📜
ฉปฺาสติม ปริจฺเฉท
อนุราธปุราภิคมโน
ยุวราชปเท ¶ ตสฺส, ิตสฺสา’ถ นยฺุโน;
อหู วิชยพาหูติ, นามํ สพฺพตฺถ ปากฏํ.
มหาฺโณ นิชาณาย, ตตฺถ เภรึ จราวิย;
เปนฺโต สจิเว’เนเก, ปติรูเป ปทนฺตเร.
โจฬานํ มทฺทนตฺถาย, ราชรฏฺาธิวาสินํ;
จตุโร จตุโรปาเย, โย ชยํ ตตฺถ โส วสี.
โจฬราชา สุณิตฺวา ตํ, ปุฬตฺถินคเร ิตํ;
เสนาปติม เปเสสิ, ทตฺวาน พลวาหนํ.
เสนินฺทํ กาชรคฺคาม-สมีปํ สมุปาคตํ;
ทุปฺปสยฺหํ วิทิตฺวาน, คิริทุคฺคมคา ตโต.
เสนินฺโท กาชรคฺคามํ, วิลุมฺปิตฺวาน เวคสา;
ตตฺถ วตฺถุมสกฺโกนฺโต, สเทสํ ปุน ราคมิ.
ตโต มหาทิปาโท’ปิ, อาคมฺม มลยา ลหุํ;
มหตา พลกาเยน, สิปฺปตฺถลกมาวสิ.
ราชา รามฺวิสเย, ราชิโน สนฺติกํ ชเน;
เปเสสิ พหุเกสารํ, ธนชาตฺจ’นปฺปกํ.
วิจิตฺตวตฺถกปฺปูร-จนฺทนาทีหิ วตฺถูหิ;
ปริปุณฺณา จ นาวาโย, เนกาติตฺเถ สโมสฏา.
ธนชา เตหิ เนเกหิ, กโรนฺโต ภฏสงฺคหํ;
ตโต ตมฺพลคามมฺหิ, นิวสิตฺถ มหพฺพโล.
อฺมฺวิรุทฺธตฺตา, ราชารฏฺาธิวาสิโน;
อุปคฺคมฺม ชนา สพฺเพ, กรํ โน เทนฺติ สพฺพโส.
วิปกฺขาโจฬราชสฺส, ภินฺทนฺตา’ณํ มทุทฺธตา;
อายุตฺตเก วิหึเสนฺโต, ยถากามํ จรนฺติ จ.
ตํ ¶ สุตฺวา โจฬภูปาโล, สมฺปโกปวสีกโต;
เสนํ มหนฺตึ ทตฺวาน, เปเสสิ สจิวํ นิชํ.
มหาติตฺเถ’วหิณฺโณ โส, ตตฺถ ตตฺถ พหูชเน;
ฆาเตนฺโต สวเส กตฺวา, ราชารฏฺาธิวาสิโน.
อนุกฺกเมน คนฺตฺวาน, ขราโณ โรหณํ ตทา;
อชฺโฌตฺถริ สเสโน ส, ภินฺโน เวโลวสาคโร.
รฺโ ปจฺจตฺถิกา หุตฺวา, รวิเทวจลวฺหยา;
อุโภ ทมิฬเสนินฺท-วสํ ยาตา มหพฺพลา.
มหาปกฺขพโลเปเต, เต ปสฺสิย จมูปติ;
โรหณํ สกลํ ขิปฺปํ, มฺิตฺถ สกหตฺถคํ.
เอกาทสมฺหิ โส วสฺเส, ราชา โจฬาภิภูติยา;
ปลุฏฺปพฺพเต ทุคฺคํ, ปวิธาย ตหึ วสี.
โจฬเสนา ตทาเสลํ, สมนฺตา สมฺปริกฺขิปิ;
ตตฺโถ’ภเยสํ เสนาน-มหู ภึสนกํ รณํ.
รฺโ ภฏา วินาเสตฺวา, สพฺพํ ตํ ทมิฬํ พลํ;
ปลายนฺตํ มหาโจฬ-สามนฺตฺจานุพนฺธิย.
