📜
มหาวคฺคปาฬิ
สํคายนสฺส ปุจฺฉา วิสฺสชฺชนา
ปุจฺฉา – อุภโต ¶ วิภงฺคานนฺตรํ อาวุโส โปราณเกหิ สํคีติการมหาเถเรหิ กํ นาม ปาวจนํ สํคีตํ.
วิสฺสชฺชนา – อุภโต วิภงฺคานนฺตรํ ภนฺเต โปราณเกหิ สํคีติการมหาเถเรหิ ขนฺธกา สํคีตา.
ปุจฺฉา – เต ปน อาวุโส ขนฺธกา วคฺคเภเทน กติวิธา.
วิสฺสชฺชนา – เต ¶ ปน ภนฺเต ขนฺธกา ทุวิธา วคฺคเภเทน มหาวคฺโค จูฬวคฺโคติ.
ปุจฺฉา – มหาวคฺเค อาวุโส กติ ขนฺธกา ปริยาปนฺนา.
วิสฺสชฺชนา – มหาวคฺเค ภนฺเต ทสขนฺธกา ปริยาปนฺนา, เสยฺยถิทํ, มหาขนฺธโก อุโปสถกฺขนฺธโก วสฺสูปนายิกกฺขนฺธโก ปวารณากฺขนฺธโก จมฺมกฺขนฺธโก เภสชฺชกฺขนฺธโก กถินกฺขนฺธโก จีวรกฺขนฺธโก จมฺเปยฺยกฺขนฺธโก โกสมฺพกกฺขนฺธโกติ.
ปุจฺฉา – มหาขนฺธเก อาวุโส พหู กถาโย, กตมา ตาสํ อาทิกถา.
วิสฺสชฺชนา – มหาขนฺธเก ภนฺเต โพธิกถา อาทิ.
มหาขนฺธก
มหาโพธิปุจฺฉา
ปุจฺฉา – ตสฺมาติห ¶ อาวุโส ตโต ปฏฺาย ตํ ปุจฺฉิสฺสามิ, ภควา อาวุโส ปมาภิสมฺพุทฺธกาเล กตฺถ กีวจีรํ เกนากาเรน วิหาสิ.
วิสฺสชฺชนา – ภควา ภนฺเต ปมาภิสมฺพุทฺโธ โพธิรุกฺขมูเล สตฺตาหํ เอกปลฺลงฺเกน วิหาสิ วิมุตฺติสุขํ ปฏิสํเวที.
ปุจฺฉา – ตทา อาวุโส ภควา กีทิสํ ธมฺมํ มนสิกตฺวา กีทิสํ อุทานํ อุทาเนสิ.
วิสฺสชฺชนา – ตทา ภนฺเต ภควา รตฺติยา ปมํ ยามํ รตฺติยา มชฺฌิมํ ยามํ รตฺติยา ปจฺฉิมํ ยามํ ปฏิจฺจสมุปฺปาทํ อนุโลมํ ปฏิโลมํ มนสิกตฺวา ตีณิ อุทานานิ อุทาเนสิ.
อชปาล
ปุจฺฉา – ตสฺส ¶ อาวุโส สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา กตฺถ วิหาสิ.
วิสฺสชฺชนา – ตสฺส ภนฺเต สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา อชปาล นิคฺโรธมูเล วิหาสิ, สตฺตาหํ เอกปลฺลงฺเกน วิหาสิ วิมุตฺติสุขํ ปฏิสํเวที.
มุจลินฺทา
ปุจฺฉา – ตสฺสปิ อาวุโส สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา กตฺถ วิหาสิ.
วิสฺสชฺชนา – ตสฺส ¶ ภนฺเต สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา มุจลินฺทมูเล สตฺตาหํ เอกปลฺลงฺเกน นิสีทิ.
ปุจฺฉา – ตสฺสปิ อาวุโส สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา กตฺถ วิหาสิ.
วิสฺสชฺชนา – ตสฺสปิ ภนฺเต สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา ราชายตนมูเล สตฺตาหํ เอกปลฺลงฺเกน นิสีทิ วิมุตฺติสุขํ ปฏิสํเวที.
ปุจฺฉา – ตสฺสปิ ¶ อาวุโส สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา กตฺถ วิหาสิ.
วิสฺสชฺชนา – ตสฺส ภนฺเต สตฺตาหสฺส อจฺจเยน ภควา ปุนเทว อชปาลนิคฺโรธมูเล วิหาสิ.
ปุจฺฉา – ตสฺมึ ปน อาวุโส อชปาลนิคฺโรเธ วิหรนฺตสฺส ภควโต กถํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ.
วิสฺสชฺชนา – ตสฺมึ ปน ภนฺเต อชปาลนิคฺโรเธ วิหรนฺตสฺส ภควโต รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส ธมฺมคมฺภีรตาปฏิสํยุตฺโต เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ.
อธิคโต โข มฺยายํ ธมฺโม คมฺภีโร ทุทฺทโส อรนุโพโธ สนฺโต ปณีโต อตกฺกาวจรา นิปุโณ ปณฺฑิตเวทนีโย.
อาลยรามาโข ¶ ปนายํ ปชา อาลยรตา อาลยสมฺมุทิตา,
สหมฺปติ พฺรหฺมา
ปุจฺฉา – กถํ อาวุโส ตทา ธมฺมเทสนาย พฺรหฺมยาจนา จ ภควโต ปฏิฺาจ อโหสิ.
วิสฺสชฺชนา – เทเสตุ ภนฺเต ภควา ธมฺมํ, เทเสตุ สุคโต ธมฺมํ, สนฺติ สตฺตา อปฺปรชกฺขชาติกา อสฺสวนตา ธมฺมสฺส ปริหายนฺติ, ภวิสฺสนฺติ ธมฺมสฺส อฺาตาโรติ อิติ ภนฺเต พฺรหฺมุโน ธมฺมเทสนาย ยาจนา อโหสิ,
‘‘อปารุตา เตสํ อมตสฺส ทฺวารา,
เย โสตวนฺโต ปมฺุจนฺตุ สทฺธํ;
วิหึสสฺี ปคุณํ นภาสึ,
ธมฺมํ ปณีตํ มนุเชสุ พฺรหฺเม’’ติ.
เอวํ โข ภนฺเต ภควโต ธมฺมเทสนาย ปฏิฺา จ อโหสิ.
นสฺสติ ¶ วต โลโก…
เทเสตุ ภนฺเต ภควา ธมฺมํ…
อปารุตา เตสํ อมตสฺส ทฺวารา,
เย โสตวนฺโต ปมฺุจนฺตุ สทฺธํ.
