📜
อฏฺวีสติม ปริจฺเฉท
มหา ถูปสาธน ลาโภ
ตโต สตสหสฺสํ โส, วิสฺสชฺเชตฺวา มหีปติ;
การาเปสิ มหาโพธิ-ปูชํ สุฬารมุตฺตมํ.
ตโต ปุรํ ปวิสินฺโต, ถูปาเน นิเวสิตํ;
ปสฺสิตฺวาน สีลายูปํ, สริตฺวา ปุพฺพกํ สุตึ.
‘‘กาเรสฺสามิ มหาถูปํ’’, อิติ หฏฺโ มหาตลํ;
อารุยฺห รตฺตึ ภฺุชิตฺวา, สยิโต อิติ จินฺตยิ.
‘‘ทมิเฬ ¶ มทฺทมาเนน, โลโก’ยํ ปีฬิโต มยา;
น สกฺกา พลิมุทฺธตฺตุํ, ตํ วชฺชิย พลึ อหํ.
การยนฺโต มหาถูปํ, กตํ ธมฺเมน อิฏฺิกา;
อุปฺปาเทสฺสามิ ‘‘อิจฺเจวํ, จินฺตยนฺตสฺส จินฺติตํ.
ฉตฺตมฺหิ เทวตาชานี, ตโต โกลาหลํ อหุ;
เทเวสุ ตฺวา ตํ สกฺโก, วิสฺสกมฺมาน มพฺรวิ.
‘‘อิฏฺกตฺตํ เจติยสฺส, ราชา จินฺเตสิ คามณิ;
คนฺตฺวา ปุรา โยชนมฺหิ, คมฺภีร นที ยนฺติเก.
มาเปหิ อิฏฺิกา ตตฺตํ’, อิติ สกฺเก น ภาสิโต;
วิสฺสกมฺโม อิธาคมฺม, มาเปสิ ตตฺถ อิฏฺิกา.
ปภาเต ลุทฺทโก ตตฺถ, สุนเขหิ วนํ อคา;
โวธารูเปน ทสฺเสสิ, ลุทฺทกํ ภุมฺมเทวตา.
ลุทฺทโก ตํ’นุพนฺธนฺโต, คนฺตฺวา ทิสฺวาน อิฏฺกา;
อนฺตรหิตาย โคธาย, อิติ จิธนฺตสิ โส ตหึ.
‘‘กาเรตุ กาโม กิร โน, มหาถูปํ มหีปติ;
อุปายนมิทํ ตสฺสํ’, อิติ คนฺตฺวา นิเวทยิ.
ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา, ปิยํ ชนหิ ตปฺปิโย;
ราชา กาเรสิ สกฺการํ, มหนฺตํ ตุฏฺมานโส.
ปุราปุพฺพุตฺตเร เทเส, โยชนตฺตย มตฺถเก;
อาจาร วิฏฺิคามมฺหิ, โสฬสกรีเส กเล.
โสวณฺณ พีชานุ’ฏฺึสุ, วิวิธานิ ปมาณโต;
วิทตฺถุกฺกฏฺ มาณานิ, องฺคุลิมาณา นิเหโต.
สุวณฺณ ปุณฺณํ ตํ ภูมึ, ทิสฺวา สงฺคามวาสิกา;
สุวณฺณ ปาหึ อาทาย, คนฺตฺวา รฺโ นิเวทยุํ.
ปุราปาจิน ปสฺสมฺหิ, สตฺต โยชน มตฺถเก;
คงฺคาปาเร ตมฺพปิฏฺเ, ตมฺพโลหํ สมุฏฺหิ.
ตงฺคามิกา ตมฺพโลห-พีชมาทาย ปาติยา;
ราชาน มุปสงฺกมฺม, ตมตฺถฺจ นิเวทยุํ.
ปุพฺพทกฺขิณเทสมฺหิ, ปุรโต จตุโยชเน;
สุมน วาปิ คามมฺหิ, อุฏฺหึสุ มณีพหู.
อุปล ¶ กุรุวินฺเทหิ, มิสฺสกาเนว คามิกา;
อาทาย ปาติยาเอว, คนฺตฺวา รฺโ นิเวทยุํ.
ปุรโต ทกฺขิเณ ปสฺเส, อฏฺโยชนมตฺถเก;
อมฺพฏฺ โกลเลณมฺหิ, รชตํ อุปปชฺชถ.
นคเร วาณิโช เอโก, อาทาย สกเฏ พหู;
มลยา สิงฺคีเวราทึ, อาเนตุํ มลยํ คโต.
เลณสฺส อวิทูรมฺหิ, สกฏานิฏฺ ปาปิย;
ปโตทาทารุนิจฺฉนฺโต, อารุฬฺโห ตํ มหีธรํ.
