📜
ทฺวิสฏฺิมปริจฺเฉท
ปรมณฺฑลาภิคมโน
อตฺตนาภิมตสฺสา’สุ, ชาตเทสสฺส ปตฺติยา;
สมฺปุณฺณมนสงฺกปฺโป, ทุสฺสงฺกปวิวชฺชิโต.
วชิรูปโมรุปฺา, พเลน คุรุสนฺติเก;
ลหุํ พหฺุจ คณฺหนฺโต, สิปฺปชาตมเนก กํ.
ชินาคเมสุ เนเกสุ, โกฏิลฺลา ทีสุ นีติสุ;
สทฺทสตฺเถ จ กาเวยฺเย, สนิฆณฺฑุก เกฏุเภ.
นจฺจคีเตสุ สตฺเถสุ, หตฺถิสิปฺปาทิเกสุ จ;
ธนุ ขคฺคาทิเนเกสุ, สตฺเถสุ จ วิเสสโต.
ปารปฺปตฺโต วินีตตฺโต, ปิตุ รฺโ สมาจริ;
อธิปฺปายานุกุลํ’ว, สทา ภตฺติปุรสฺสโร.
ตทา สทา ทราจาร-คุณาราธิตมานโส;
ปิเยน วิย มิตฺเตน, เตน สทฺธึ มหีปติ.
อุยฺยานชลกีฬาทิ-สุขํ นานปฺปการกํ;
อนุโภตฺวา สเทสสฺมึ, สฺจรนฺโต ตหึ ตหึ.
เอกทาสงฺขเสนาธิ-ปตินา ทฬฺหภตฺตินา;
สรฏฺสีมา รกฺขาย, โย ชิเตน พลียสา.
อชฺฌาวุตฺถสฺส ¶ จ พลตฺถ-ลินมสฺส จ สนฺติกํ;
คามสา’คฺฉิ สุตฺวาน, ตมตฺถํ ธชินีปติ.
คามํ ตํ สาธุกํ สชฺชุ, สชฺชาเปตฺวา สปุตฺตกํ;
ปจฺจุคฺคนฺตฺวา มหีปาลํ, ปณมิตฺวา ิโต ตทา.
ปิตา ปุตฺโต อุโภ ตสฺส, สมฺภาสิย ปิยํ วโจ;
เนกธา’ราธิตา เตน, ตํ คามํ สมุปาคคุํ.
ตหึ กติจิ ภูปาโล, วาสเร วีตินามิย;
เสนาปตึ สมาหูย, อิทํ วจนํ มพฺรวิ.
ปุตฺโต เม ทานิวยสิ, ิโต’ ปนยนารเห;
ตสฺโสปนยนํ กาตุํ, มโหปกรณํ ลหุํ.
สชฺเชตพฺพนฺติ ตํ สุตฺวา, โสปิ เสนาธินายโก;
สพฺพุปกรณํ ขิปฺปํ, มงฺคลตฺถํ สุสชฺชยิ.
สุคนฺธ ทีปปุปฺผาทิ-วตฺถูหิ ทิวสตฺตยํ;
ปุพฺพการํ กริตฺวาน, มหนฺตํ รตนตฺตเย.
เวทิกาจารทกฺเขหิ, ทฺวิเชหิ ปุถุวีปติ;
สมฺปภาวานุ รูปํว, มงฺคลํ ตํ สมาปิย.
ปรกฺกมกุมาเรน, เตน สทฺธึ สมารภิ;
วสนฺตกีฬํ มหตึ, สามจฺโจ กีฬิตุํ ตทา.
ราชา กิตฺติ สิรีเมโฆ-โรหเณ วสโต ตทา;
สิรีวลฺลภนามสฺส, สภาตุ มรณมฺปิ จ.
มาณภรณนามสฺส, รชฺชลาภฺจ เทวิยา;
มิตฺตาย ปฏิลาภฺจ, สิรีวลฺลภสูนุ โน.
โรหณาคตทูเตหิ, สุณิตฺวา สกภาตุโน;
กาลกฺริยาย สฺชาต-โสกเวคํ สุทุสฺสหํ.
มิตฺตายตนยุปฺปตฺติ ปวตฺตึ สวเณน ตํ;
วิเนยฺย วิรโต ตมฺหา, วสนฺตสมยุสฺสวา.
นิวตฺเตตฺวาน ตตฺเถว, เสนานึ สงฺขนามกํ;
ปุตฺเตน สห โส สงฺข-ตฺถลิ นามํ ปุรํ คมิ.