ปุจฺฉา – เอวํ ¶ โข อาวุโส ภควา ธมฺมเทสนาย ปฏิฺํ กตฺวา ปมํ ธมฺมํ เทเสนฺโต กตฺถ กีทิสํ ธมฺมํ กสฺส เทเสสิ.
วิสฺสชฺชนา – พาราณสิยํ ภนฺเต อิสิปตเน มิคทาเย ปฺจวคฺคิย ภิกฺขุปมุขานํ พฺรหฺมคณานํ ธมฺมจกฺกปวตฺตนสุตฺตํ เทเสสิ.
ปุจฺฉา – ตสฺมึ ¶ โข ปน อาวุโส ธมฺมจกฺกปวตฺตนสุตฺเต เทสิยมาเน มนุสฺสโลเก กสฺส ธมฺมาภิสมโย อโหสิ.
วิสฺสชฺชนา – อายสฺมโต ภนฺเต โกณฺฑฺสฺส ธมฺมาภิสมโย อโหสิ.
ปุจฺฉา – กถํ นุ โข อาวุโส อิมสฺมึ พุทฺธสาสเน ปมํ ปพฺพชฺชา จ อุปสมฺปทา จ อโหสิ.
วิสฺสชฺชนา – อิมสฺมึ ภนฺเต พุทฺธสาสเน ปมํ เอหิภิกฺขุปสมฺปทา อโหสิ.
ลเภยฺยาหํ ¶ ภนฺเต ภควโต สนฺติเก ปพฺพชํ, ลเภยฺยํ อุปสมฺปทํ.
เอหิ ภิกฺขุ สฺวาขาโต ธมฺโม, จร พฺรหฺมจริยํ สมฺมา ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยาย.
ปุจฺฉา – อิตเรสํ ปน อาวุโส จตุนฺนํ ปฺจวคฺคิยานํ กทา ธมฺมาภิสมโย อโหสิ.
วิสฺสชฺชนา – ปาฏิปเท ภนฺเต ทิวเส อายสฺมโต วปฺปสฺส, ทุติเย ภนฺเต ทิวเส อายสฺมโต ภทฺทิยสฺส, ตติเย ภนฺเต ทิวเส อายสฺมโต มหานามสฺส, จตุตฺเถ ภนฺเต ทิวเส อายสฺมโต อสฺสชิสฺส ธมฺมาภิสมโย อโหสิ.
ปุจฺฉา – สพฺเพสมฺปิ ¶ อาวุโส เตสํ ปฺจวคฺคิยานํ ภิกฺขูนํ กทา อรหตฺตปตฺติ โหติ.
วิสฺสชฺชนา – สพฺเพสมฺปิ ภนฺเต เตสํ ปฺจวคฺคิยานํ ภิกฺขูนํ ปกฺขสฺส ปฺจมิยํ อนตฺตลกฺขณสุตฺเต เทสิยมาเน อรหตฺตปตฺติ โหติ.
ปุจฺฉา – กทา อาวุโส ภควตา ภิกฺขู ตตฺถ ตตฺถ จาริกํ จริตฺวา ธมฺมเทสนตฺถาย เปสิตา.
วิสฺสชฺชนา – ยสปฺปมุขานํ ภนฺเต จตุปฺาส สหายกานํ ปพฺพชิตกาเล ภควตา ภิกฺขู ตตฺถ ตตฺถ จาริกํ จริตฺวา ธมฺมเทสนตฺถาย เปสิตา.
สรณคมน
ปุจฺฉา – กทา ¶ อาวุโส ภควตา ตีหิ สรณคมเนหิ ปพฺพชฺชูป สมฺปทา อนฺุาโต อโหสิ.
วิสฺสชฺชนา – ยสปฺปมุขานํ ภนฺเต จตุปฺาสาย คิหิ สหายกานํ ปพฺพชิตฺวา ตตฺถ ตตฺถ จาริกํ จริตฺวา ธมฺมเทสนตฺถาย เปสิตกาเล ภควตา ตีหิ สรณคมเนหิ ปพฺพชฺชา จ อุปสมฺปทา จ อนฺุาตา.
อนุชานามิ ¶ ภิกฺขเว ตุมฺเหว ทานิ ตาสุ ตาสุ ทิสาสุ เตสุ เตสุ ชนปเทสุ ปพฺพาเชถ อุปสมฺปาเทถ.
ปุจฺฉา – ภควตา อาวุโส ภิกฺขูนํ อาราโม ปฏิคฺคณฺหิตุํ กตฺถ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาโต.
วิสฺสชฺชนา – ภควตา ภนฺเต ภิกฺขูนํ อารามํ ปฏิคฺคณฺหิตุํ ราชคเห อนฺุาโต, ราชา ภนฺเต มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส เวฬุวนํ อุยฺยานํ อทาสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาโต.
เอตาหํ ¶ ภนฺเต เวฬุวนํ อุยฺยานํ พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทมฺมิ –
อนุชานามิ ภิกฺขเว อารามํ.
ปุจฺฉา – กถฺจ ¶ อาวุโส ทฺวินฺนํ อคฺคสาวกานํ ปพฺพชฺชูปสมฺปทา อโหสิ.
วิสฺสชฺชนา – ทฺวินฺนํ ภนฺเต อคฺคสาวกานํ เอหิ ภิกฺขุปสมฺปทา อโหสิ.
วิปฺปสนฺนานิ ¶ โข เต อาวุโส อินฺทฺริยานิ.
กํสิ ตฺวํ อาวุโส อุทฺทิสฺส ปพฺพชิโต.
โก วา เต สตฺถา.
กสฺส วา ตฺวํ ธมฺมํ โรเจสิ.
อตฺถาวุโส มหาสมโณ สกฺยปุตฺโต สกฺยกุลา ปพฺพชิโต.
กึ วาที ปนายสฺมโต สตฺถา กิมกฺขายี.
เย ¶ ธมฺมา เหตุปฺปภวา, เตสํ เหตุํ ตถาคโต;
อาห เตสฺจ โย นิโรโธ, เอวํ วาที มหาสมโณ.
อลํ อาวุโส มา อคมิตฺถ.
เอเต ภิกฺขเว ทฺเว สหายกา อาคจฺฉนฺติ โกลิโต อุปติสฺโส จ เอตํ เม สาวกยุคํ ภวิสฺสติ อคฺคํ ภทฺทยุคํ.
ลเภยฺยาม ¶ มยํ ภนฺเต ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยาม อุปสมฺปทํ.
เอถ ภิกฺขโว สฺวาขาโต ธมฺโม, จรถ พฺรหฺมจริยํ สมฺมา ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยาย.
