📜
พาลทุชฺชนกณฺฑ
กายทุจฺจริตาทีหิ ¶ , สมฺปนฺโน ปาปมานุโช;
พาโลติ โลกนาเถน, กิตฺติโต ธมฺมสามินา.
ทุจินฺติตจินฺตี เจว, ทุพฺภาสิตภาสีปิ จ;
ทุกฺกฏกมฺมการี จ, ปาปโก พาลมานุโช.
อติปิโย ¶ น กาตพฺโพ, ขโล โกตุหลํ กโร;
สิรสา วหมาโนปิ, อฑฺฒปูโร ฆโฏ ยถา.
สปฺโป ทุฏฺโ ขโล ทุฏฺโ, สปฺปา ทุฏฺตโร ขโล;
มนฺโตสเธหิ ตํ สปฺปํ, ขลํ เกนุปสมฺมติ.
โย ¶ พาโล มฺติ พาลฺยํ, ปณฺฑิโต วาปิ เตนโส;
พาโล จ ปณฺฑิตมานี, ส เว พาโลติ วุจฺจติ.
มธูว มฺติ พาโล, ยาว ปาปํ น ปจฺจติ;
ยทา จ ปจฺจติ ปาปํ, อถ ทุกฺขํ นิคจฺฉติ.
น ¶ สาธุ พลวา พาโล, สาหสา วินฺทเต ธนํ;
กายสฺส เภทา ทุปฺปฺโ, นิรยํ โสปปชฺชติ.
ฆเร ¶ ทุฏฺโ มูสิโก จ, วเน ทุฏฺโ จ วานโร;
สกุเณ จ ทุฏฺโ กาโก, นเรทุฏฺโ จ พฺราหฺมโณ.
ทีฆา ชาครโต รตฺติ, ทีฆํ สนฺตสฺส โยชนํ;
ทีโฆ พาลานสํสาโร, สทฺธมฺมํ อวิชานตํ.
ติลมตฺตํ ¶ ปเรสฺจ, อปฺปโทสฺจ ปสฺสติ;
นาฬิเกรมฺปิ สโทสํ, ขลชาโต น ปสฺสติ.
นตฺตโทสํ ปเร ชฺา, ชฺา โทสํ ปรสฺสตุ;
คุยฺโห กุมฺมาว องฺคานิ, ปรโทสฺจ ลกฺขเย.
ลุทฺธํ ¶ อตฺเถน คณฺเหยฺย, ถทฺธํ อฺชลิกมฺมุนา;
ฉนฺทานุวตฺติยา มูฬฺหํ, ยถาภูเตน ปณฺฑิตํ.
ยถา อุทุมฺพรปกฺกา, พหิ รตฺตกา เอว จ;
อนฺโตกิมิล สมฺปุณฺณา, เอวํ ทุชฺชนหทยา.
ยาวชีวมฺปิ ¶ เจ พาโล, ปณฺฑิตํ ปยิรุปาสติ;
น โส ธมฺมํ วิชานาติ, ทพฺพี สูปรสํ ยถา.
จรฺเจ นาธิคจฺเฉยฺย, เสยฺยํ สทิสมตฺตโน;
เอกจริยํ ทฬฺหํ กยิรา, นตฺถิ พาเล สหายตา.
อชาตมตมูฬฺหานํ ¶ , วรมาทโย น จนฺติโม;
สกึ ทุกฺขกราวาท-โยนฺติโม ตุ ปเท ปเท.
ทุชฺชเนน ¶ สมํ เวรํ, สขฺยฺจาปิ น การเย;
อุณฺโห ทหติ จงฺคาโร, สีโต กณฺหายเต กรํ.
ทุชฺชโน ปิยวาที จ, เนตํ วิสฺสาสการณํ;
มธุ ติฏฺติ ชิวฺหคฺเค, หทเย หลาหลํ วิสํ.
ทุชฺชโน ¶ ปริหาตพฺโพ, วิชฺชายาลงฺกโตปิ จ;
มณินา ภูสิโต สปฺโป, กิเมโส น ภยงฺกโร.
นาฬิเกรสมาการา, ทิสฺสนฺเตปิ หิ สชฺชนา;
อฺเ พทริกาการา, พหิเรว มโนหรา.
ยถาปิ ¶ ปน สปกฺกา, พหิ กณฺฏกเมว จ;
อนฺโต อมตสมฺปุณฺณา, เอวํ สุชนหทยา.
ยถา อุทุมฺพรปกฺกา, พหิ รตฺตกเมว จ;
เอวํ กิมิลสมฺปุณา, เอวํ ทุชฺชนหทยา.
โทสภีโต อนารมฺโภ, ตํ กา ปุริสลกฺขณํ;
โกหฺยชิณฺณภยา นนุ, โภชนํ ปริหียเต.
ปโยปานํ ภุชงฺคานํ, เกวลํ วิสวฑฺฒนํ;
อุปเทโส หิ มูฬฺหานํ, ปโกปาย น สนฺติยา.
น ¶ าตพฺพํ น คนฺตพฺพํ, ทุชฺชเนน สมํ กฺวจิ;
ทุชฺชโน หิ ทุกฺขํ เทติ, น โส สุขํ กทาจิปิ.
อพทฺธา ตตฺถ พชฺฌนฺติ, ยตฺถ พาลา ปภาสเร;
พทฺธาปิ ตตฺถ มุจฺจนฺติ, ยตฺถ ธีรา ปภาสเร.
