📜
๒. มตฺตาวุตฺตินิทฺเทส-ทุติยปริจฺเฉท
คณนิยม
ฉฏฺโ’ขิลลหุ,โช ¶ วา,
คยุตา’ฺเ,ฉ’คฺคณา,น โช วิสเม,;
อริยาย’นฺตฑฺเฒ โล, ฉฏฺโ,’นฺเต โค,คณา ฉ’ฺเ.
ยตินิยม
ปมฑฺเฒ ฉฏฺโ เจ,
สพฺพลเห,’ตฺถา’ทิลหุนิ ภวติยติ;
ตปฺปรโก,นฺเตปิ, สเจ, จริเมปิ, ภวติ จตุตฺโถ’นฺเต.
๑๙. อริยาสามฺํ เจ, ปุพฺโพ’ทิต ลกฺขณํ ภเว ยสฺสา.
๒๐. อาทิม’มถ ปาทยุคํ, ยสฺสา ตฺยํ’เสหิ สา ปถฺยา.
ยตฺถ คณตฺตย มุลฺลงฺฆิ,
โย’ภยตฺถา’ทิโม ภเว วิปุลา.
๒๒. ครุมชฺฌโค ชกาโร, จตุตฺถโก ทุติยโก จปลา.
จปลา’คตา’ขิลํ เจ, ทลา’ทิมํ ลกฺขณํ ภชติ ยสฺสา;
ปถฺยาลกฺขณ’มฺํ, มุขจปลา นาม สา ภวติ.
ปถฺยาย ลกฺขณํ เจ, ปมฑฺเฒ ลกฺขณํ ตุ จปลาย;
ทุติเย ทเล’ถ ยสฺสา, ปกิตฺติตา สา ชฆนจปลา.
อริยาชาติโย.
สพฺพํปมทเล ยทิ, ลกฺขณ’มริยาย วุตฺต’มุภเยสุ;
ยสฺสา ทเลสุ ยุตฺตํ,
วุตฺตา สา คีติ วุตฺต ยติ ลลิตา.
อริยายํ ทุติย’ฑฺเฒ, คทิตา’ขิลลกฺขณํ ยํ ตํ;
ภวติ ทเลสุ’ภเยสุปิ,
ยทิ ยสฺสา สา’ย มุปคีติ.
อริยาย’ฑฺฒทฺวิตยํ, ปุพฺโพทิต ลกฺขโณ’เปตํ;
วิปริยเยนา’ภิหิตํ,
ยสฺสา สมฺภวติ เจ’ห โส’คฺคีติ.
อริยาปุพฺพ’ฑฺฒํ ¶ ยทิ, ครุเน’เกนา’ธิเกน นิธเน ยุตฺตํ;
ยทิ ปุพฺพ’ฑฺฒสมานํ, ทล มิตรํ โจ’ทิตา’ย’มริยาคีติ.
คีติชาติโย.
วิสเม ฉ สิยุํ กลา มุเข,
สเม ตฺว’ฏฺ, ร,ล,คา, ตโต’ปริ;
เวตาลียํ ต มุจฺจเต, ลหุ ฉกฺกํ น นิรนฺตรํ สเม.
เวตาลีโยปมํ มุเข ตํ,
โอปจฺฉนฺทสกํ ร,ยา ย’ทนฺเต.
๓๑. อาปาตลิกา กถิตา’ยํ, ภคคา’นฺเต ยทิ ปุพฺพมิว’ฺํ.
ยทา’ทิโต ทกฺขิณนฺติกา,
ิเต’ตฺถ ปาเทสฺวา’ขิเลสุ โช.
‘อุทิจฺจวุตฺตี’ติ วุจฺจเต,
โช จา’โท วิสเมสุ สณฺิโต.
๓๔. ปุพฺพตฺถ, สเมสุ เจ ค, ชา, ‘ปจฺจวุตฺติ’ รุทิตา’ติ สณฺิตา.
สมาสมา’ตฺรา’ทินํ สมา,
สํยุตา ภวติ ตํ ปวตฺตกํ.
เวตาลียชาติโย.
๓๘. ทฺวิก วิหต วสุ ลหุ อจลธิติ ริ’ห.
๔๐. โช นฺลา’ ถวา’ณฺณวา วิสิโลโก.
๔๒. ปฺจ,ฏฺ,นวสุ ยทิ โล จิตฺรา.
๔๓. ค,ลฺยา’ฏฺหิ เจ’สา วุ’ปจิตฺรา.
ย’มตีต ลกฺขณ วิเสส ยุตํ, (จิตฺรา)
มตฺตา สมา’ทิ ปาทา’ภิหิตํ; (วิสิโลก)
อนิยต วุตฺต ปริมาณ สหิตํ, (วานวาสิกา)
ปถิตํ ชเนสุ ปาทากุลกํ. (วิสิโลก)
มตฺตาสมก ชาติโย.
วินา ¶ วณฺเณหิ มตฺตา คา, วินา วณฺณา ครูหิ ตุ;
วินา ลหูหิ ครโว, ทเล ปถฺยาทิโน มตา.
อิติ วุตฺโตทเย ฉนฺทสิ มตฺตาวุตฺตินิทฺเทโส นาม
ทุติโย ปริจฺเฉโท.