ปุจฺฉา – อุปชฺฌาโย อาวุโส คณฺหิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาโต, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาโต.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาโต, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อนุปชฺฌายกา อนาจริยกา อโนวทิยมานา อนนุสาสิยมานา ทุนฺนิวตฺถา ทุปฺปารุตา อโนกปฺปสมฺปนฺนา ปิณฺฑาย จรึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาโต.
ปุจฺฉา – อุปชฺฌายมฺหิ อาวุโส น สมฺมาวตฺตนฺตสฺส ทุกฺกฏํ กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ¶ ภนฺเต สมฺพหุเล สทฺธิวิหาริเก อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต สทฺธิวิหาริกา อุปชฺฌายมฺหิ น สมฺมาวตฺตึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – กทา อาวุโส ภควตา ตีหิ สรณคมเนหิ อุปสมฺปทํ ปฏิกฺขิปิตฺวา าติจตุตฺเถน กมฺเมน อุปสมฺปทา อนฺุาตา.
วิสฺสชฺชนา – ราธพฺราหฺมณสฺส ภนฺเต ปพฺพชิตกาเล ภควตา ตีหิ สรณคมเนหิ อุปสมฺปทํ ปฏิกฺขิปิตฺวา าตฺติจตุตฺเถน กมฺเมน อุปสมฺปทา อนฺุาตา.
โกนุ ¶ โข ภิกฺขเว ตสฺส พฺราหฺมณสฺส อธิการํ สรติ.
อหํ โข ภนฺเต ตสฺส พฺราหฺมณสฺส อธิการํ สรามิ.
สาธุ สาธุ สาริปุตฺต, กตฺุโน หิ สาริปุตฺต สปฺปุริสา กตเวทิโน.
กถาหํ ภนฺเต ตํ พฺราหฺมณํ อุปสมฺปาเทมิ.
ยาสา ¶ ภิกฺขเว มยา ตีหิ สรณคมเนหิ อุปสมฺปทาอนฺุาตา, ตํ อชฺชตคฺเค ปฏิกฺขิปามิ.
อนุชานามิ ภิกฺขเว าตฺติจตุตฺเถน กมฺเมน อุปสมฺปาเทตุํ.
ปุจฺฉา – อยาจิตกํ อาวุโส อุปสมฺปทาเปกฺขํ อุปสมฺปาเทนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต อฺตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อฺตโร ภนฺเต ภิกฺขุ อุปสมฺปนฺนสมนนฺตรํ อนาจารํ อจริ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – จตุนฺนํ ¶ อาวุโส นิสฺสยานํ อาจิกฺขณา ภควตา กตฺถ อนฺุาตา, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตา.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต อฺตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ อนฺุาตา, อฺตโร ภนฺเต ภิกฺขุ อุทรสฺส การณา ปพฺพชิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตา.
เอหิ ¶ ทานิ อาวุโส ปิณฺฑาย จริสฺสาม.
กถฺหิ นาม ภิกฺขุ เอวํ สฺวากฺขาเต ธมฺมวินเย อุทรสฺส การณา ปพฺพชิสฺสติ.
ปุจฺฉา – อูนทสวสฺเสน ¶ อาวุโส อุปสมฺปาเทนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต อายสฺมนฺตํ อุปเสนํ วงฺคนฺตปุตฺตํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อายสฺมา ภนฺเต อุปเสโน วงฺคนฺตปุตฺโต เอกวสฺโส สทฺธิวิหาริกํ อุปสมฺปาเทสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – พาเลน ¶ อาวุโส อพฺยตฺเตน อุปสมฺปาเทนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู ‘‘ทสวสฺสมฺหา ทสวสฺสมฺหา’’ติ พาลา อพฺยตฺตา อุปสมฺปาเทสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – อาจริโย ¶ อาวุโส คณฺหิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาโต, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาโต.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาโต, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อุปชฺฌาเยสุ ปกฺกนฺเตสุปิ วิพฺภนฺเตสุปิ กาลงฺกเตสุปิ ปกฺขสงฺกนฺเตสุปิ อนาจริยกา อโนวทิยมานา อนนุสาสิยมานา ทุนฺนิวตฺถา ทุปฺปารุตา อนากปฺปสมฺปนฺนา ปิณฺฑาย จรึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาโต.
ปุจฺฉา – ปฺจหิ ¶ อาวุโส อาพาเธหิ ผุฏฺํ ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู ปฺจหิ อาพาเธหิ ผุฏฺํ ปพฺพาเชสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
สาธุ ¶ ภนฺเต อยฺยา ปฺจหิ อาพาเธหิ ผุฏฺํ น ปพฺพาเชยฺยุํ…
ปุจฺฉา – ราชภฏํ อาวุโส ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู ราชภเฏ ปพฺพาเชสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ธชพนฺธํ ¶ อาวุโส โจรํ ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเหเยว ภนฺเต องฺคุลิมาลํ โจรํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, องฺคุลิมาโล ภนฺเต โจโร ภิกฺขูสุ ปพฺพชิโต โหติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – การเภทกํ อาวุโส โจรํ ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเหเยว ¶ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู การเภทกโจรํ ปพฺพาเชสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – อิณายิกํ อาวุโส ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเหเยว ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อิณายิกํ ปพฺพาเชสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ทาสํ ¶ อาวุโส ปพฺพเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเหเยว ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู ทาสํ ปพฺพาเชสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ภณฺฑุกมฺมาย อาวุโส อปโลกนํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเหเยว ภนฺเต อฺตรํ กมฺมารภณฺฑุปุตฺตํ อารพฺภ อนฺุาตํ อฺตโร ภนฺเต กมฺมารภณฺฑุปุตฺโต มาตาปิตูหิ สทฺธึ ภณฺฑิตฺวา ภิกฺขูสุ ปพฺพชิโต โหติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – อูนวีสติวสฺสสฺส ¶ อาวุโส ปุคฺคลสฺส อุปสมฺปทา ภควตา กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตา, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ¶ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฏิกฺขิตฺตา, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อูนวีสติวสฺสํ ปุคฺคลํ อุปสมฺปาเทสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
น ¶ ภิกฺขเว ชานํ อูนวีสติวสฺโส ปุคฺคโล อุปสมฺปาเทตพฺโพ, โยอุปสมฺปาเทยฺย, ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพ.
ปุจฺฉา – มาตาปิตูหิ ¶ อาวุโส อนนฺุาตํ ปุตฺตํ ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สกฺเกสุ ภนฺเต ปฺตฺตํ, ราชา ภนฺเต สุทฺโธทโน ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา วรํ ยาจิ, สาธุ ภนฺเต อยฺยาอนนฺุาตํ มาตาปิตูหิ ปุตฺตํ ปพฺพาเชยฺยุนฺติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
น ¶ ภิกฺขเว อนนฺุาโต มาตาปิตูหิ ปุตฺโต ปพฺพาเชตพฺโพ, โย ปพฺพาเชยฺย, อาปตฺติทุกฺกฏสฺส.
