📜
เตจตฺตาลีสติม ปริจฺเฉท
จตุราชโก
ตโต ¶ วิชิตสงฺคาโม, กสฺสโป ปุริตาสโย;
มหาปาฬิมฺหิ สงฺฆสฺส, สมิทฺธํ โภชนํ อกา.
นาคสาลา นิวาสึ โส, มหาธมฺมกถึ ยตึ;
มหาปูชาย ปูเชตฺวา, สทฺธมฺมํ เตน วาจยิ.
วสนฺตํ ภาตุอาวาเส, สมุทฺทิสฺส ลิขาปยิ;
กฏนฺธการวาสึ โส, ปาฬิ สพฺพํ สสงฺคหํ.
ชิณฺณํ สงฺขริกมฺมฺจ, นวํ กาเรสิ เจติเย;
สงฺฆโภคมเนกฺจ, ตตฺถ ตตฺถ ปวตฺตยิ.
นานามณิสมุชฺโชตํ, กาสิ จูฬมณิตฺตยํ;
สตํ ปณฺฑุปลาสานํ, วตฺถทาเนน ตปฺปยิ.
ตสฺสาสุํ พหโว ปุตฺตา, เชฏฺโ เตสฺจ มาณโก;
สพฺเพ เต น วยปฺปตฺตา, พาลาวิคตพุทฺธิโน.
ตโต โส พฺยาธินา ผุฏฺโ, อเตกิจฺเฉน เกนจิ;
ปุตฺตา เม พาลกา สพฺเพ, เน’เต รชฺชกฺขมา อิติ.
วสนฺตํ โรหเณ เทเส, ภาคิเนยฺยํ มหามตึ;
อาหุย สพฺพํ ปาทาสิ, รชฺชํ ปุตฺเตหิ อตฺตโน.
คนฺธมาลาทิปูชาหิ, ปูชยิตฺวาน เจติเย;
ภิกฺขุสงฺฆํ ขมาธปสิ, ทตฺวาน จตุปจฺจยํ.
เอวํ ธมฺมํ จริตฺวาน, มิตฺตามจฺจชเนสุ จ;
คโต นวหิ วสฺเสหิ, ยถากมฺมํ นราธิโป.
กตฺวา กตฺตพฺพกิจฺจํ โส, มาตุลสฺส สคารโว;
สงฺคหนฺโต ชนํ มาโณ, ทมิเฬ นีหราปยิ.
เอกโต ทมิฬา หุตฺวา, นิพฺพาเสม อิมํ อิติ;
ตสฺมึ ิเต พหิทฺธาว, อคฺคเหสุํ ปุรํ สยํ.
หตฺต ¶ ทาสฺส เปเสสิ, ชมฺพุทีปคตสฺส เต;
อาคนฺตุํตว กาโลติ, สาสนํ รชฺชคาหเณ.
มาโณ’ปิ สงฺฆํ เปเสสิ, สาสนํ ปิตุโรหณํ;
ปิตา สุตฺวาน ตํ อาคา, น จีเรเนว โรหณา.
อุเภ เต มนฺตยิตฺวาน, อกํสุ สนฺธิเลสกํ;
อุมิเฬหิ ตโต ชาตา, สพฺเพ เต สมวุตฺติโน.
ตโต โส ปิตรํ รชฺเช, อภิสิฺจิตฺถ มาณโก;
โส’ภิสิตฺโต นิกายานํ, สหสฺสานํ ตยํ อทา.
สงฺฆํ รฏฺฺจ สงฺคยฺห, สพฺพํ ราชกุลฏฺิตํ;
ภณฺฑํ เปเสสิ สตฺตูหิ, รกฺขณตฺถาย โรหณํ.
หตฺถทาโปิ สุตฺวาน, ทมิฬานํ ตุ สาสนํ;
ขเณนา’คา อิมํ ทีปํ, คเหตฺวา ทมิฬฺหํ พลํ.
ตทา เต ทมิฬา สพฺเพ, ปริภูตา อิธ ิตา;
อายนฺตเมว ตํ คนฺตฺวา, ปริวาเรสุ มฺชเส.
มาโณปิ สุตฺวา ตํ สพฺพํ, นายํ กาโลติ ยุชฺฌิตุํ;
เปเสตฺวา ปิตุราชานํ, สทฺธึ สาเรน โรหณํ.
