📜
จตุตฺตึสติม ปริจฺเฉท
เอกาทสราชทีปโน
ตทจฺจเย มหาจูลี-มหาติสฺโส อการยิ;
รชฺชํ จุทฺทสวสฺสานิ, ธมฺเมน จ สเมน จ.
สหตฺเถน กตํ ทานํ, โส สุตฺวาน มหปฺผลํ;
ปเมเยว วสฺสมฺหิ, คนฺตฺวา อฺาตเวสวา.
กตฺวาน สาลิลวนํ, ลทฺธาย ภติยา ตโต;
ปิณฺฑปาตํ มหาสุมฺม-เถรสฺสา’ทา มหีปติ.
โสณฺณคิริมฺหิ ปุน โส, ตีณิวสฺสานิ ขตฺติโย;
คุฬยนฺตมฺหิ กตฺวาน, ภตึลทฺธา คุเฬ ตโต.
เต คุเฬ อาหราเปตฺวา, ปุรํ อาคมฺม ภูปติ;
ภิกฺขุสงฺฆสฺส ปาทาสิ, มหาทานํ มหีปติ.
ตึสภิกฺขุสหสฺสสฺส, อทา อจฺฉาทนานิ จ;
ทฺวาทสนฺนํ สหสฺสานํ, ภิกฺขูนีนํ ตเถว จ.
การยิตฺวา ¶ มหีปาโล, วิหารํ สุปฺปติฏฺิตํ;
สฏฺิภิกฺขุ สหสฺสสฺส, ติจีวรมทาปยิ.
ตึส สหสฺส สงฺขานํ, ภิกฺขุนีนฺจ ทาปยิ;
มณฺฑวาปิ วิหารํ โส, ตถา อภยคลฺลกํ.
วงฺคุปฏฺฏงฺคคลฺลฺจ, ทีฆพาหุกคลฺลกํ;
วาลคาม วิหารฺจ, ราชา โสเยว การยิ.
เอวํ สทฺธาย โส ราชา, กตฺวา ปฺุานิเนกธา;
จตุทฺทสนฺนํ วสฺสานํ, อจฺจเยน ทิวํ อคา.
วฏฺฏคามณิโน ปุตฺโต, โจรนาโคติ วิสฺสุโต;
มหาจูฬิสฺสรชฺชมฺหิ, โจโร หุตฺวา จริตทา.
มหาจูเฬ อุปรเต, รชฺชํ การยิ อาคโต;
อตฺตโน โจรกาเล โส, นิวาสํ เยสุนาลภิ.
อฏฺรสวิหาเร เต, วิทฺธํสาเปสิ ทุมฺมติ;
รชฺชํ ทฺวาทสวสฺสานิ, โจรนาโค อการยิ.
โลกนฺตริก นิรยํ, ปาโปโสอุปปชฺชถ;
ตทจฺจเย มหาจูฬฺหิ-รฺโ ปุตฺโต อการยิ.
รชฺชํ ตีเณว วสฺสานิ, ราชาติสฺโส’ติ วิสฺสุโต;
โจรนาคสฺส เทวีตุ, วีสมํ วีสมานุลา.
วีสํ ทตฺวาน มาเรสิ, พลตฺเถรตฺตมานสา;
ตสฺมึเยวพลตฺเถสา, อนุลารตฺตมานสา.
ติสฺสํ วีเสนฆาเตตฺวา, ตสฺส รชฺชมทาสิสา;
สีโว นาม พลตฺโถโส, เชฏฺโทวาริโก ตหึ.
กตฺวา มเหสึ อนุลํ, วสฺสํ มาสทฺวยา’จิกํ;
รชฺชํ กาเรสิ นคเร, วฏุเก ทมิเฬ’นุลา.
รตฺตา วีเสน ตํ หนฺตฺวา, วฏุเก รชฺชมปฺปยิ;
วฏุโก ทมิโฬ โส หิ, ปุเร นครวฑฺฒกี.
มเหสึ อนุลํ กตฺวา, วสฺสํ มาสทฺวยาธิกํ;
รชฺชํ กาเรสิ นคเร, อนุลา ตตฺถ อาคตํ.
ปสฺสิตฺวา ทารุภติกํ, ตสฺมึ สารตฺตมานสา;
หนฺตฺวา วิเสน วฏุกํ, ตสฺส รชฺชํ สมปฺปยิ.
ทารุภติกติสฺโส ¶ โส, มเหสึ กริยานุลํ;
เอกมาสาธิกํ วสฺสํ, ปุเร รชฺชมการยิ.
กาเรสิ โส โปกฺขรณึ, มหาเมฆวเน ลหุํ;
นิลีเย นาม ทมิเฬ, สา ปุโรหิตพฺราหฺมเณ.