ปุจฺฉา – เถยฺยสํวาสกสฺส อาวุโส อุปสมฺปทา ภควตา กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตา, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรํ ปุราณกุลปุตฺตํ อารพฺภ ปฏิกฺขิตฺตา, อฺตโร ภนฺเต ปุราณกุลปุตฺโต ขีณ โกลฺโ สามํ ปตฺตจีวรํ ปฏิยาเทตฺวา เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา ¶ กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อารามํ คนฺตฺวา ภิกฺขูหิ สทฺธึ สํวสิ, ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
ปุจฺฉา – ติรจฺฉานคตสฺส ¶ อาวุโส อุปสมฺปทา ภควตา กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตา, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรํ นาคํ อารพฺภ ปฏิกฺขิตฺตา, อฺตโร ภนฺเต นาโค มาณวกวณฺเณน ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจิ, ตํ ภิกฺขู ปพฺพาเชสุํ อุปสมฺปาเทสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
ปุจฺฉา – มาตุฆาตกสฺส ¶ จ อาวุโส ปิตุฆาตกสฺส จ อุปสมฺปทา ภควตา กตฺถ ปฏิกฺขิตฺตา, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํเยว ¶ ภนฺเต อฺตรํ มาณวกํ อารพฺภ ปฏิกฺขิตฺตา, อฺตโร จ ภนฺเต มาณวโก อฺตโร จ มาณวโก มาตรํ ชีวิตา โวโรเปสิ ปิตรํ ชีวิตา โวโรเปสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฏิกฺขิตฺตา.
มาตุฆาตโก ¶ ภิกฺขเว อนุปสมฺปนฺโน นอุปสมฺปาเทตพฺโพ, อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพ, ปิตุฆาตโก ภิกฺขเว อนุปสมฺปนฺโน นอุปสมฺปาเทตพฺโพ, อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพ.
ปุจฺฉา – อปตฺตจีวรกํ วา อาวุโส ยาจิตปตฺตจีวรกํ วา อุปสมฺปาเทนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อปตฺตจีวรกํ อุปสมฺปาเทสุํ, ยาจิตเกน ปตฺตจีวเรน อุปสมฺปาเทสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – อุปสมฺปทํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สอุทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – อุปสมฺปทํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต ทฺเว อาปตฺติโย.
๒. อุโปสถกฺขนฺธก
ปุจฺฉา – จาตุทฺทเส ¶ จ อาวุโส ปนฺนรเส จ ปกฺขสฺส จ อฏฺมิยา สนฺนิปติตฺวา ธมฺมํ ภาสิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตา, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู จาตุทฺเทส ปนฺนรเส อฏฺมิยา จ ปกฺขสฺส สนฺนิปติตฺวา ตุณฺหี นิสีทึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตา.
อนุชานามิ ¶ ภิกฺขเว จาตุทฺทเส ปนฺนรเส อฏฺมิยา จ ปกฺขสฺส สนฺนิปติตุํ.
นนุ นาม สนฺนิปติเตหิ ธมฺโม ภาสิตพฺโพ.
ปุจฺฉา – กทา อาวุโส ภิกฺขูนํ ปาติโมกฺขุทฺเทโส ภควตา อนฺุาโต.
วิสฺสชฺชนา – ยทา ภนฺเต ภควโต รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ ‘‘ยํนูนาหํ ยานิ มยา ภิกฺขูนํ ปฺตฺตานิ สิกฺขาปทานิ, ตานิ เนสํ ปาติโมกฺขุทฺเทสํ อนุชาเนยฺยํ, โส เนสํ ภวิสฺสติ อุโปสถกมฺม’’นฺติ ¶ ตทา ภนฺเต ภควตา ภิกฺขูนํ ปาติโมกฺขุทฺเทโส อนฺุาโต.
ปุจฺฉา – สีมํ อาวุโส สมฺมนิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กิสฺมิฺจ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต อนฺุาตํ, ราชคเห ภนฺเต ภควติ วิหรติ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ ‘‘ภควตา ปฺตฺตํ เอตฺตาวตา สามคฺคี, ยาวตา เอกาวาโสติ กิตฺตาวตานุโข เอกาวาโส โหตี’’ติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – กติ ¶ อาวุโส อุโปสถา ทิวสวเสน จ การกปุคฺคลวเสน จ กาตพฺพาการวเสน จ.
วิสฺสชฺชนา – ทิวสวเสน ภนฺเต ตโย อุโปสถา, ปุคฺคลวเสน จ ภนฺเต ตโย อุโปสถา, กาตพฺพาการวเสน จ ภนฺเต ตโย อุโปสถา.
ปุจฺฉา – กติ ¶ อาวุโส อุโปสถกมฺมานิ เตสุ จ กีทิสํ อุโปสถกมฺมํ ภควตา อนฺุาตํ, กีทิสํ อนนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – จตฺตาริมานิ ภนฺเต อุโปสถกมฺมานิ, อธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, อธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, ธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, ธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ. ตตฺร ภนฺเต ยทิทํ อธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, อธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ ธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, เอวรูปํ ภนฺเต อุโปสถกมฺมํ อนนฺุาตํ, ตตฺร ภนฺเต ยทิทํ ธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, เอวรูปํ ภนฺเต อุโปสถกมฺมํ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – อุโปสถํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – อุโปสถํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต ติสฺโส อาปตฺติโย.
๓. วสฺสุปนายิกกฺขนฺธก
ปุจฺฉา – วสฺสูปนายิกํ อาวุโส ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุลา ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู เหมนฺตมฺปิ คิมฺหมฺปิ วสฺสมฺปิ จาริกํ จรึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – กติปนาวุโส วสฺสูปนายิกา ภควตา อนฺุาตา.
วิสฺสชฺชนา – ทฺเวมา ภนฺเต วสฺสูปนายิกา ภควตา อนฺุาตา ปุริมิกา ปจฺฉิมิกา, อปรชฺชุคตาย ภนฺเต อาสฬฺหิยา ปุริมิกา อุปคนฺตพฺพา, มาสคตาย ภนฺเต อาสฬฺหิยา ปจฺฉิมิกา อุปคนฺตพฺพา, อิมา โข ภนฺเต ทฺเว วสฺสูปนายิกา ภควตา อนฺุาตา.
