📜
สมฺเภทกถา
สตฺถ ¶ กปฺปวิจาเรน,
กาโล คจฺฉติ ธีมตํ;
พฺยสเนน อสาธูนํ,
นิทฺทาย กลเหนวา.
โสกานสหสฺสานิ,
ภยานสตานิจ;
ทิวเสทิวเส มุฬฺหํ,
อาวีสนฺติ นปณฺฑิตํ.
อติทีโฆ ¶ มหามุฬฺโห,
มชฺฌิโมจ วิจกฺขโณ;
วาสุเทวํ ปุรกฺขิตฺวา,
สพฺเพวามนกา สฏฺา.
น โลเก โสภเต มุฬฺโห,
เกวลตฺตปสํสโก;
อปิ สมฺปิหิเต กูเป,
กตวิชฺโช ปกาสเต.
มทนฺตทมนํ สตฺถํ,
ขลานํ กุรุเต มทํ;
จกฺขุสงฺขารกํ เตชํ,
อุลุงฺกาน มิวนฺธกํ.
อตฺยปฺปมปิ ¶ สาธูนํ,
สิลาเลเขว ติฏฺเต;
ชเลเลเขว นีจานํ,
ยํ กตํ ตํปิ นสฺสติ.
ทพฺพมปฺปํปิ สาธูนํ,
ชลํ กูเปว นิสฺสโย;
พหุตฺตํปิ อสาธูนํ,
นจ วาริว อณฺณเว.
ทุฏฺจิตฺโต ¶ ปนาหิสฺส,
โกโธ ปาสาณลิกฺขิโต;
กุชฺฌิตพฺเพ สุชนสฺส,
ชเลเลขา จิรฏฺิโต.
พาลสฺส ชีวิตํ ปาปํ,
มิตรสฺสิ ตรํ ภเว;
ชนกายสฺส ราชาว,
ราชธมฺโมว ราชุนํ.
สปฺปาทานํ พลี สีโห,
ปุฬาวโก ตโต กิปฺปีลิกา,
นรา ตโต พลี ราชา,
สพฺเพส มนฺตโก พลี.
ภูโปณฺณว ¶ คฺคิ ถี สิปฺปิ,
อภิชฺฌาลุจปุคฺคโล;
เอเตสํปิ มหิจฺฉานํ,
มหิจฺฉิตา อนิจฺจตา.
นิทฺทาลุโก อสนฺตุฏฺโ,
อกตฺูจ ภีรุโก;
สกฺกุณนฺติน สาจารํ,
สิกฺขิตุํ เต กทาจิปิ.
นิทฺทาลุ ¶ กามราโมจ,
สุขิโต โภควาลโส;
นิจฺฉนฺโต กมฺมราโม จ,
สตฺเตเต สตฺถวชฺชิตา.
สมิทฺโธ ธนธฺเน,
กฏฺโ ทกติณคฺคิหิ;
สพฺพโต ทุคฺคเตนฏฺโ,
ตสฺมา นทุกฺกตํ กเร.
ปฺุปาปผลํ ¶ โย เจ,
นสทฺธหติ สจฺจโต;
โส เว ขิปฺปํว อตฺตานํ,
อาทาสตลมานเย.
สมฺปรายิกมตฺถํ โย,
นสทฺธหติ เจปิโส;
อาวาเส สคฺค คามีนํ,
มากฺกเภ กึนปสฺสติ.
มหนฺตํ วฏฺฏรุกฺขาทึ,
ขุทฺทพีชํ พหูผลํ;
สกฺขิกตฺวา อุทิกฺเขยฺย,
ปฺุปาปกโร นโร.
ยสฺส ¶ สลฺลหุกํ โหติ,
คุรุสกฺการมานนํ;
ตสฺส สลฺลหุกาเยว,
วิชฺชาสมฺปตฺติสมฺปทา.
อุปชฺฌาจริยานฺจ,
มาตาปิตูนเมวจ;
สกฺกจฺจํ โยนุปฏฺาติ,
สุโต ตสฺสปิตาทิโส.
เทเส เทเส กุลานีจ,
เทเสเทเส จ พนฺธโว;
ตาทิสํ สหชา ยตฺถ,
เทสํ ปสฺสามิเนวตุ.
ปุตฺตํวา ¶ ภาตรํ ทุฏฺํ,
อนุสาเสยฺย โนชเห;
กึนุ เฉชฺชํ กรํปาทํ,
ลิตฺตํ อสุจินา สิยา;
พหุปุตฺเต ปิตาเอโก,
อวสฺสํ โปเสติ สทา;
พหุปุตฺตา นสกฺโกนฺติ,
โปเสตุํ ปิตเรกกํ.
อติชาตมนุชาตํ ¶ ,
ปุตฺตมิจฺฉนฺติ ปณฺฑิตา;
อวชาตํ นอิจฺฉนฺติ,
โยโหติ กุลคนฺธโน.
ปฺจานานิ สมฺปสฺสํ,
ปุตฺตมิจฺฉนฺติ ปณฺฑิตา;
ชาโตวา โน ภริสฺสติ,
กิจฺจํวา โน กริสฺสติ.
กุลวํโส ¶ จิรํ ติฏฺเ,
ทายชฺชํ ปฏิปจฺจติ;
อถวาปน เปตานํ,
ทกฺขิณํนุปทสฺสติ.
อนฺโตชาโต ธนกฺกีโต,
ทาสพฺโยปคโต สยํ;
ทาสากรมรานีโต,
จฺเจวนฺเต จตุธา สิยุํ.
ทาสา ปฺเจว โจรยฺย-
สขาตฺยตฺตสทิสา;
ตถา วิฺูหิ วิฺเยฺยา,
มิตฺตาทาราจ พนฺธวา.
ตโยว ¶ ปณฺฑิตา สตฺเถ,
อหเมวาติวาทีจ,
อหมปิติ วาทีจ,
นาหนฺติจ อิเมตโย.
วินา สตฺถํ นคจฺเฉยฺย,
สูโร สงฺกามภูมิยํ;
ปณฺฑิตทฺธคู วาณิชฺโช,
วิเทสคมโน ตถา.
สมฺมา ¶ อุปปริกฺขิตฺวา,
อกฺขเรสุ ปเทสุจ;
โจรฆาโต สิยา สิสฺโส,
คุรุ โจรฏฺฏการโก.
สาธุตฺตํ สุชนสมาคมา ขลานํ,
สาธูนํ นขลสมาคมา ขลตฺตํ;
อาโมทํกุสุมภวํทธาติภูมิ,
ภูคนฺธํ นจ กุสุมานิ ธารยนฺติ.
สฏฺเน ¶ มิตฺตํ กลุเสน ธมฺมํ,
ปโรปตาเปน สมิทฺธิภาวํ;
สุเขน วิชฺชํ ผรุเสน นารึ,
อิจฺฉนฺติ เย เต นวปณฺฑิตาว.