ปุพฺพเทสํ สยํ คนฺตฺวา, สงฺคณฺหนฺโต ชนํ วสี;
ลทฺธา ทมิฬปกฺขํ โส, คเหตฺวา ราชกํ ปุรํ.
ทาโปติสฺโส ราชาติ, นามํ สาเวติ อตฺตโน;
มาตุลํ วิย ตํ โลโก, เตน นาเมน โวหริ.
ปิตุจฺฉปุตฺตมาเนตฺวา, อคฺคโพธิ สนามกํ;
เปตฺวา ยุวราชตฺเต, เทสฺจา’ทาสิ ทกฺขิณํ.
านนฺตรฺจ ปาทาสิ, นิสฺสิตานํ ยถารหํ;
สาสนสฺส จ โลกสฺส, สพฺพํ กตฺตพฺพมาจริ.
มหาปาฬิมฺหิ ทาเปสิ, สวตฺถํ ทธิภตฺตกํ;
ขีรํ ปายาสกฺเจว, ธมฺมํ สุณิ อุโปสถิ.
กาเรตฺวา สพฺพปูชาโย, เทสา เปตฺวาน เทสนํ;
เอวมาทีหิ ปฺุเหิ, อตฺตานํ’กาสิ ภทฺทกํ.
กสฺสปสฺส วิหารสฺส, ทตฺวาเสนวฺหคามกํ;
มหาคลฺลฺจ ปาทาสิ, ปธานฆรกสฺส โส.
ปริเวณสฺส ¶ โมรสฺส, อกาสิ สกคามกํ;
ถูปารามสฺส ปุณฺโณฬึ, ทตฺวา สกฺกาสิ เจติยํ.
กปฺปูรปริเวณํ โส, กาเรสิ อภยุตฺตเร;
วิหารํ ติปุถุลฺลวฺหํ, กตฺวา ตสฺเสว ทาปยิ.
ตสฺมึ กโรนฺเต วาเรสุํ, สีมายนฺโต’ติ ภิกฺขโว;
เถริยา เต กิพาเหตฺวา, พลํ ตเถว การยิ.
อถ เต เต เถริยา ภิกฺขู, ทุมฺมฺู ตตฺถ ราชินิ;
อสฺสทฺธํ ตํ วิทิตฺวาน, ปตฺตนิกฺกุชฺชนํ กรุํ.
วุตฺตฺหิ มุนินา เตน, อสฺสทฺโธ โย อุปาสโก;
อลาภาย จ ภิกฺขูนํ, เจเตต’กฺโกสติ จ เต.
ปตฺตนิกุชฺชนํ ตสฺส, กตฺตพฺพนฺติ ตโต หิ เต;
ตสฺส ตํ กมฺมมกรุํ, โลโก มฺิตฺถ อฺถา.
อาทายุ กุชฺชิตํ ปตฺตํ, จรนฺโต ภิกฺขุภิกฺขกํ;
นิกุชฺเชยฺย ฆรทฺวาเร, ตสฺสา’ติ กถิกํ กรุํ.
ตสฺมึ โส สมเย ผุฏฺโ, พฺยาธินา มหตามริ;
วสฺสมฺหิ นวเม ราชา, สมฺปตฺโต ชีวิตกฺขยํ.
ทปฺปุโลปิ ตโต ราชา, คโต โรหณกํ สกํ;
วาสํ กปฺเปสิ ตตฺเถว, กโรนฺโต ปฺุสฺจยํ.
อิโต ปฏฺาย วกฺขาม, ตสฺส วํสมนากุลํ;
วุจฺจมานมฺหิ เอตฺเถว, ตสฺมึ โหติ อสงฺกโร.
ชาโต โอกฺกากวํสมฺหิ, มหาติสฺโสติ วิสฺสุโต;
อาสิ เอโก มหาปฺุโ, สมากิณฺณคุณากโร.
ตสฺเส’กา ภริยา อาสิ, สงฺฆปิวาติ วีสฺสุตา;
ธฺปฺุคุณูเปตา, ธีตา โรหณสามิโน.
ตสฺสาปุตฺตา ตโย อาสุํ, ปโม อคฺคเพธิโก;
ทุติโย ทปฺปุโล นาม, ตติโย มณิอกฺขิโก.