ปุจฺฉา – วสฺสํ ¶ อาวุโส อุปคนฺตฺวา ปุริมํ วา เตมาสํ ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ อวสิตฺวา จาริกํ ปกฺกมนฺตสฺส ทุกฺกฏํ กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู วสฺสํ อุปคนฺตฺวา อนฺตรา วสฺสํ จาริกํ ปกฺกมึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – สตฺตาห กรณีเยน อาวุโส ปหิเต คนฺตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อุเทเนน อุปาสเกน ปหิเต น คจฺฉึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – สตฺตาหกรณีเยน ¶ อาวุโส สตฺตนฺนํ อปหิเตปิ คนฺตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรสฺส ภิกฺขุโน มาตุคิลาน วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
อนุชานามิ ¶ ภิกฺขเว สตฺตนฺนํ สตฺตาหกรณีเยน อปหิเตปิ คนฺตุํ, ปเคว ปหิเต.
ปุจฺฉา – กิสฺมึจิ อาวุโส อนฺตราเย สติ อนฺโตวสฺสํ ปกฺกมิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู โกสเลสุ ชนปเทสุ วสฺสํ อุปคจฺฉึสุ, เต วสฺสูปคตา วาเฬหิ อุพฺพาฬฺหา อเหสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – รุกฺข ¶ สุสิเร วา อาวุโส รุกฺขวิฏภิยา วา อชฺโฌกาเส วา วสฺสํ อุปคจฺฉนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู รุกฺขสุสิเรปิ รุกฺขวิฏภิยาปิ อชฺโฌกาเสปิ วสฺสํ อุปคจฺฉึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – อเสนาสนิเกน ¶ อาวุโส วสฺสํ อุปคจฺฉนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ตสฺมึเยว ภนฺเต สาวตฺถิยํ สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อเสนาสนิกา วสฺสํ อุปคจฺฉึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ฉวกุฏิกาย วา อาวุโส ฉตฺเต วา จาฏิยา วา วสฺสํ อุปคจฺฉนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํเยว ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู ฉวกุฏิกายปิ ฉตฺเตปิ จาฏิยาปิ วสฺสํ อุปคจฺฉึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ปฏิสฺสวํ ¶ อาวุโส วิสํ วาเทนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อายสฺมา ภนฺเต อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต รฺโ ปเสนทิสฺส โกสลสฺส วสฺสํ วาสํ ปฏิสฺสุณิตฺวา วิสํวาเทสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – วสฺสูปนายิกํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – วสฺสูปนายิกํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต เอกา อาปตฺติ.
๔. ปวารณากฺขนฺธก
ปุจฺฉา – วสฺสํ ¶ วุฏฺานํ อาวุโส ภิกฺขูนํ ตีหิ าเนหิ ปวาริตุํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู สนฺทิฏฺา สมฺภตฺตา อนฺโตวสฺสํ เนว อาลปึสุ น สลฺลปึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
อนุชานามิ ¶ ภิกฺขเว วสฺสํ วุฏฺานํ ภิกฺขูนํ ตีหิ าเนหิ ปวาเรตุํ, ทิฏฺเว วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา.
ปุจฺฉา – กติ อาวุโส ปวารณา ทิวสวเสน จ ปุคฺคลวเสน จ กาตพฺพาการวเสน จ.
วิสฺสชฺชนา – ทิวสวเสน ภนฺเต ติสฺโส ปวารณา, ตถา ปุคฺคลวเสน กาตพฺพาการวเสนจ.
ปุจฺฉา – กตีนํ ¶ อาวุโส สงฺเฆ ปวาเรตุํ ภควตา อนฺุาตํ, กตีนํ ปนาวุโส อฺมฺํ ปวาเรตุํ ภควตา อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – ปฺจนฺนํ ภนฺเต ภิกฺขูนํ สงฺเฆ ปวาเรตุํ ภควตา อนฺุาตํ, จตุนฺนํ วา ภนฺเต ติณฺณํ วา ทฺวินฺนํ วา อฺมฺํ ปวาเรตุํ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – เอเกน ปนาวุโส วสฺสํวุฏฺเน ภิกฺขุนา กถํ ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ภควตา อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – เอเกน ปน ภนฺเต ภิกฺขุนา ‘‘อชฺช เม ปวารณา’’ติ อธิฏฺาตพฺพนฺติ ภควตา อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – ปวารณํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – ปวารณํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต ติสฺโส อาปตฺติโย.
๕. จมฺมกฺขนฺธก
โสณมเถร วตฺถุ
ปุจฺฉา – อุปาหนํ ¶ อาวุโส ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต อายสฺมนฺตํ โสณํ อารพฺภ อนฺุาตํ, อายสฺมโต ภนฺเต โสณสฺส อจฺจารทฺธวีริยสฺส จงฺกมโต ปาทา ภิชฺชึสุ, จงฺกโม โลหิเตน ผุโฏ อโหสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – สพฺพนีลิกา ¶ วา อาวุโส สพฺพปีติกา วา สพฺพโลหิติกา วา สพฺพมฺชิฏฺิกา วา สพฺพกณฺหา วา สพฺพมหารงฺครตฺตา วา สพฺพมหานามรตฺตา ¶ วา อุปาหนาโย ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู สพฺพนีลิกาโย อุปาหนาโย ธาเรสุํ, สพฺพปีติกาโย สพฺพโลหิติกาโย สพฺพมฺชิฏฺิกาโย สพฺพกณฺหาโย สพฺพมหารงฺครตฺตา สพฺพมหานามรตฺตาโยปิ อุปาหนาโย ธาเรสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ขลฺลกพนฺธา ¶ วา อาวุโส ปุฏพนฺธา วา ปาลิคุณฺิมา วา ตูลปุณฺณิกา วา ติตฺติรปตฺติกา วา เมณฺฑวิสาณวทฺธิกา วา อชวิสาณวทฺธิกา วา วิจฺฉิกาฬิกา วา โมรปิฺฉ ปริสิพฺพิกา วา จิตฺรา วา อุปาหนาโย ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู ขลฺลกพนฺธา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, ปุฏพนฺธา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, ปาลิคุณฺิมา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, ตูลปุณฺณิกา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, ติตฺติรปตฺติกา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, เมณฺฑวิสาณวทฺธิกา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, อชวิสาณวทฺธิกา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, วิจฺฉิกาฬิกา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, โมรปิฺฉ ปริสิพฺพิตา อุปาหนาโย ธาเรสุํ, จิตฺรา อุปาหนาโยปิ ธาเรสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – กฏฺปาทุกาโย ¶ อาวุโส ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต ฉพฺพคฺคีเยว ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู รตฺติยา ปจฺจูสสมยํ ปจฺจุฏฺาย กฏฺปาทุกาโย อภิรุหิตฺวา อชฺโฌกาเส จงฺกมนฺติ อุจฺจาสทฺทา มหาสทฺทา ขฏขฏสทฺทา อเนกวิหิตํ ติรจฺฉานกถํ กเถนฺตา, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ยาเนน ¶ อาวุโส ยายนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู ยาเนน ยายึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – คิลานสฺส ¶ อาวุโส ยานํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรํ คิลานํ ภิกฺขุํ อารพฺภ อนฺุาตํ, อฺตโร ภนฺเต ภิกฺขุ โกสเลสุ ชนปเท สาวตฺถึ คจฺฉนฺโต ภควนฺตํ ทสฺสนาย อนฺตรามคฺเค คิลาโน กุกฺกุจฺจายนฺโต ยานํ นาภิรุหิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – อุจฺจาสยนมหาสยนานิ ¶ อาวุโส ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู อุจฺจาสยนมหาสยนานิ ธาเรสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – โคจมฺมานิ อาวุโส ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรํ ปาปภิกฺขุํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อฺตโร ภนฺเต ภิกฺขุ ปาณาติปาเต สมาทเปสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – ปจฺจนฺติเมสุ ¶ อาวุโส ชนปเทสุ วินยธรปฺจเมน คเณน อุปสมฺปทา จ คุณงฺคุณูปหนฺจ ธุวนหานฺจ จมฺมานิ อตฺถรณานิ จ นิสฺสีมคตานํ จีวรทานฺจาติ อิมานิ ปฺจ ภควตา กตฺถ อนฺุาตานิ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตานิ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อายสฺมนฺตํ โสณํ กุฏิกณฺณํ อารพฺภ อนฺุาตา, อายสฺมา ภนฺเต โสโณ กุฏิกณฺโณ เอตานิ ปฺจวตฺถูนิ อายสฺมโต มหากจฺจานสฺส วจเนน ภควนฺตํ ยาจิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตา.
