📜
๒. ภูกณฺฑ
๑. ภูมิวคฺค
วคฺคา ภูมิ, ปุรี, มจฺจ, จตุพฺพณฺณ, วนาทิหิ;
ปาตาเลน จ วุจฺจนฺเต, สงฺโค’ปงฺเคหิ’ธ’กฺกมา.
วสุนฺธรา ฉมา ภูมิ, ปถวี เมทนี มหี;
อุพฺพี วสุมตี โค กุ, วสุธา ธรณี ธรา;
ปุถวี ชคตี ภูรี, ภู จ ภูตธรา’ วนี.
ขารา ¶ ตุ มตฺติกา อูโส, อูสวา ตูสโร ติสุ;
ถลํ ถลีตฺถี ภูภาเค, ถทฺธลูขมฺหิ ชงฺคโล.
ปุพฺพวิเทโห จาปร, โคยานํ ชมฺพุทีโป จ;
อุตฺตรกุรุ เจติ สิยุํ, จตฺตาโรเม มหาทีปา.
ปุมฺพหุตฺเต กุรู สกฺกา, โกสลา มคธา สิวี;
กลิงฺคา’วนฺติ ปฺจาลา, วชฺชี คนฺธาร เจตโย.
วงฺคา วิเทหา กมฺโพชา, มทฺทา ภคฺค’งฺค สีหฬา;
กสฺมีรา กาสิ ปณฺฑวาที, สิยุํ ชนปทนฺตรา.
โลโก จ ภุวนํ วุตฺตํ, เทโส ตุ วิสโย ปฺยถ;
มิลกฺขเทโส ปจฺจนฺโต, มชฺฌเทโส ตุ มชฺฌิโม.
อนูโป สลิลปฺปาโย, กจฺฉํ ปุม นปุํสเก;
สทฺทโล หริเต เทเส, ติเณนา, ภินเวน หิ.
นทฺยมฺพุชีวโน เทโส, วุฏฺินิปฺปชฺชสสฺสโก;
โย นทีมาติโก เทว,
มาติโก จ กเมน โส.
ตีสฺวนูปาทฺยโถ จนฺท, สูราโท สสฺสตีริโต;
รฏฺํ ตุ วิชิตฺจาถ, ปุริเส เสตุ อาลิยํ.
อุปานฺตภู ปริสโร, โคฏฺํ ตุ โคกุลํ วโช;
มคฺโค ปนฺโถ ปโถ อทฺธา, อฺชสํ วฏุมํ ตถา.
ปชฺโช [ปชฺชา…. (ก.)], ยนฺจ ปทวี, วตฺตนี ปทฺธติตฺถิยํ;
ตพฺเภทา ชงฺฆ, สกฏ, มคฺคา เต จ มหทฺธนิ.
เอกปทฺเยกปทิเก, กนฺตาโร ตุ จ ทุคฺคเม;
ปฏิมคฺโค ปฏิปโถ, อทฺธานํ ทีฆ มฺชสํ;
สุปฺปโถ ตุ สุปนฺโถ จ, อุปฺปถํ ตฺวปถํ ภเว.
ฉตฺตึสปรมาณูน, เมโก ณุ จ ฉตฺตึส เต;
ตชฺชารี ตาปิ ฉตฺตึส, รถเรณุ ฉตฺตึส เต.
ลิกฺขาตา สตฺต อูกา ตา, ธฺมาโสติ สตฺต เต;
สตฺต งฺคุล’ มมุ ทฺวิจฺฉ, วิทตฺถิ ตา ทุเว สิยุํ.
รตนํ ¶ ตานิ สตฺเตว, ยฏฺิ ตา วีสตู สภํ;
คาวุต มุสภาสีติ, โยชนํ จตุคาวุตํ.
ธนุปฺจสตํ โกโส, กรีสํ จตุรมฺพณํ;
อพฺภนฺตรํ ตุ หตฺถาน, มฏฺวีส ปมาณโต.
ภูมิวคฺโค นิฏฺิโต.