📜
นวม ปริจฺเฉท
อภยาภิเสโก
มเหสี ชนยี ปุตฺเต, ทส เอกฺจ ธีตรํ;
สพฺพเชฏฺโ’ภโย นาม, จิตฺตานาม กนิฏฺิกา.
ปสฺสิตฺวา ตํ วิยากํสุ, พฺราหฺมณา มนฺตปารคา;
‘‘รชฺชเหตุ สุโต อสฺสา, ฆาตยิสฺสติ มาตุเล’’.
ฆาเตสฺสามิ กนิฏฺินฺติ, นิจฺฉิเต ภาตรา’ภโย;
วาเรสิ กาเล วาเสสุํ, เคหํ ตํ เอกถุณิเก.
รฺโ จ สิริคพฺเภน, ตสฺส ทฺวารมการยุํ;
อนฺโต เปสุํ เอกฺจ, ทาสึ นรสตํ พหิ.
รูเปนุ’มฺมาทยี นเร, ทิฏฺมตฺตาว สายโต;
ตโต อุมฺมาทจิตฺตา’ติ, นามํ โสปปทํ ลภิ.
สุตฺวาน ลํกาคมนํ, ภทฺทกจฺจานเทวิยา;
มาตรา โจทิตา ปุตฺตา, เปตฺเว’กฺจ อาคมุํ.
ทิสฺวาน เต ปณฺฑุวาสุ-เทวํ ลงฺกินฺทมาคตา;
ทิสฺวาน ตํ กนิฏฺิฺจ, โรทิตฺวา สห ตาย จ.
รฺา สุกตสกฺการา, รฺโ’นฺุาย จาริกํ;
จรึสุ ลํกาทีปมฺหิ, นิวสฺุจ ยถารุจึ.
ราเมน ¶ วุสิตานํ, รามโคณนฺติ วุจฺจติ;
อุรุเวลา’นุราธานํ, นิวาสา จ ตถา ตถา.
ตถา วิชิตทีฆายุ-โรหณานํ นิวาสกา;
วิชิตคาโม ทีฆายุ-โรหณนฺติ จ วุจฺจติ.
กาเรสิ อนุราโธ โส, วาปึ ทกฺขิณโต ตโต;
การาเปตฺวา ราชเคหํ, ตตฺถ วาสมกปฺปยี.
มหาราชา ปณฺฑุวาสุ-เทโว ชฏฺสุตํ สกํ;
อภยํ อุปรชฺชมฺหิ, กาเล สมภิเสจยิ.
ทีฆายุสฺส กุมารสฺส, ตนโย ทีฆคามณิ;
สุตฺวา อุมฺมาทจิตฺตํ ตํ, ตสฺสํ ชาตกุตูหโล.
คเหตฺวา’ปติสฺส คามํ, ตํ อปสฺสิ มนุชาธิปํ;
อทา สโหปราเชน, ราชุปฏฺานมสฺสโส.
ควกฺขาภิมุขฏฺาเน, ตํ อุเปจฺจ ิตํ ตุสา;
ทิสฺวาน คามิณึ จิตฺตา, รตฺตจิตฺตา’ห ทาสิกํ.
‘‘โก เอโส’’ติ ตโต สุตฺวา,
มาตุลสฺส สุโตอิติ;
ทาสึ ตตฺถ นิโยเชสิ,
สทฺธึกตฺวาน โส ตโต.
ควกฺขมฺหิ ฑสาเปตฺวา, รตฺตึ กกฺกฏยนฺตกํ;
อารุยฺห ฉินฺทยิตฺวาน, กวาฏํ เตน ปาวิสิ.
ตาย สทฺธึ วสิตฺวาน, ปจฺจูเสเยว นิกฺขมิ;
เอวํ นิจฺจํ วสี ตตฺถ, ฉิทฺทาภาวา อปากโฏ.
สา เตน อคฺคหี คพฺภํ, คพฺเภ ปริณเต ตโต;
มาตุ อาโรจยี ทาสี, มาตา ปุจฺฉิย ธีตรํ.
รฺโ อาโรจยี ราชา, อมนฺเตตฺวา สุเต’พฺรหฺมา;
โปสิโยโส’ปิ อมฺเหหิ, เทว ตสฺเสว ตํ อิติ.
ปุตฺโต เจ มารยิสฺสาม, ต’นฺติ ตสฺส อทํสุ ตํ;
สา สูติกาลสมฺปตฺเต, สูติ เคหฺจ ปาวิสึ.
สงฺกิตฺวา ¶ โคปกํ จิตฺตํ, กาลเวลฺจ ทาสกํ;
ตสฺมึ กมฺเม นิสฺสายา’ติ, คามณิ ปริจารเก.
เต ปฏิฺํ อเทนฺเต เต, ราชปุตฺตา อฆาตยุํ;
ยกฺขา หุตฺวาน รกฺขึสุ, อุโภ คพฺเภ กุมารกํ.
อฺํ อุปวิชฺํ สา, สลฺลกฺขา เปสิ ทาสิยา;
จิตฺตา สา ชนยี ปุตฺตํ, สา อิตฺถิ ปน ธีตรํ.
จิตฺตํ สหสฺสํ ทาเปตฺวา, ตสฺสา ปุตฺตํ สกมฺปิ จ;
อาณาเปตฺวา ธีตรํ ตํ, นิปชฺชาเปสิ สนฺติเก.
ธีตา ลทฺธา’ติ สุตฺวาน, ตุฏฺา ราชสุตา อหุํ;
มาตา จ มาตุมาตา จ, อุโภ ปน กุมารกํ.
มาตามหสฺส นามฺจ, เชฏฺสฺส มาตุลสฺส จ;
เอกํ กตฺวา ตมกรุํ, ปณฺฑุกาภยนามกํ.
ลํกา ปาโล ปณฺฑุวาสุ-เทโว รชฺชมการยิ;
ตึส วสฺสมฺหิ ชาตมฺหิ, มโต โส ปณฺฑุกาภเย.
ตสฺมึ มตสฺมึ มนุชาธิปสฺมึ,
สพฺเพ สมาคมฺม นรินฺทปุตฺตา;
ตสฺสาภยสฺสาภยทสฺส ภาตุ,
ราชาภิเสกํ อกรุํ อุฬาราติ.
สุชนปฺปสาท สํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
อภยาภิเสโก นาม
นวโม ปริจฺเฉโท.