ปุจฺฉา – จมฺมสฺุตฺตํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – จมฺมสฺุตฺตํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต ติสฺโส อาปตฺติโย.
๖. เภสชฺชกฺขนฺธก
ปุจฺฉา – ปฺจ ¶ อาวุโส เภสชฺชานิ ปฏิคฺคเหตฺวา กาเลปิ วิกาเลปิ ปริภฺุชิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, สมฺพหุลานํ ภนฺเต ภิกฺขูนํ สารทิเกน อาพาเธน ปุฏฺานํ ยาคุปิ น สมฺมา ปริณามํ คจฺฉิ, ภตฺตมฺปิ ภุตฺตํ น สมฺมา ปริณามํ คจฺฉิ, เต เตน กิสา อเหสุํ ลูขา ทุพฺพณฺณา อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา ธมนิสนฺถตคตฺตา, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – มูลาทิเภสชฺชานิ ¶ อาวุโส ภควตา กตฺถ อนฺุาตานิ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตานิ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล คิลาเน ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตานิ, สมฺพหุลานํ คิลานานํ ภิกฺขูนํ มูเลหิ เภสชฺเชหิ อตฺโถ อโหสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตานิ.
ปุจฺฉา – อนฺโตวุฏฺํวา อาวุโส อนฺโตปกฺกํ วา สามํปกฺกํ วา ปริภฺุชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อายสฺมา ภนฺเต อานนฺโท สามํ ติลมฺปิ ตณฺฑุลมฺปิ มุคฺคมฺปิ วิฺาเปตฺวา อนฺโต วาเสตฺวา อนฺโต สามํ ปจิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
สุปฺปิยา วตฺถุ
ปุจฺฉา – มนุสฺสมํสํ ¶ อาวุโส ปริภฺุชนฺตสฺส ถุลฺลจฺจยฺจ อปฺปฏิเวกฺขิตฺวา มํสํ ปริภฺุชนฺตสฺส ทุกฺกฏฺจ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – พาราณสิยํ ภนฺเต อฺตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อฺตโร ภนฺเต ภิกฺขุ อปฺปฏิเวกฺขิตฺวา มนุสฺสมํสํ ภฺุชิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
น ¶ ภิกฺขเว มนุสฺสมํสํ ปริภฺุชิตพฺพํ, โย ปริภฺุเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส, น จ ภิกฺขเว อปฺปฏิเวกฺขิตฺวา มํสํ ปริภฺุชิตพฺพํ, โย ปริภฺุเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส.
ปุจฺฉา – หตฺถิมํสํ วา อาวุโส อสฺสมํสํ วา ปริภฺุชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – พาราณสิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู หตฺถิมํสมฺปิ อสฺสมํสมฺปิ ปริภฺุชึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – สุนกฺขมํสํ ¶ วา อาวุโส อหิมํสํ วา ภฺุชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – พาราณสิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู สุนกฺขมํสมฺปิ อหิมํสมฺปิ ปริภฺุชึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – สีหมํสํ ¶ วา อาวุโส พฺยคฺฆมํสํ วา ทีปิมํสํ วา อจฺฉมํสํ วา ตรจฺฉมํสํ วา ภฺุชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – พาราณสิยํเยว ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู สีหมํสมฺปิ พฺยคฺฆมํสมฺปิ ทีปิมํสมฺปิ อจฺฉมํสมฺปิ ตรจฺฉมํสมฺปิ ปริภฺุชึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – คิลานสฺส ¶ อาวุโส คุฬํ วา อคิลานสฺส คุโฬทกํ วา ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู คิลานสฺเสว ภควตา คุโฬ อนฺุาโต โน อคิลานสฺสาติ กุกฺกุจฺจายนฺตา คุฬํ น ภฺุชึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – ชานํ ¶ อาวุโส อุทฺทิสฺส กตํ มํสํ ปริภฺุชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ปฺเปตฺวา ติโกฏิปริสุทฺธํ มํสํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – เวสาลิยํ ภนฺเต สีหสฺส เสฏาปติโน วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
เมณฺฑก วตฺถุ
ปุจฺฉา – ปาเถยฺยํ ¶ อาวุโส ปริเยสิตฺุจ กปฺปิยการกานํ หตฺเถ อุปนิกฺขิตฺตหิรฺโต นิพฺพตฺตํ กปฺปิยปจฺจยํ สาทิตฺุจ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – อนฺตรา ¶ จ ภนฺเต ภทฺทิยํ อนฺตรา จ องฺคุตฺตราปํ เมณฺฑกํ คหปตึ อารพฺภ อนฺุาตํ, เมณฺฑโก ภนฺเต คหปติ ภควนฺตํ ยาจิ ‘‘สนฺติ ภนฺเต มคฺคา กนฺตารา อปฺโปทกา อปฺปภกฺขา น สุกรา อปาเถยฺเยน คนฺตุํ, สาธุ ภนฺเต ภควา ภิกฺขูนํ ปาเถยฺยํ อนุชานาตู’’ติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
เกณิย วตฺถุ
ปุจฺฉา – อฏฺ ¶ อาวุโส ปานานิ ภควตา กตฺถ อนฺุาตานิ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตานิ.