จาฏิปฺปมาณ ตํ ตตฺถ, ปกฺกภาเรน นามิ ตํ;
ทิสฺวา ปน สลฏฺิฺจ, ปาสาณฏฺฺจ ตํ ผลํ.
วณฺเฏ ตํ วาสิยา เฉตฺวา, ทสฺสาม’คฺคนฺติ จินฺติย;
กาลํ โฆเสสิ สทฺธาย, จตฺตาโร’นาสวาคมุํ.
หฏฺโ โส เต’ภิวาเทตฺวา, นิสีทาปิย สาทโร;
วาสิยา วณฺฏสามนฺตา, ตจํ เฉตฺวา อปสฺสยํ.
มฺุชิตฺวา’วาฏ ปุณฺณํ ตํ, ยูสํ ปตฺเตหี อาทิย;
จตฺตาโร ยูส ปูเรเต, ปตฺเต เตสมทาสิโส.
เต ตํ คเหตฺวา ปกฺกามุํ,
กาลํ โฆเสสิ โส ปุน;
อฺเ ขิณาสวา เถรา,
จตฺตาโร ตตฺถ อาคมุํ.
เตสํ ปตฺเต คเหตฺวา โส, ปตฺตามิฺชหิ ปูริย;
อทาสิ เตสํ ปกฺกามุํ, ตโย เอโก นปกฺกมิ.
รชตํ ตสฺส ทสฺเสตุํ, โอโรหิตฺวา ตโต หิ โส;
นิสชฺช เลณาสนฺนมฺหิ, ตามิฺชา ปริภฺุชถ.
เสสามิฺชา วาณิโช’ปิ, ภฺุชิตฺวา ยาวทตฺถกํ;
ภณฺฑิกาย คเหตฺวาน, เสสเถรปทานุโค.
อฺชสา ¶ อิมินา ตฺวมฺปิ, คจฺฉ ทานี อุปาสก;
คนฺตฺวาน เถรํ ปสฺสิตฺวา, เวยฺยาวจฺจ มหาสิ จ.
เถโร จ เลณทฺวาเรน, ตสฺส มคฺค อมาปยิ;
เถรํ วนฺทิย โส เตน, คจฺฉนฺโต เลณมทฺทส.
เลณ ทฺวารมฺหิ ตฺวาน, ปสฺสิตฺวา รชตมฺปิ โส;
วาสิยา อาหนิตฺวาน, รชตติ วิชานิย.
คเหตฺเวกํ สชฺฌุปิณฺฑํ, คนฺตฺวาน สกฏนฺติกํ;
สกฏานิ ปาเปตฺวา, สชฺฌุปิณฺฑํ ตมาทิย.
ลหุํ อนุราธ ปุรํ, อาคมฺม วรวาณิโช;
ทสฺเสตฺวา รชตํ รฺโ, ตมตฺถมฺปิ นิเวทยิ.
ปุรโต ปจฺฉิเม ปสฺเส, ปฺจโยชน มตฺถเก;
อุรุเวลปฏฺฏเน มุตฺตา, มหามลก มตฺติโย.
ปวาลนฺตริกา สทฺธึ, สมุทฺทาถลโมกฺกมุํ;
เกวฏฺฏา ตา สเมกฺขิตฺวา, ราสึ กตฺวาน เอกโต.
ปาติยา อานยิตฺวาน, มุตฺตา สห ปวาลกา;
ราชาน มุปสงฺกมฺม, ตมตฺถมฺปิ นิเวทยุํ.
ปุรโต อุตฺตเร ปสฺเส, สตฺต โยชน มตฺถเก;
เปฬิวาปิก คามสฺส, วาปิปกฺขนฺตกนฺทเร.
ชายึสุ วาลุกาปิฏฺเ, จตฺตาโร อุตฺตมา มณี;
นีสท โปตปฺปมาณา, อุมฺมาปุปฺผนิภาสุภา.
เต ทิสฺวา สุนโข ลุทฺโท, อคนฺตฺวา ราชสนฺติกํ;
‘‘เอวรูปา มณีทิฏฺโ, มยา’’อิติ นิเวทยิ.
อิฏฺกาทีนิ เอตานิ มหาปฺุโ มหามติ;
มหาถูปตฺถมุปฺปนฺนา-น’สฺโสสิ ตทเหว โส.
ยถานุรูปํ สกฺการํ, เตสํ กตฺวา สุมานโต;
เอเต วา รกฺขเก กตฺวา, สพฺพานิ อาหราปยิ.
เขทมฺปิ ¶ กายชมสยฺหมจินฺตยิตฺวา,
ปฺุํ ปสนฺนมนโส ปจิต หิ เอวํ;
สาเธติ สาธน สตานิ สุขา กรานิ,
ตสฺมา ปสนฺนมนโส’ว กเรยฺย ปฺุนฺติ.
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
มหาถูปสาธนลาโภ นาม
อฏฺวีสติโม ปริจฺเฉโท.