ปริตฺตํ ¶ ทารุมารุยฺห, ยถา สีเท มหณฺณเว;
เอวํ กุสิตมาคมฺม, สาธุ ชีวิปิ สีทติ;
ตสฺมา ตํ ปริวชฺเชยฺย, กุสีตํ หีนวีริยํ.
สทฺธาสีลาทิสมฺปนฺโน ¶ , สุมิตฺโต สาธุมานุโส;
ตาทิสํ มิตฺตํ เสเวยฺย, วุทฺธิกาโม วิจกฺขโณ.
ทานาทิคุณเสฏฺเหิ, มิทิตพฺโพ มิตฺโต หิ โข;
ตาทิสํ อวงฺเกเนว, มนสา ภเชยฺย สุธี.
หิตกฺกโร ¶ ปโร พนฺธุ, พนฺธุปิ อหิโต ปโร;
อหิโต เทหโช พฺยาธิ, หิตํ อรฺโมสธํ.
ปโรกฺเข ¶ กิจฺจหนฺตารํ, ปจฺจกฺเข ปิยวาทินํ;
วชฺชเย ตาทิสํ มิตฺตํ, วิสกุมฺภํ ปโยมุขํ.
ธนหีเน จเช มิตฺโต, ปุตฺตทารา สโหทรา;
ธนวนฺเตว เสวนฺติ, ธนํ โลเก มหาสขา.
ชานิยา ¶ เปสเน ภจฺเจ, พนฺธเว พฺยสนาคเม;
มิตฺตฺจ อาปทิกาเล, ภริยฺจ วิภวกฺขเย.
อุสฺสเว พฺยสเน เจว, ทุพฺภิกฺเข สตฺตุวิคฺคเห;
ราชทฺวาเร สุสาเน จ, โย ติฏฺติ โส พนฺธวา.
น ¶ ๒ วิสฺสเส อมิตฺตสฺส, มิตฺตฺจาปิ น วิสฺสเส;
กทาจิ กุปิเต มิตฺเต, สพฺพโทสํ ปกาสติ.
มาตา มิตฺตํ ปิตา เจติ, สภาวา ตํ ตยํ หิตํ;
กมฺมกรณโต จฺเ, ภวนฺติ หิตพุทฺธิโย.
อาปทาสุ ¶ มิตฺตํ ชฺา, ยุทฺเธ สูรํ อิเณ สุจึ;
ภริยํ ขีเณสุ วิตฺเตสุ, พฺยสเนสุ จ พนฺธวํ.
สกึ ทุฏฺฺจ โย มิตฺตํ, ปุน สนฺธาตุมิจฺฉติ;
ส มจฺจุมุปคณฺหาติ, คพฺภํ อสฺสตรี ยถา.
อิณเสโส ¶ อคฺคิเสโส, โรคเสโส ตเถว จ;
ปุนปฺปุนํ วิวฑฺฒนฺติ, ตสฺมา เสสํ น การเย.
ปทุมํว มุขํ ยสฺส, วาจา จนฺทนสีตลา;
ตาทิสํ โน ปเสเวยฺย, หทเย ตุ หลาหลํ.
น ¶ เสเว ผรุสํ สามึ, น จ เสเวยฺย มจฺฉรึ;
ตโต อปคฺคณฺห สามึ, เนว นิคฺคหิตํ ตโต.
กุเทสฺจ ¶ กุมิตฺตฺจ, กุกุลฺจ กุพนฺธวํ;
กุทารฺจ กุทาสฺจ, ทูรโต ปริวชฺชเย.
สีตวาโจ พหุมิตฺโต, ผรุโส อปฺปมิตฺตโก;
อุปมา เอตฺถ าตพฺพา, สูริยจนฺทราชูนํ.
อหิตา ปฏิเสโธ จ, หิเตสุ จ ปโยชนํ;
พฺยสเน อปริจฺจาโค, อิติทํ มิตฺตลกฺขณํ.
ปิโย ¶ ครุ ภาวนีโย, วตฺตา จ วจนกฺขโม;
คมฺภีรฺจ กถํ กตฺตา, โน จฏฺาเน นิโยชโก;
ตาทิสํ มิตฺตํ เสเวยฺย, ภูติกาโม วิจกฺขโณ.
ปิโย ¶ ครุ ภาว นีโย, วตฺตา จ วจนกฺขโม;
คมฺภิรฺจ กถํ กตฺตา, โน จฏฺาเน นิโยชโก.
ยมฺหิ เอตานิ านานิ, สํวิชฺชนฺติธ ปุคฺคเล;
โส มิตฺโต มิตฺตกาเมน, อตฺถกามานุกมฺปโต;
อปิ นาสิยมาเนน, ภชิตพฺโพ ตถาวิโธ.
โอรสํ กตสมฺพนฺธํ, ตถา วํสกฺกมาคตํ;
รกฺขโก พฺยสเนหิ, มิตฺตํ เยฺยํ จตุพฺพิธํ.
ปิโย ครุ ภาวนิโย, วตฺตา จ วจนกฺขโม;
คมฺภิรฺจ กถํ กตฺตา, น จฏฺาเน นิโยชโก;
ตํ มิตฺตํ มิตฺตกาเมน, ยาวชีวมฺปิ เสวิยํ.
ปิโย ครุ ภาวนีโย, วตฺตา จ วจนกฺขโม;
คมฺภิรฺจ กถํ กตฺตา, โน จฏฺาเน นิโยชโก;
ตาทิสํ มิตฺตํ เสเวยฺย, ภูติกาโม วิจกฺขโณ.