วิสฺสชฺชนา – อาปเณ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตานิ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู กุกฺกุจฺจายนฺตา ปานานิ น ปฏิคฺคณฺหึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตานิ.
โรชมลฺลา วตฺถุ
ปุจฺฉา – สพฺพฺจ ¶ อาวุโส ฑากํ สพฺพฺจ ปิฏฺขาทนียํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – กุสินารายํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู กุกฺกุจฺจายนฺตา ฑากฺจ ปิฏฺขาทนียฺจ น ปฏิคฺคเหสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – อกปฺปิยํ ¶ อาวุโส สมาทเปนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – อาตุมายํ ภนฺเต อฺตรํ วุฑฺฒปพฺพชิตํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อฺตโร ภนฺเต วุฑฺฒปพฺพชิโต อกปฺปิเย สมาทเปติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – สงฺฆิกานิ ¶ วา อาวุโส ปุคฺคลิกานิ วา พีชานิ ปุคฺคลิกาย วา สงฺฆิกาย วา ภูมิยา โรปิตานิ ภาคํ ทตฺวา ปริภฺุชิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อนฺุาตํ, สาวตฺถิยํ ภนฺเต ภควติ วิหรติ สงฺฆิกานิปิ พีชานิ ปุคฺคลิกาย ภูมิยา โรปิยึสุ, ปุคฺคลิกานิปิ พีชานิ สงฺฆิกาย ภูมิยา โรปิยึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – วินยมหาปเทสสงฺขาตานิ ¶ อาวุโส จตฺตาริ กปฺปิยากปฺปิยอนุโลมานิ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตานิ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตานิ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตานิ, สมฺพหุลานํ ภนฺเต ภิกฺขูนํ กิสฺมิฺจิ กิสฺมิฺจิาเน กุกฺกุจฺจํ อุปฺปชฺชิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตานิ.
ปุจฺฉา – ยาวกาลิกาทีหิ ¶ สํสฏฺานํ อาวุโส ยามกาลิกาทีนํ ปริโภคกาลมริยาทํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลานํ ภนฺเต ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ ‘‘กปฺปติ นุโข ยาวกาลิเกน ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ, น นุโข กปฺปติ. กปฺปตินุโข ยามกาลิเกน สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ, น นุโข กปฺปติ. กปฺปติ นุโข สตฺตาหกาลิเกน ยาวชีวิกํ, น นุโข กปฺปตี’’ติ. ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – เภสชฺชกํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – เภสชฺชกํ วิสฺสชฺชิสฺสํ สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต ติสฺโส อาปตฺติโย.
๗. กถินกฺขนฺธก
ปุจฺฉา – วสฺสํวุฏฺานํ ¶ อาวุโส ภิกฺขูนํ กถินํ อตฺถริตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ตึสมตฺเต ปาเวยฺยเก ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, ตึสมตฺตา ภนฺเต ปาเวยฺยกา ภิกฺขู สาวตฺถึ อาคจฺฉนฺตา ภควนฺตํ ทสฺสนาย อุปกฏฺาย วสฺสูปนายิกาย นาสกฺขึสุ สาวตฺถิยํ วสฺสูปนายิกํ สมฺภาเวตุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – กถินกํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – กถินกํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต น กตมา อาปตฺติ.
๘. จีวรกฺขนฺธก
ชีวกวตฺถุ
ปุจฺฉา – คหปติจีวรํ ¶ อาวุโส สาทิยิตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต ชีวกํ โกมารภจฺจํ อารพฺภ อนฺุาตํ, ชีวโก ภนฺเต โกมารภจฺโจ ภิกฺขูนํ คหปติจีวรํ อนุชานิตุํ ภควนฺตํ ยาจิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – ฉ ¶ อาวุโส รชนานิ ภควตา กตฺถ อนฺุาตานิ, กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตานิ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตานิ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู ฉกเณนปิ ปณฺฑุมตฺติกายปิ จีวรํ รชึสุ, จีวรํ ทุพฺพณฺณํ โหติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตานิ.
ปุจฺฉา – อจฺฉินฺนกานิ ¶ อาวุโส จีวรานิ ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู อจฺฉินฺนกานิ จีวรานิ ธาเรสุํ ทนฺตกสาวานิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – กทา อาวุโส ภควา อนฺุาสิ ฉินฺนกํ สงฺฆาฏึ ฉินฺนกํ อุตฺตราสงฺคํ ฉินฺนกํ อนฺตรวาสกํ.
วิสฺสชฺชนา – ทกฺขิณาคิริโต ภนฺเต ปจฺฉาคตกาเล ภควา อนฺุาสิ ฉินฺนกํ สงฺฆาฏึ ฉินฺนกํ อุตฺตราสงฺคํ ฉินฺนกํ อนฺตรวาสกํ.
ปุจฺฉา – อคฺคฬํ ¶ จ อาวุโส ตุนฺนฺจ โอวฏฺฏิกฺจ กณฺฑุสกฺจ ทฬฺหีกมฺมฺจ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – พาราณสิยํ ภนฺเต อฺตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ อนฺุาตํ, อฺตโร ภนฺเต ภิกฺขุ อคฺคฬํ อจฺฉุเปสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – วสฺสิกสาฏิกา ¶ จ อาวุโส อาคนฺตุกภตฺตฺจ คมิกภตฺตฺจ คิลานภตฺตฺจ คิลานุปฏฺากภตฺตฺจ คิลานเภสชฺชฺจ ธุวยาคุ จ ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส อุทกสาฏิกาจาติ อิมา อฏฺ ภควตา กตฺถ อนฺุาตา, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตา.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต วิสาขํ มิคารมาตรํ อารพฺภ อนฺุาตา, วิสาขา ภนฺเต มิคารมาตา ภควนฺตํ อฏฺวรานิ ยาจิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตา.
