺถุโน;
ลํกาทีปสฺส กิจฺเจสุ, มาปมชฺช สุราธิป.
‘‘เอวํ ภนฺเต’’ติ วตฺวา โส, สามเณโร มหิทฺธิโก;
ตงฺขณํเยว อคมา, ธมฺมาโสกสฺส สนฺติกํ.
สาลมูลมฺหิ ปิตํ, มหาโพธึ ตหึ สุตํ;
กตฺติกจฺฉณปูชาหิ, ปูชิยํ ตฺจ อทฺทส.
เถรสฺส ¶ วจนํ วตฺวา, ราชโต ลทฺธธาตุโย;
ปตฺตปูรํ คเหตฺวาน, หิมวนฺตมุปาคมิ.
หิมวนฺเต เปตฺวาน, สธาตุํ ปตฺตมุตฺตมํ;
เทวินฺทสนฺติกํ คนฺตฺวา, เถรสฺส วจนํ ภณิ.
จูฬามณิ เจติยมฺหา, คเหตฺวา ทกฺขิณกฺขกํ;
สามเณรสฺส ปาทาสิ, สกฺโก เทวานมิสฺสโร.
ตํ ธาตุํ ธาตุปตฺตฺจ, อาทาย สุมโน ตโต;
อาคมฺม เจติยคิรึ, เถรสฺส’ทาสิ ตํ ยติ.
มหานาควนุยฺยานํ, วุตฺเตนา วิธินา’คมา;
สายนฺหาสมเย ราชา, ราชเสนา ปุรกฺขโต.
เปสิ ธาตุโย สพฺพา, เถโร ตตฺเถว ปพฺพเต;
มิสฺสกํ ปพฺพตํ ตสฺมา, อาหุ เจติย ปพฺพตํ.
เปตฺวา ธาตุปตฺตํ ตํ, เถโร เจติยปพฺพเต;
คเหตฺวา อกฺขกํ ธาตุํ, สงฺเกตํ สคโณ’คมา.
สจายํ มุนิโน ธาตุ, ฉตฺตํ นมตุ เม สยํ;
ชณฺณุเกหิ กรีธาตุ, ธาตุจงฺโกฏโก อยํ.
สิรสฺมึ เม ปติฏฺาตุ, อาคมฺม สห ธาตุโก;
อิติ ราชา วิจินฺเตสิ, จินฺติตํ ตํ ตถา อหุ.
อมเตนา’ภิสิตฺโตว, อหุ หฏฺโ’ติ ภูปติ;
สีสโต ตํ คเหตฺวาน, หตฺถิกฺขนฺเธ เปสิตํ.
หฏฺโ หตฺตี กฺุจนาทํ, อกา กมฺปิตฺถ เมทินี;
ตโต นาโค นิวตฺติตฺวา, สเถร พลวาหโน.
ปุรตฺถิเมน ทฺวาเรน, ปวิสิตฺวา ปุรํ สุภํ;
ทกฺขิเณน จ ทฺวาเรน, นิกฺขมิตฺวา ตโต ปุน.
ถูปาราเม เจติยสฺส, านโต ปจฺฉโต กตํ;
ปโมชวตฺถุํ คนฺตฺวาน, โพธิาเน นิวตฺติย.
ปุรตฺถาวทโน อา, ถูปานํ ตทา หิตํ;
กทมฺพปุปฺผอาทาริ-วลฺลีหิ จิตกํ อหุ.
มนุสฺสเทโว ¶ เทเวหิ, ตํ านํ รกฺขิตํ สุจึ;
โสธาเปตฺวา ภูสยิตฺวา, ตงฺขณํเยว สาธุกํ.
ธาตุํ โอโรปนตฺถาย, อารภี หตฺถิกฺขนฺธโต;
นาโค น อิจฺฉิตํ ราชา, เถรํ ปุจฺฉิตฺถ ตํ มนํ.
อตฺตโน ขนฺธสมเก, าเน ปนมิจฺฉติ;
ธาตุโอโรปนํ เตน, น อิฏฺมี’ติ โส พฺรวิ.
อาณาเปตฺวา ขณํเยว,
สุกฺขาโต’ภยวาปิโต;
สุกฺขกทฺทม ขณฺเฑหิ,
จิตา เปตฺวาน ตํ สมํ.
อลงฺกริตฺวาน พหุธา, ราชา ตํ านมุตฺตมํ;
โอโรเปตฺวา หตฺถิกฺขนฺธา, ธาตุํ ตตฺถ เปสิตํ.
ธาตารกฺขํ สํวิธาย, เปตฺวา ตตฺถ หตฺถินํ;
ธาตุถูปสฺส กรเณ, ราชา ตุริตมานโส.
พหู มนุสฺเส โยเชตฺวา, อิตฺถิกากรเณ ลหุํ;
ธาตุกิจฺจํ วิจินฺเตนฺโต, สามจฺโจ ปาวิสี ปุรํ.
มหามหินฺทตฺเถโร ตุ, มหา เมฆวนํ สุภํ;
สคโณ อภิคนฺตฺวาน, ตตฺถ วาสมกปฺปยิ.
รตฺตึ นาโค’นุปริยาติ, ตํ านํ โส สธาตุ กํ;
โพธิานมฺหิ สาลาย, ทิวาาติ สธาตุโก.