ราเคน รตฺตา อนุลา, เตน สํวาสกามินี;
ทารุภติกติสฺสํตํ, วีสํ ทตฺวาน ฆาติย.
นิลียสฺส อทา รชฺชํ, โสปิ นิลียพฺราหฺมโณ;
ตํ มเหสึ กริตฺวาน, นิจฺจํ ตาย อุปฏฺิโต.
รชฺชํ กาเรสิ ฉมฺมาสํ, อนุราธปุเร อิธ;
ทฺวตฺตึสาย พลตฺเถหิ, วตฺถุกามา ยถารุจึ.
วีเสน ตํ ฆาตยิตฺวา, นิลียํ ขตฺติยานุลา;
รชฺชํ สา อนุลาเทวี, จตุมาสมการยิ.
มหาจูฬิกราชสฺส, ปุตฺโต ทุติยโก ปน;
กูฏกณฺณติสฺโส นาม, ภีโต โส’นุลเทวิยา.
ปลายิตฺวา ปพฺพชิตฺวา, กาเล ปตฺตพโล อิธ;
อาคนฺตฺวา ฆาตยิตฺวา, ตํ อนุลํ ทุฏฺมานสํ.
รชฺชํ กาเรสิ ทฺวาวีสํ, วสฺสานิ มนุชาธิโป;
มหาอุโปสถาคารํ, อกา เจติยปพฺพเต.
ฆรสฺส ตสฺส ปุรโต, สิลาถูปมการยิ;
โพธึ โรเปสิ ตตฺเถว, โสว เจติเยปพฺพเต.
เปลคามวิหารฺจ, อนฺตรคงฺคาย การยิ;
ตตฺเถว วณฺณกํ นาม, มหามาติกเมว จ.
อมฺพทุคฺคมหาวาปึ, ภโยลุปฺปลเมว จ;
สตฺตหตฺถุจฺจปาการํ, ปุรสฺส ปริขํ ตถา.
มหาวตฺถุมฺหิ อนุลํ, ฌาปยิตฺวา อสฺตํ;
อปนีย ตโต โถกํ, มหาวตฺถุมการยิ.
ปทุมสฺสรวนุยฺยานํ, นคเรเยว การยิ;
มตา’สฺส ทนฺเต โธวิตฺวา, ปพฺพชิ ชินสาสเน.
กุลสนฺตเก ¶ ฆรฏฺาเน, มาตุภิกฺขุนุปสฺสยํ;
กาเรสิ ทนฺตเคหนฺติ, วิสฺสโต อาสิ เตน โส.
ตทจฺจเย ตสฺส ปุตฺโต, นามโก ภาติกาภโย;
อฏฺวีสติวสฺสานิ, รชฺชํ กาเรสิ ขตฺติโย.
มหาทาฏฺิกราชสฺส, ภาติกตฺตามหีปติ;
ทีเป ‘‘ภาติกราชา’’ติ, ปากโฏ อาสิ ธมฺมิโก.
กาเรสิ โลหปาสาเท, ปฏิสงฺขารเมตฺถโส;
มหาถูเป เวทิกา ทฺเว, ถูปวฺเห’โปสถวฺหยํ.
อตฺตโน พลิมุชฺฌิตฺวา, นครสฺส สมนฺตโต;
โรปาเปตฺวา โยชนมฺหิ, สุมนาน’ชฺชุกานิ จ.
ปาทเวจิกโต ยาว, ธุรจฺฉตฺตานราธิโป;
จตุรงฺคลพหเลน, คนฺเธน อุรุเจติยํ.
ลิมฺปาเปตฺวาน ปุปฺผานิ, วณฺเฏหิ ตตฺถ สาธุกํ;
นิเวสิตฺวาน โกเรสิ, ถูปํ มาลาคุโลปมํ.
ปุนทฺวงฺคุลพหลาย, มโนสิลาย เจติยํ;
ลิมฺปาเปตฺวาน กาเรสิ, ตเถว กุสุมาจิตํ.
ปุน โสปานโต ยาว, ธุรจฺฉตฺตาว เจติยํ;
ปุปฺเผหิ โอกิราเปตฺวา, ฉาเทสิ ปุปฺผราสิโน.
อุฏฺาเปตฺวาน ยนฺเตหิ, ชลํ อภยวาปิโต;
ชเลหิ ถูปํ เสวนฺโต, พลปูชมการยิ.
สกฏสเตน มุตฺตานํ, สทฺธึ เตเลน สาธุกํ;
มทฺทาเปตฺวา สุธาปิณฺฑํ, สุธากมฺมมการยิ.
ปวาลชาลํ กาเรตฺวา, ตํ ขิปาปิย เจติเย;
โสวณฺณานิ ปทุมานิ, จกฺกมตฺตานิ สนฺธิสุ.