เอกาว ธีตา ตสฺสาสิ, ราชนมคมา จ สา;
เชฏฺโ โรหณนามสฺส, เทสสฺสา’สิ สยํ วสี.
มหาปาฬึ ส กาเรสิ, มหาคาเม มหาธโน;
ทาคฺคโพธินามฺจ, ปริเวณํ ตหิ วํโส.
กาณคามมฺหิ ¶ กาณานํ, คิลานานฺจ สาลเก;
วิหาเร ปฏิมาวฺเห จ, มหนฺตํ ปฏิมาฆรํ.
ปติฏฺเปสิ กตฺวาน, พุทฺธตตฺถ สิลามยํ;
มหนฺตนามํ สปฺปฺโ, อิทฺธีหิ วิย นิมฺมิตํ.
สาลวาณฺจ กาเรสิ, วิหารํ อตฺตนามกํ,
ปริเวณวิหารฺจ, ตถา กาชรคามกํ.
นวกมฺมานิ กาเรตฺวา, ธมฺมสาลวิหารเก;
สยํ วจฺจกุฏี เอส, ตตฺถ โสเธสิ พุทฺธิมา.
อุจฺจิฏฺํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส, โภชนํ ปริภฺุชิย;
มณฺฑคามฺจ สงฺฆสฺส, คามํ’ทาสิ มสาทวา.
ปฺุาเน’ตานิจฺานิ, กตฺวา ตสฺมึ ทิวงฺคเต;
อาสี ตสฺสา’นุโช ตตฺถ, สามิ ทปฺปุลนามโก.
อิสฺเสรํ ตตฺถ วตฺเตสิ, สมฺปมทฺทิย สตฺต โว;
มหาทานํ ปวตฺเตสิ, นิสฺสงฺกํ โรหณํ อคา.
ตสฺส ตุฏฺโ ชโน อาห, มหาสามีติ เอสโน;
ตโต ปฏฺาย ตํ โลโก-มหาสามีติ โวหริ.
สุตฺวาน ตํ สิลาทาโ, นรินฺโท สกธีตรํ;
ตสฺส ปาทาสิ สนฺตุฏฺโ, คุเณหิ พหุเกหิ จ.
ยุชราชตฺตมสฺสาทา, รชฺชโยคฺโคติ มานิตุํ;
มาณวมฺมาทโย ตสฺส, ปุตฺตา อาสุํ มหาสยา.
ปาสาณทิปวาสิสฺส, มหาเถรสฺส สนฺติเก;
ธมฺมํ สุตฺวา ปสีทิตฺวา, ตสฺมึ ตํ พหุมานิตุํ.
วิหารํ โรหเณ กตฺวา, ตสฺส ปาทาสิ โสปิ ตํ;
จาตุทฺทิสิยสงฺฆสฺส, ปริโภคาย วิสฺสชฺชิ.
อมฺพมาลา วิหาราทิ, วิหาเร การยิ พหู;
ขทิราลิวิหารฺจ, กตฺวา เทว มปูชยิ.
ปาสาทมนุรารามํ, มุตฺโตลมฺพํ สุชิณฺณกํ;
สีริวฑฺฒฺจ ปาสาทํ, ตถา ตกฺกมฺพิลํ ปรํ.
โสเธตฺวา ภิกฺขโว ตตฺถ, ทฺวตฺตึส ปริวาสยิ;
สพฺพปจฺจยทาเนน, สนฺตปฺเปตฺวา มหีมติ.
อทา ¶ เกวฏฺฏคมฺภีรํ, คามํ นาควิหารเก;
ตถา ราชวิหารสฺส, โคนฺนคามํ สมาทิยิ.
อทา ตีสวิหารสฺส, ตถากนฺติกปพฺพกํ;
จิตฺตลปพฺพตสฺสา’ทา, คามํ โส โคนฺนวิฏฺิกํ.
ทตฺวา ริยากรสฺเสส, คามํ โสมาลวตฺถุกํ;
อกาสิ ปฏิมาเคหํ, ตเถว สุมโนหรํ.
ตตฺรฏฺสฺส ชินสฺสา’กา, อุณฺณโลมํ มหคฺฆิยํ;
เหมปฏฺฏฺจ กาเรสิ, สพฺพํ ปูชาวิธึ ส’กา.
เจติเย ปริชิณฺเณ โส, สุธากมฺเมน รฺชยิ;
ติปฺจหตฺถํ กาเรสิ, เมตฺเตยฺยํ สุคตํ ปรํ.