ปุจฺฉา – ภควตา ¶ อาวุโส มาตาปิตูนํ ทานํ อนุชานิตฺวา สทฺธาเทยฺยํ วินิปาเตนฺตสฺส ทุกฺกฏํ กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อฺตรสฺส ภนฺเต ภิกฺขุโน พหุํ จีวรํ อุปฺปนฺนํ อโหสิ, โส จ ตํจีวรํ มาตาปิตูนํ ทาตุกาโม อโหสิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
มาตาปิตโรติ ¶ โข ภิกฺขเว ททมาเน กึ วเทยฺยาม, อนุชานามิ ภิกฺขเว มาตาปิตูนํ ทาตุํ, น จ ภิกฺขเว สทฺธาเทยฺยํ วินิปาเตตพฺพํ, โย วินิปาเตยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส –
ปุจฺฉา – อฺตฺร วสฺสํ วุฏฺเน อาวุโส อฺตฺร จีวรภาคํ สาทิยนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อายสฺมา ภนฺเต อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต อฺตฺร วสฺสํ วุฏฺโ อฺตฺร จีวรภาคํ สาทิยิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – อนาถกํ ¶ อาวุโส ภิกฺขุํ คิลานํ น อุปฏฺหนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, ภควติ ภนฺเต สาวตฺถิยํ วิหรติ อฺตรสฺส ภิกฺขุโน กุจฺฉิวิการาพาโธ อโหสิ, โส สเก มุตฺตกรีเส ปลิปนฺโน สยิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – นคฺคิยํ ¶ อาวุโส ติตฺถิยสมาทานํ สมาทิยนฺตสฺส ถุลฺลจฺจยํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต อฺตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ปฺตฺตํ, อฺตโร ภนฺเต ภิกฺขุ นคฺคิยํ ติตฺถิยสมาทานํ สมาทิยิ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – สพฺพนีลกานิ ¶ วา อาวุโส จีวรานิ สพฺพปีตกานิ วา สพฺพโลหิตกานิ วา สพฺพมฺชิฏฺกานิ วา สพฺพกณฺหานิวาติ เอวรูปานิ จีวรานิ ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ¶ ภนฺเต ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู สพฺพนีลกาทีนิ จีวรานิ ธาเรสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – กฺจุกํ ¶ วา อาวุโส เวนํ วา ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ฉพฺพคฺคิเยว ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ฉพฺพคฺคิยา ภนฺเต ภิกฺขู กฺจุกมฺปิ ธาเรสุํ เวนมฺปิ ธาเรสุํ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – จีวรสฺุตฺตํ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – จีวรสฺุตฺตํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต ติสฺโส อาปตฺติโย.
๖. จมฺเปยฺยกฺขนฺธก
ปุจฺฉา – สุทฺธํ ¶ อาวุโส ภิกฺขุํ อนาปตฺติกํ อวตฺถุสฺมึ อการเณ อุกฺขิปนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ภควตา กตฺถ ปฺตฺตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
วิสฺสชฺชนา – จมฺปายํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ปฺตฺตํ, ภควติ ภนฺเต จมฺปายํ วิหรติ สมฺพหุลา ภิกฺขู กาสีสุ วาสภคาเม สุทฺธํ กสฺสปโคตฺตํ ภิกฺขุํ อนาปตฺติกํ อวตฺถุสฺมึ อการเณ อุกฺขิปึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ปฺตฺตํ.
ปุจฺฉา – จมฺเปยฺยกํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – จมฺเปยฺยกํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต เอกา อาปตฺติ.
๑๐. โกสมฺพกกฺขนฺธก
ปุจฺฉา – เภทครุเกหิ ¶ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ น โส ภิกฺขุ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิตพฺโพติ จ, เภทครุเกน ภิกฺขเว ภิกฺขุนา ปเรสมฺปิ สทฺธาย อาปตฺติเทเสตพฺพาติ จ อาวุโส อยํ สามคฺคิรสโอวาโท ภควตา กตฺถ ทินฺโน, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ ทินฺโน.
วิสฺสชฺชนา – โกสมฺพิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ทินฺโน, ภควติ ภนฺเต โกสมฺพิยํ วิหรติ อฺตโร ภิกฺขุ อาปตฺตึ อาปนฺโน อโหสิ, โส ตสฺสา อาปตฺติยา อาปตฺติ ทิฏฺิ อโหสิ, อฺเ ภิกฺขู ตสฺสา อาปตฺติยา อนาปตฺติ ทิฏฺิโน อเหสุํ. โส อปเรน สมเยน ตสฺสา อาปตฺติยา อนาปตฺติทิฏฺิ อโหสิ, อฺเ ภิกฺขู ตสฺสา อาปตฺติยา อาปตฺติทิฏฺิโน อเหสุํ. อถ โข เต ภนฺเต ภิกฺขู สามคฺคึ ลภิตฺวา ตํ ภิกฺขุํ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปึสุ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ ทินฺโน.
ปุจฺฉา – สงฺฆเภทสฺส ¶ อาวุโส มูลภูเต ภิกฺขุมฺหิ อุกฺขิตฺตเก โอสาริเต ตสฺส วตฺถุสฺส วูปสมาย สงฺฆสามคฺคิฺจ กาตุํ สามคฺคี อุโปสถฺจ กาตุํ ภควตา กตฺถ อนฺุาตํ, กํ อารพฺภ กิสฺมึ วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต เตเยว อุกฺขิตฺตกานุวตฺตเก ภิกฺขู อารพฺภ อนฺุาตํ, เต ภนฺเต อุกฺขิตฺตกานุวตฺตกา ภิกฺขู ตํ อุกฺขิตฺตกํ ภิกฺขุํ โอสาเรตฺวา เยน อุกฺเขปกา ภิกฺขู เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา เต อุกฺเขปเก ภิกฺขู เอกทโวจุํ ‘‘ยสฺมึ อาวุโส วตฺถุสฺมึ อโหสิ สงฺฆสฺส ¶ ภณฺฑนํ กลโห วิคฺคโห วิวาโท สงฺฆเภโท สงฺฆราชิ สงฺฆววตฺถานํ สงฺฆนานากรณํ, โส เอโส ภิกฺขุํ อาปนฺโน จ อุกฺขิตฺโต จ ปสฺสิ จ โอสาริโต จ, หนฺท มยํ อาวุโส ตสฺส วตฺถุสฺส วูปสมาย สงฺฆสามคฺคึ กโรมา’’ติ, ตสฺมึ ภนฺเต วตฺถุสฺมึ อนฺุาตํ.
ปุจฺฉา – โกสมฺพกํ ¶ ปุจฺฉิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ อาวุโส กติ อาปตฺติโย.
วิสฺสชฺชนา – โกสมฺพกํ วิสฺสชฺชิสฺสํ, สนิทานํ สนิทฺเทสํ. สมุกฺกฏฺปทานํ ภนฺเต เอกา อาปตฺติ.