ปรกฺกมกุมาเรน, เตน สทฺธึ ตหึ สุขํ;
วสโต ตสฺส ภูปสฺส, วสฺสเมกมติกฺกมิ.
มาณาภรณภูปสฺส ¶ , เทวี จาปิ ปภาวตี;
ลภิตฺถ ทุติยา กิตฺติ-สิรี เมฆวฺหยํ สุตํ.
สุณิตฺวา ตฺจ โส อมฺหํ, วํโส ชาโต มหา’’อิติ;
อหุ กิตฺติสิรีเมโฆ, ตทา อตฺตมโน ภุสํ.
ลํกาทีโปปโภเคก-เหตุนา มหตา สตา;
อสาธารณภูเภน, โจทิโต ปฺุกมฺมุนา.
กุมาโร โส’ถ ปิตรา, ปิยมิตฺเต วิยตฺตนิ;
กริยมานํ สสฺเนหํ, มหนฺตํ โจ’ปลาลนํ.
สจิวานมเนเกสํ, ภยภตฺตี ปุรสฺสรํ;
กฺริยมานมุปฏฺานํ, น มฺนฺโต ติณายปิ.
ลํกาทีปมิมํ สพฺพ เมกจฺฉตฺโต ปโสภิตํ;
ขิปฺปํ กาเรตุกาโม โส, สยํ อิติ วิจินฺตยิ.
เกส อกฺขก คีวฏฺิ-ทาา ปตฺตาน เมว จ;
ปทเจตฺย มหาโพธิ-สาขานฺจาปิ สตฺถุโน.
จตุราสีติสหสฺสานํ, ธมฺมกฺขนฺธาน เมว จ;
สมฺมาสมฺพุทฺธกปฺปานํ, อาธารตฺตา จ นิจฺจโส.
อากรตฺตา จ เนเกสํ, มณิมุตฺตาทิวตฺถูนํ;
สมฺมโตปิ วิสิฏฺโติ, ทีโปนาติ มหา อยํ.
ตโย เม ปิตโร ภูปา, มาตุโลปิ จ สพฺพถา;
เอกจฺฉตฺเตน วตฺเตตุ, มสมตฺถา วิภชฺชิ’มํ.
ภฺุชนฺตา เอตฺตเกเนว, กตกิจฺจา มยํ อิติ;
มฺนฺตา วิคตจฺฉนฺทา’ภิเสกมฺหิ กุโลจิเต.
รฏฺเสเก สเกเยว, อิสฺเสรํ สมฺปวตฺตยุํ;
กสิกมฺมาทิกํ คาม-โภชกา วิย นิสฺสิตา.
เตสุ กิตฺติสิริ เมฆํ, เปตฺเตยฺยํ เม เปตฺว เต;
อคมํสุ ยถากมฺมํ, เสสา ภูปตโย ตโย.
มจฺจานํ ปรมํ อายุ, วเต’ทานิ ปริตฺตกํ;
พาลายุวาโน วุทฺธา จ, อิเม สตฺตา’นุปุพฺพโส.
ปาปุณิสฺสนฺติ มรณ-มีติ’ยํ นิยโมปิ จ;
น เหว อสฺมึ โลกสฺมึ, สํวิชฺชติ กทาจิปิ.
ตสฺมา ¶ สรีรเก อสฺมึ, ภงฺคุเร สารวชฺชิเต;
หีฬิเต สารทสฺสีหิ, อเปกฺขํ หิตฺวา สพฺพถา.
ปิหนิเย ยโสเทเห, จิรฏฺายิมฺหิ สพฺพทา;
อมฺหาทิเสหิ กตฺตพฺโพ, ราชปุตฺเตหิ อาทโร.
อุมฺมคฺคชาตกาทีสุ, จาริตฺตฺจาปิ ภูมิสุ;
วิหิตํ โพธิสตฺเตน, วีรภาวาทินิสฺสิตํ.
รามายณภารตาทิ-โลกิยาสุ กถาสุปิ;
รามสฺส วิกฺกมฺเจว, ตสฺส ราวณฆาติโน.
ทุโยธนาทิราชาโน, หนฺตฺวายุทฺเธ ปวตฺติตํ;
วิกฺกมาติ สยฺเจว, ปฺจนฺนํ ปณฺฑุสูนูนํ.