ลคฺคาเปตฺวา ตโต มุตฺตา-กลาเป ยาว เหฏฺิมา;
ปทุมา’ลมฺพยิตฺวาน, มหาถูปมปูชยิ.
คณสชฺฌายสทฺทํ ¶ โส, ธาตุคพฺภมฺหิตาทินิ;
สุตฺวา ‘‘อทิสฺวา ตํนา’หํ, วุฏฺหิสฺสนฺติ นิจฺฉิโต.
ปาจินาทิกมูลมฺหิ, อนาหาโร นิปชฺชถ;
เถรา ทฺวารํ มาปยิตฺวา, ธาตุคพฺภํ นยึสุ ตํ.
ธาตุคพฺภวิภูตึโส, สพฺพํ ทิสฺวา มหีปติ;
นิกฺขนฺโต ตาทิเสเหว, โปตฺถรูเปหิ ปูชยิ.
มธุคนฺเธหิ คนฺเธหิ, ฆเฏหิ สรเสหิ จ;
อฺชนหริตาเลหิ, ตถามโนสิลาหิ จ.
มโนสิลาสุ วสฺเสน, ภสฺสิตฺวา เจติยงฺคเณ;
ิตาสุ โคปฺผมตฺตาสุ, รจิเต ปุ’ปฺปเลหิ จ.
ถูปงฺคณมฺหิ สกเล, ปุริเต คนฺธกทฺทเม;
จิตฺตกิลฺชฉิทฺเทสุ, รจิเต ปุ’ปฺปเลหิ จ.
วารยิตฺวา วาริมคฺคํ, ตเถว ปุริเต ฆเฏ;
ทีปวฏฺฏิหิ เนกานิ, กตวฏฺฏิสิขาหิ จ.
มธุกเตลมฺหิ ตถา, ติลเตเล ตเถว จ;
ตเถว ปฏฺฏวฏฺฏีนํ, สุ พหูหิ สิขาหิ จ.
ยถาวุตฺเตหิ เอเตหิ, มหาถูปสฺส ขตฺติโย;
สตฺตกฺขตฺตุํ สตฺตกฺขตฺตุํ, ปูชา’กาสิ วิสุํ วิสุํ.
อนุวสฺสฺจ นิยตํ, สุธามงฺคลมุตฺตมํ;
โพธิสินานปูชา จ, ตเถว อุรุโพธิยา.
มหาเวสาข ปูชา จ, อุฬารา อฏฺวีสติ;
จตุราสีติ สหสฺสานิ, ปูชา จ อนุฬาริกา.
วิวิธํ นฏนจฺจฺจ, นานาตูริยวาทิตํ;
มหาถูเป มหาปูชํ, สทฺธานุนฺโน อการยิ.
ทิวสสฺส จ ติกฺขตฺตุํ, พุทฺธุปฺปฏฺานมาคมา;
ทฺวิกฺขตฺตุํ, ปุปฺผเภริฺจ, นิยตํ โส อการยิ.
นิยตฺจนทานฺจ, ปวารณาทานเมว จ;
เตลผาณิตวตฺถาทิ-ปริกฺขารํ สมณารหํ.
พหุํ ¶ ปาทาสิ สงฺฆสฺส, เจติยเขตฺตเมว จ;
เจติเย ปริกมฺมตฺถํ, อทาสิ ตตฺถ ขตฺติโย.
สทา ภิกฺขุสหสฺสสฺส, วิหาเร เจติยปพฺพเต;
สลากวตฺตภตฺตฺจ, โส ทาเปสิ จ ภูปติ.
จินฺตามณิมุเจลวฺเห, อุปฏฺานตฺตเย จ โส;
ตถา ปทุมฆเร ฉตฺต-ปาสาเท จ มโนรเม.
โภเชนฺโต ปฺจานมฺหิ, ภิกฺขูคนฺถธุเร ยุเต;
ปจฺจเยหิ อุปฏฺาสิ, สทา ธมฺเม สคารโว.
โปราณราชนิยาตํ, ยํกิฺจิ สาสนสฺสิตํ;
อกาสิ ปฺุกมฺมํโส, สพฺพํ ภาติกภูปติ.
ตสฺส ภาภกราชสฺส, อจฺจเย ตํ กนิฏฺโก;
มหาทาิมหานาค-นาโม รชฺชมการยิ.
ทฺวาทสํเยว วสฺสานิ, นานาปฺุปรายโน;
มหาถูปมฺหิ กิฺชกฺข- ปาสาเณ อตฺถราปยิ.
วาลิกามริยาทฺจ, กาเรสิ วิตฺถตงฺคณํ;
ทีเป สพฺพวิหาเรสุ, ธมฺมาสนมทาปยิ.
อมฺพตฺถล มหาถูปํ, การาเปสิ มหีปติ;
จ เยอนิฏฺมานมฺหิ, สริตฺวา มุนิโน คุณํ.