คเหตฺวาน สิรํ ตสฺส, คามสฺมึ ตมฺพวิฏฺิเก
สทฺธึ วาหนยาเนหิ, สารภูตธเนหิ จ.
ตหึ ตํ สกลํ ภณฺฑํ, เนตฺวา รฺโ ปทสฺสิย;
ปุฬตฺถินครํ คนฺตุํ, กาโล อิติ สมพฺรวุํ.
มหีปาโลปิ ตํ สุตฺวา, สจิวานํ วโจ ตทา;
มหตา พลกาเยน, ปุลตฺถินครํ คโต.
ปวตฺติเมตํ สกลํ, สุตฺวา โจฬนริสฺสโร;
ติพฺพโกปวสํยาโต, ภูปาลคหณตฺถิโก.
สามํ ขิปฺปํ สมาคมฺม, วีโร สาครปฏฺฏนํ;
ภิยฺโยปิ มหตึ เสนํ, ลํกาทีปมเปสยี.
ตํ วิชานิย ภูมินฺโท, เสนินฺทํ เปสยี สกํ;
พลํ มหนฺตํ ทตฺวาน, โจฬเสนาย ยุชฺฌิตุํ.
คจฺฉมาโน จมูนาโถ, โส’นุราธปุรนฺติเก;
สทฺธึ ทมิฬเสนาย, วตฺเตสิ ตุมุลํ รณํ.
ปตึสุ ¶ ตสฺมึ สงฺคาเม, ภูปาลสฺส นรา พหู;
ภิยฺโยปิ ทมิฬายตฺตา, ชาตา ตํ รฏฺวาสิโน.
วิหาย ธรณีปาโล, ปุลตฺถินครํ ตทา;
วิลฺลิกาพาณกํ รฏฺํ, สมฺปาปุณิย เวคสา.
นิหจฺจามจฺจยุคลํ, ตํ รฏฺาธิฏฺิตํ ตทา;
ตหึ วาสมกปฺเปสิ, สภเฏ สนฺนิปาตยํ.
อตฺตานมนุพนฺธนฺตํ, สุตฺวา โจฬจมูปตึ;
คนฺตฺวา วาตคิรึ นาม, สมยฺู สิลุจฺจยํ.
อุปจฺจกาย เสลสฺส, ตตฺถ ทุคฺคํ นิเวสิย;
รณํ กโรนฺโต เตมาสํ, ทมิเฬ ปฏิพาหยิ.
เกสธาตุกนาถสฺส, มาริตสฺส ปุรารเณ;
ภาตา กณิฏฺโ สมฺปตฺต, มหาปกฺขพโล ตทา.
มารณํ สกภาตุสฺส, สรนฺโต รุฏฺมานโส;
สกลํ ปริวตฺเตสิ, คุตฺตหาลกมณฺฑลํ.
อโถ ลํกิสฺสโร ตตฺถ, ขิปฺปํ คนฺตฺวา มหพฺพโล;
าเน มจฺจุตฺถเล นาม, ขนฺธาวารํ นิพนฺธิย.
ขทิรงฺคณิทุคฺคมฺหา, ปลาเปตฺวาน ตํ รเณ;
านา กุพุลคลฺลา จ, ยุชฺฌนฺโต ตํ ปลาปยิ.
วิหาย ปุตฺตทาราทิ-สพฺพํ เนกธนํ พลํ;
ปลายมาโน โส รฏฺํ, โจฬายตฺต มคาลหุํ.
ตทา นริสฺสโร ตต, ตสฺส สพฺพํ สมาทิย;
คนฺตฺวา ตมฺพลคามมฺหิ, นวํ ทุคฺคํ นิเวสิย.
อนุกฺกเมน คนฺตฺวาน, มหานาคหุลวฺหเย;
ปุเรวสี สุสชฺเชนฺโต, พลํ โจเฬหิ ยุชฺฌิตุํ.
ตโต ราชา สมวฺหาย, สจีเว ทฺเว มหพฺพเล;
เปเสสิ ทิกฺขิณํ ปสฺสํ, วสํ เนตุํ ตหึ ชเน.