อิติหาสกถายฺจ, เทวาสุรรเณ ปุรา;
ทุสฺสนฺตาทิมหีเปหิ, กตฺจ จริตพฺภูตํ.
อุมฺมูลิตวโต ตสฺส, นนฺทวํสนริสฺสเร;
จารกฺกทฺวิชเสฏฺสฺส, สุตฺวา พุทฺธิพลมฺปิ จ.
สพฺพา เนตานิ โลกมฺหิ, ยาวชฺชทิวสา ภุวิ;
เตสํ อสนฺนิธาเนปิ, สุปฺปสิทฺธึ คตานิ หิ.
สุลทฺธํ ชีวิตํ เตสํ, อสาธารณมีทิสํ;
จริตาติสยํ กตฺตุํ, สมตฺถา โหนฺติ เย ภุวิ.
ชายิตฺวา ขตฺตวํสมฺหิ, ขตฺตวีรวโรธิตํ;
ยทิหํ น กริสฺสามิ, โมฆา เม ชาติ เหสฺสติ.
เตสมพฺภธิกา กาล-สมฺปทาเยว เกวลํ;
มยา เต อธิกา กินฺตุ, ปฺาทีหีติ จินฺติย.
ปิตุราชา จ เม’ทานิ, ปจฺฉิเม วยสิฏฺิโต;
ยทิทํ เปตฺติกํ รชฺชํ, มม หตฺถคตพฺภเว.
ราชลกฺขิว โส เปต-เจตโส เม ปมาทโต;
ยถิจฺฉิตฺเจ น ภเว, มหตี ชานิ เม ภุสํ.
เอตฺเถว นิวสนฺโต’หํ, จราปิย สเก วเร;
ปรมณฺฑลวุตฺตนฺตํ, ชาเนยฺยํ ยทิ ตตฺตโน.
รนฺธํ ปจฺจตฺถิกานนฺตุ, ปกาเสตุํ รถาตถํ;
อธิปฺปายานุรูปํ เม, สมตฺถา วา น วาจรา.
เย ¶ เกจิ’ธ ชนา สนฺติ, สพฺเพ เต มม สมฺมุขา;
พลียตฺตํ’ว สตฺตูนํ, กถยนฺติ อเนกโส.
ปจฺเจกรฏฺสามีหิ, ปิตุภูเปหิ ติหิปิ;
เอกีภูย กริตฺวาน, สตฺตกฺขตฺตุํ มหาหวํ.
สาเธตุํ ทุกฺกรํ รฏฺํ, ภวเต กากินา กถํ;
สิสุนา คณฺหิตุํ สกฺกา, ขุทฺทรชฺโช ปโภคินา.
สุกรํ มูลภูตสฺส, ตสฺส รชฺชสฺส สาธนํ;
อิติ ทุจฺจินฺตํตํ ตุยฺหํ, ทูเร ตพฺพมิทํ’’อิติ.
กณฺเณ ตตฺถสลากาโย, ปเวเสนฺตา’ว เนกโส;
มหนฺตตฺตํ กเถนฺเต’วํ, พหุธา ปรมณฺฑเล.
อชานนํ ยถาภูตํ, วทนฺตานํ กุพุทฺธินํ;
สพฺพเมตํ วโจ ชาตุ, สทฺธาตพฺพํ สิยา น หิ.
เลเสเนเกน คนฺตฺวาน, ขิปฺปํ’ว ปรมณฺฑลํ;
สรูปํ ตตฺถ อุสฺสามิ, อหเมเวติ จินฺตยิ.
ยทิ เม ปีตุภูปาโล, วิฺาเยตํ วิตกฺกิตํ;
อภิชาตสฺส ปุตฺตสฺส, วํสโชติกรสฺส เม.
คตสฺส สตฺถุ วิสย-มนตฺโถปิ สิยา อิติ;
อนุกมฺปาธิยา มยฺหํ, คมนํ วารยิสฺสติ.
มโนรถสฺส สํสิทฺธิ, สพฺพถา เมน เหสฺสติ;
ตสฺมา นิคุฬรูเปน, คมนํ ภทฺทกํ อิติ.
ลทฺธาน รตฺติยม เถกทินํ ขณฺู,
โส ตาทิสํ ขณมขีณตโรรูปาโย;
ชานาติ โน สกปิตาคมนํ ตถาตํ,
เคหา’ภินิกฺขมิตถา จตุโร กุมาโร.
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
ปรมณฺฑลาภิคมโน นาม
ทฺวิสฏฺิโม ปริจฺเฉโท.