จชิตฺวาน สกํ ปาณํ, นิปชฺชิตฺวา สยํ ตหึ;
ปยิตฺวา จยํ ตสฺส, นิฏฺาเปตฺวาน เจติยํ.
จตุทฺวาเร ปาเปสิ, จตุโร รตนคฺฆิเก;
สุสิปฺปิเกหิ สุวิภตฺเต, นานารตนโชติเต.
เจติเย ปฏิโมเจตฺวา, นานารตนกฺจุกํ;
กฺจน พุพฺพุลฺเจตฺถ, มุตฺโตลมฺพฺจ ทาปยิ.
เจติย ปพฺพตาวฏฺเฏ, อลงฺกริย โยชนํ;
โยชาเปตฺวา จตุทฺวารํ, สมนฺตา จารุวีถิกํ.
วีถิยา อุภโต ปสฺเส, อาปณานิ ปสาริย;
ธชคฺฆิก โต รณานิ, มณฺฑยิตฺวา ตหึ ตหึ.
ทีปมาลา ¶ สมุชฺโชตํ, การยิตฺวา สมนฺตโต;
นฏนจฺจานิ คีตานิ, วาทิตานิ จ การยิ.
มคฺเค กทมฺพนทิโต, ยาวเจติย ปพฺพตา;
คนฺตุํ โธเตหิ ปาเทหิ, การยิ’ตฺถรณตฺถตํ.
สนจฺจคีตวาเทหิ, สมชฺชมกรุํ ตหึ;
นครสฺส จตุทฺวาเร, มหา ทานฺจ ทาปยิ.
อกาสิ สกเล ทีเป, ทีปมาลานิรนฺตรํ;
สลิเลปิ สมุทฺทสฺส, สมนฺตา โยชนนฺตเร.
เจติยสฺส มเหเตน, ปูชา สา การิตา สุภา;
คิริภณฺฑา มหาปูชา, อุฬารา วุจฺจเต อิธ.
สมาคตานํ ภิกฺขูนํ, ตสฺมึ ปูชา สมาคเม;
ทานํ อฏฺสุ าเนสุ, ปาเปตฺวา มหีปติ.
ตาฬยิตฺวาน ตตฺรฏฺา, อฏฺโสวณฺณเภริโย;
จตุวีสสหสฺสานํ, มหาทานํ ปวตฺตยิ.
ฉจีวรานิ ปาทาสิ, พนฺธโมกฺขฺจ การยิ;
จตุทฺวาเรนฺวาปิเตหิ, สทา กมฺมมการยิ.
ปุพฺพราชูหิ ปิตํ, ภาตรํ ปิตํ ตถา;
ปฺุกมฺมํ อหาเปตฺวา, สพฺพํ การยิภูปติ.
อตฺตานํ เทวึปุตฺเต ทฺเว, หตฺถึ อสฺสฺจ มงฺคลํ;
วาริยนฺโต’ปิ สงฺเฆน, สงฺฆสฺสา’ทาสิ ภูปติ.
ฉสต สหสฺสคฺฆกํ, ภิกฺขุสงฺฆสฺส โส อทา;
สตสหสฺสคฺฆนกํ, ภิกฺขูนีนํ คณสฺส ตุ.
ทตฺวาน กปฺปิยํ ภณฺฑํ, วิวิธํ วิธิโกวิโท;
อตฺตานฺจ’ว เสเส จ, สงฺฆโต อภินีหริ.
กาลายน กณฺณิกมฺหิ, มณินาค ปพฺพตวฺหยํ;
วิหารฺจ กฬวฺหยํ, กาเรสิ มนุชาธิโป.
กุพุ ¶ พนฺธนทีตีเร, สมุทฺทวิหารเมว จ;
หุวาวกณฺณิเก จูฬ, นคปพฺพตสวฺหยํ.
ปาสาณทีปกวฺหมฺหิ, วิหาเร การิเต สยํ;
ปานิยํ อุปนิตสฺส, สามเณรสฺส ขตฺติโย.
อุปจาเร ปสีทิตฺวา, สมนฺตา อฏฺโยชนํ;
สงฺฆโภคมทาตสฺส, วิหารสฺส มหีปติ.
มณฺฑวาปิ วิหาเร จ, สามเณรสฺส ขตฺติโย;
ตุฏฺโ วิหารํ ทาเปสิ, สงฺเฆ โภคํ ตเถว โส.
อิติ วิภวมนปฺปํ สาธุปฺา ลภิตฺวา,
วิคตมทปมาทาจตฺต กามปสงฺคา;
อกริยชนเขทํ ปฺุกมฺมาภิรามา,
วิปุลวิวิธปฺุํ สุปฺปนฺนากโรนฺตีติ.
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
เอกาทสราชทีปโน นาม
จตุตฺตึสติโม ปริจฺเฉโท.