วตฺถุสฺส ตสฺโส’ปริโต, ถูปํ เถรมตานุ โค;
ชงฺฆามตฺตํ จิตาเปตฺวา, กติปาเหน ภูปติ.
ตตฺถ ธาตุปติฏฺานํ, โฆสาเปตฺวา อุปาคมิ;
ตโต ตโต สมนฺโต จ, สมาคมิ มหาชโน.
ตสฺมึ สมาคเม ธาตุ, หตฺถิกฺขนฺธา นคาคฺคตา;
สตฺตตาลปฺปมาณมฺหิ, ทิสฺสนฺติ นภสิฏฺิตา.
วิมฺหาปยนฺติ ชนตํ, ยมกํ ปาฏิหาริยํ;
กณฺณมฺพมูเล พุทฺโธ’ว, อกริ โลมหํสนํ.
ตโต ¶ นิกฺขนฺตชาลาหิ, ชลธาราหิ จา’สกึ;
อยํ โอภาสิตา’สิตฺตา, สพฺพาลํกามหี มหุ.
ปรินิพฺพานมฺจมฺหิ, นิปนฺเนน ชิเนน หิ;
กตํ มหาอธิฏฺาน-ปฺจกํ ปฺจจกฺขุนา.
คยฺหมานา มหาโพธิ สาขาโสเกน ทกฺขิณา;
ฉิชฺชิตฺวาน สยํเยว, ปติฏฺาตุ กฏาหเก.
ปติฏฺหิตฺวา สา สาขา, ฉพฺพณฺณรสฺมิโย สุภา;
รฺชยนฺตี ทิสา สพฺพา, ผลปตฺเตหิ มุจฺจตุ.
สสุวณฺณกฏาหา สา, อุคฺคนฺตฺวาน มโนรมา;
อทิสฺสมานา สตฺตาหํ, หิมคพฺภมฺหิ ติฏฺตุ.
ถูปาราเม ปติฏฺนฺตํ, มม ทกฺขิณอกฺขกํ;
กโรตุ นภมุคฺคนฺตฺวา, ยมยํ ปาฏิหาริยํ.
ลงฺกา ลงฺการภูตมฺหิ, เหมมาลิกเจติเย;
ปติฏฺหนฺติโย ธาตุ, โทณมตฺตา ปมาณโต.
พุทฺธเวสธรา หุตฺวา, อุคฺคนฺตฺวา นภสิฏฺิตา;
ปติฏฺํ ตุ กริตฺวาน, ยมกํ ปาฏิหาริยํ.
อธิฏฺานานิ ปฺเจ’ว, อธิฏฺาสิ ตถาคโต;
อกาสิ ตสฺมา สา ธาตุ, ตทา ตํ ปาฏิหาริยํ.
อากาสา โอตริตฺวา สา, อฏฺาภูปสฺส มุทฺธนิ;
อตีวหฏฺโ ตํ ราชา, ปติฏฺาเปสิ เจติเย.
ปติฏฺิตาย ตสฺสา จ, ธาตุยา เจติเย ตทา;
อหุ มหาภูมิจาโล, อพฺภุโต โลมหํสโน.
เอวํ อจินฺติยา พุทฺธา, พุทฺธธมฺมา อจินฺติยา;
อจินฺติเย ปสนฺนานํ, วิปาโก โหติ อจินฺติโย.
ตํ ปาฏิหาริยํ ทิสฺวา, ปสีทึสุ ชเน ชนา;
มตฺตาภโย ราชปุตฺโต, กนิฏฺโ ราชิโน ปน.
มุนิสฺสเร ปสีทิตฺวา, ยาจิตฺวาน นริสฺสรํ;
ปุริสานํ สหสฺเสน, สห ปพฺพชิสาสเน.
เจตาริคามโต ¶ จาปิ, ทฺวารมณฺฑลโตปิ จ;
วิหีรพีชโต จาปิ, ตถา คลฺลกปิฏฺิโต.
ตโถ’ปติสฺสคามา จ, ปฺจ ปฺจ สตานิ จ;
ปพฺพชุํ ทารกา หฏฺา, ชาตสทฺธา ตถาคเต.
เอวํ ปุรา พาหิรา จ, สพฺเพ ปพฺพชิตา ตทา;
ตึส ภิกฺขุสหสฺสานิ, อเหสุํ ชินสาสเน.
ถูปาราเม ถูปวรํ, นิฏฺาเปตฺวา มหีปติ;
รตนาทีหิ’เนเกหิ, สทา ปูชมการยิ.
ราโชโรธา ขตฺติยา จ, อมจฺจา นาครา ตถา;
สพฺเพ ชนปทา เจว, ปุชา’กํสุ วิสุํ วิสุํ.
ถูปปุพฺพงฺคมํ ราชา, วิหารํ ตตฺถ การยิ;
ถูปาราโมติ เตเน’ส, วิหาโร วิสฺสุโต อหุ.
สกธาตุสรีรเกน เจ’วํ,
ปรินิพฺพานคโตปิ โลกนาโถ;
ชนกายหิตํ สุขฺจ สมฺมา,
พหุธา’กาสิ ิเต ชิเน กถาวกาติ.
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
ธาตุอคมโน นาม
สตฺตรสโม ปริจฺเฉโท.