สมฺเปเสสิ มหามจฺจ-ยุคลํ กกฺขลํ วิภู;
โจฬทปฺปวินาสาย, ตโต เวลา มหาปเถ.
เปสิตา ทกฺขิณํ ปสฺสํ, อมจฺจา’เม มหพฺพลา;
มุหุนฺนรุคฺคมทุคฺคํ, พทฬตฺถลเมว จ.
วาปีนครทุคฺคฺจ ¶ , พุทฺธคามกเมว จ;
ติลคุลฺลํ มหาคลฺลํ, มณฺฑคลฺลกเมว จ.
อนุราธปุรฺจาติ, คเหตฺวาน กเมน เต;
วตฺเตนฺตา สวเส รฏฺํ, มหาติตฺถมุปาคตา.
เปสิตา สจิวาทฺเวตุ, ตโต เวลา มหาปเถ;
วิลุมฺปนฺตา ฉคามาทิ-ขนฺธาวาเร ตหึ ตหึ.
ปุลตฺถินคราสนฺนํ, กเมนา’คมฺม เปสยุํ;
ทูเต ราชนฺติกขิปฺป-มาคนฺตุํ วฏฺฏตีติห.
ทิสาสา ทฺวีสุ ยาเนหิ, สจิเวหิ ปวตฺติตํ;
วิกฺกมาติ สยํ สุตฺวา, กาลฺู โส มหีปหิ.
สีฆํ สนฺนยฺห เสนงฺคํ, สมคฺคํ วิทิโกวิโท;
อุมฺมูลนายโจฬานํ, ปุราตมฺหา’ภินิกฺขมิ.
คจฺฉํ คงฺคาย มหิย-งฺคณถูปนฺติเก วิภู;
เสนานิเวสํ กาเรตฺวา กฺจิกาลํ ตหึ วสี.
กเมนาคมฺม านฺู, ปุฬตฺถินครนฺติเก;
พนฺธาเปสิ มหาวีโร, ขนฺธาวารํ ถิรํ วรํ.
ตตฺถ ตตฺถ ิตา สูรา, โจฬา เย กกฺขลา’ขิลา;
ปุลตฺถินคเร ยุทฺธํ, กาตุํ สนฺนิปตึสุ เต.
นิกฺขมฺม นครา คนฺตฺวา, โจฬา พหิ มหารณํ;
กตฺวา ปราชิตา ภีตา, ปวิสฺส นครํ สกํ.
คุตฺตา เสสปุรทฺวารา, โคปุรฏฺฏาลนิสฺสิตา;
มหาหวํ พหุสฺสาหา, ปวตฺเตสุํ ภยาวหํ.
ทิยฑฺฒมาสํ ยุชฺฌนฺติ, นครํ ตมุปรุนฺธิย;
สาเธตุํ เนวสา’สกฺขิ, ภูปาลสฺส มหาจมู.
มหารฺโ มหาวีรา, มหาสูรา มหพฺพลา;
มหาภฏา มหามานา, รวิเทวจลาทโย.
อุลฺลงฺฆิตฺวาน ปาการํ, ปวิสฺส สหสา ปุรํ;
ขเณน ทมิเฬ สพฺเพ, มูลฆจฺจมฆาตยุํ.
เอวํ ลทฺธชโย ราชา, ตทา วิชยพาหุโส;
จราเปสิ นิชาณาย, เภรึ ภูริมติปุเร.
ตํ ¶ สุตฺวา สกเสนาย, วินาสํ โจฬภูปติ;
สีหฬา พลวนฺโตติ, ภิยฺโย เสนํ น ปาหิณิ.
วีโร อเสสนิหตุทฺธฏ โจฬเสฏฺโ;
วิฺู สุสาธุฏฺปิตาขิลราชรฏฺโ;
อิฏฺนฺนุราธปุรเสฏฺมตีว หฏฺโ;
วสฺสมฺหิ ปฺจทสเม คมิ ราชเสฏฺโ.
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
อนุราธปุราภิคมโน นาม
ฉปฺปฺาสติโม ปริจฺเฉโท