เอวมาทินิ ปฺุานิ, อปฺปเมยฺยานิ โส วิภู;
อกาสิ จ สยํ สาธุ, ปริวาเรหี การยิ.
ปริวารา จ ตสฺสาสุํ, พหูปฺุกรา นรา;
วิหารา เนกกา อาสุํ, กตา เตหิ สปฺปจฺจยา.
กทาจิ มคฺคํ คจฺฉํ โส, อรฺมฺหิ อคามเก;
เสนํ สํวิทหิตฺวาน, วาสํ กปฺเปสิ รตฺติยํ.
สุนหาตวิลฺลิตฺโต โส, สุภุตฺโตสยเน สุเข;
นิปนฺเนสุ ฆเร รมฺเม, นิทฺทายิตุมุปกฺกมิ.
อลภนฺโต ตทา นิทฺทํ, กินฺนุ โข อิติ การณํ;
ปวตฺตึ อุปธาเรนฺโต, ทิวเส สพฺพมตฺตโน.
อทิสฺวา การณํ อนฺโต, อวสฺสํ พหิ เหสฺสติ;
อิติ จินฺติย โยเชสิ, มนุสฺเสตํ คเวสิตุํ.
เอวมาห จ นิสฺสงฺกํ, อยฺยกา มม รตฺติยํ;
เตเมนฺตา รุกฺขมูลสฺมึ, ิตา อาเนถ เต อิติ.
เตปิ คนฺตฺวา คเวสนฺตา, ทีปหตฺถา มหาชนา;
มหาคามา’คเต ภิกฺขู, รุกฺขมูลคเต ตทา.
เต คนฺตฺวา สาสนํ รฺโ, อาโรเจสุํ ปธาวิโส;
ทิสฺวา จ ภิกฺขุ สนฺตุฏฺโ, เนตฺวา วาสฆรํ สกํ.
นิจฺจทานาย ภิกฺขูนํ, ปิเต รตฺตจีวเร;
เตสํ ทตฺวาน ตินฺตานิ, จีวรานิ สมาทิย.
สุกฺขาปิย ¶ จ กตฺวาน, ปาทโธวนกาทิกํ;
นิสีทาปิย เต สพฺเพ, สยเน สาธุ สนฺถเต.
เภสชฺชํ ปฏิยาเทตฺวา, สยเมโว’ปนามิย;
ปจฺจูเสปิ จ กตฺวาน, กตฺตพฺพํ โภชนาทิกํ.
ทตฺวา กปฺปิย กาเร’ถ, วิสฺสชฺเชสิ ยถารุจึ;
เอวํ ปฺุรตสฺเสว, ตสฺสา’สิ ทิวสํ คตํ.
เอวํ ปฺุปเรตสฺมึ, วสมาเน นรุตฺตเม;
รฏฺํ ชนปทํ สพฺพํ, โยเชตฺวา ปฺุกมฺเมสุ.
มาโณ ปาจินเทสมฺหิ, วสนฺโต พลสงฺคหํ;
กตฺวาน ปิตุโน เสนํ, ธนํ เจวา หราปิย.
กาตุํ สงฺคามมาคฺฉิ, ติปุจุลฺลสคามกํ;
ทาโปติสฺโส ตํ สุตฺวา, ตมฺพลํคา มหาพโล.
ตตฺถา’กํสุ มหายุทฺธํ, อฺมฺํ สมาคตา;
โยธา ทาโ ปติสฺสสฺส, มาณํ สงฺคํว มารยุํ.
ตํ สุตฺวา ทปฺปุโล โสปิ, โสกสลฺลหโต มริ;
สตฺตาห มนุราธมฺหิ, วสํ รชฺชมการยิ.
โรหเณ ตีณิ วสฺสานิ, เอส รชฺชมการยิ;
ตสฺมา ตสฺส กถา อาสิ, โรหณมฺหิ อิธาปิ จ.
เอวํ ปเรมาริย อาหวมฺหิ,
กิจฺเฉน ลทฺธาว นเรน โภคา;
อาสุํ ขเณ วิชฺชุลโตป โภคา,
โก พุทฺธิมา เตสุ รตึ กเรยฺย.
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
จตุราชโก นาม
เตจตฺตาลีสติโม ปริจฺเฉโท.