📜
มิตฺตกถา
กตฺวาน ¶ กุสลํกมฺมํ,
กตฺวาจา กุสลํ ปุเร;
สุขิตทุกฺขิตา โหนฺติ,
โส พาโล โย นปสฺสติ.
สยํกเตน ปาเปน,
อนิฏฺํ ลภเต ผลํ;
เต เม โส เม ชเนนฺตีติ,
ปุนาคุํ กุรุเต ชโฬ.
กาลเขเปน ¶ หาเปติ,
ทานสีลาทิกํ ชโฬ;
อถิรมฺปิ ถิรํ มฺเ,
อตฺตานํ สสฺสตีสมํ.
พาโลว ปาปกํ กตฺวา,
นตํฉฏฺเฏตุมุสฺสเห;
กึ พฺยคฺฆตาทิ คจฺฉนฺโต,
ปทํ มกฺเขตุมุสฺสเห.
ปรนสฺสนโต นฏฺโ,
ปุเรว ปรนาสโก;
สีฆํวา ทสฺสนํ ยาติ,
ติณํ ปาสาทชฺฌาปกํ.
โภชนา ¶ เมถุนา นิทฺทา,
คเว โปเสจ วิชฺชติ;
วิชฺชา วิเสโส โปสสฺส,
ตโตหีโน โคสโม ภเว.
มุฬฺหสิสฺโส ปเทเสน,
กุนารีภรเณนจ;
ขลสตฺถูหิสํโยคา,
ปณฺฑิโตปฺยวสีทติ.
ทฺเวจิเมกณฺฏกา ¶ ติกฺขา,
สรีรโสภิตา กาเม;
นิธโน โยจ กาเมติ,
โยจกุปฺปตฺยนิสฺสาโร.
นิธโนจาปิ กาเมติ,
ทุพฺพโล กลหํปิโย;
มนฺทสตฺโถ วิวาทตฺถิ,
ติวิธํ มุฬฺหลกฺขณํ.
อปฺปสุโต สุเต อปฺเป,
พหุํมฺติ มานโว;
สินฺธุทกม ปสฺสนฺโต,
กูเปโตยํว มณฺฑุโก.
ตทมินาปิ ¶ ชานาติ,
โสพฺเภสุ ปทเรสุจ;
สุนนฺตา ยนฺติ กุสุมฺภา,
ตุณฺหียนฺติ มโหทธิ.
ยํ อูนกํ ตํ สุนติ,
ยํ ปูรํ สนฺตเมว ตํ;
อฑฺฒกุมฺภูปโม พาโล,
รหโต ปูโรว ปณฺฑิโต.
พุเธหิภาสมาโนปิ ¶ ,
ขโล พหุตเกตโว;
ฆํสิยมาโน องฺคาโร,
นิลมตฺตํ นคจฺฉติ.
จารุตา ปรทาราย,
ธนํ โลกตปฺปติยา;
ปสุตํ สาธุนาสาย,
ขเล ขลตรา คุณา.
อิโต ¶ หสฺสตรํ โลเก,
กิฺจิ ตสฺส นวิชฺชติ;
ทุชฺชโนติจ ยํอาห,
สชฺชนํ ทุชฺชโน สยํ.
โรคณฺฑจงฺกุโร เตโช,
วิสมสฺสตโร ฆโณ;
อวินาสิย สมนฺติ,
น ขโลจ สนิสฺสยํ.
นวินา ¶ ปรวาเทน,
รมนฺเต ทุชฺชนา ขลุ;
น สา สพฺพรเส ภุตฺวา,
วินา วจฺเจ นตุสฺสติ.
ตปฺปเต ยาติ สนฺธานํ,
ทโว ภวติ วนตํ;
มุทุํ ทุชฺชนจิตฺตํ กึ,
โลเหน อุปมียเต.
ตสฺมา ทุชฺชนสํสคฺคํ,
อาสีวิส มิโวรคํ;
อารกา ปริวชฺเชยฺย,
ภูติกาโม วิจกฺขโณ.
ทุชฺชเนน ¶ หิ สํสคฺโค,
สตฺตุตาปิ นยุชฺชเต;
ตตฺโต ทหติ องฺคาโร,
สนฺตาตุ กาลตํกโร.
ทุชฺชโน วชฺชนีโยว,
วิชฺชายาลงฺกโตปิ เจ;
มณินา ลงฺกโต สนฺโต,
สปฺโป กึ นภยงฺกโร.
อคฺคิโน ¶ ทหโต ทายํ,
สขาภวติ มาลุโต;
โสว ทีปํตุ นาเสติ,
ขเล นตฺเถว มิตฺตตา.
นสฺมเส กตปาปมฺหิ,
นสฺมเส อลิกวาทินิ;
นสฺมเสตฺตตฺถปฺมฺหิ,
อติสนฺเตปิ นสฺมเส.
มาเรตุํ กิตฺตกา สกฺกา,
ทุชฺชนา คคณูปมา;
มาริตา โกธจิตฺเตตุ,
มาริโต โหนฺติ ทุชฺชนา.
ภูมิ ¶ กณฺฏกสํกิณฺณา,
ฉาทิตุํ เนวสกฺยเต;
อุปาหน มตฺตเกน,
ฉนฺนา ภวติ เมทนี.
สตฺตา สทาปเสวนฺติ,
โสทกํ วาปิอาทิกํ;
สโภคํ สธนฺเจวํ,
ตุจฺฉาเจ เต ชหนฺติ เต.
ธนหีนํ ¶ จเช มิตฺโต,
ปุตฺตทารา สโหทรา;
อตฺถวนฺตํว เสวนฺติ,
อตฺโถ โลเก มหาสขา.
น รูปินี น ปฺาโณ,
นกุลีโน ปธานตา;
กาเล วิปตฺติสมฺปตฺเต,
ธนิมาว วิเสสตา.
กลฺยาณมิตฺตํ ¶ กนฺตารํ,
ยุทฺธํ สภายํ ภาสิตุํ;
อสตฺถา คนฺตุ มิจฺฉนฺติ,
มุฬฺหา เตจตุโรชนา.
อหิตา ปฏิเสโธจ,
หิเตสุจ ปโยชนํ;
พฺยสเนสฺว ปริจฺจาโค,
สงฺเขปา มิตฺตลกฺขณํ.
อาตุเร พฺยสเนปตฺเต,
ทุพฺภิกฺเข สตฺตุ วิคฺคเห;
ราชทฺวาเร สุสาเนจ,
โย ติฏฺติ สพนฺธโว.
โส ¶ พนฺธุ โย หิเตยุตฺโต,
โส ปิตา โย ตุ โปสโก;
โส าติ ยตฺร วิสาโส,
สา ภริยา ยตฺร นิพฺพูติ.
หิเตสิโน สุมิตฺโตจ,
วิฺูจ ทุลฺลภา ชนา;
ยโถ สธํจ สาทุํจ,
โรคหารีจ สุชโน.
อครุโก ¶ อนาลสฺโส,
อสฏฺโจ สจฺจวา สุจิ;
อลุทฺโธ อตฺถกาโมจ,
เอทิโส สุหทุตฺตโม.
โย ธุวานิ ปริจฺจชฺช,
อธูวานฺยุปเสวติ;
ธุวาปิ ตสฺส นสฺสนฺติ,
อธุเวสุ กถาวกา.
ลุทฺธมตฺเถนคณฺเหยฺย ¶ ,
ถทฺธ มฺชลิกมฺมุนา;
ฉนฺทานุวตฺติยา มุฬฺหํ,
ยถาภูเตน ปณฺฑิตํ.
อุตฺตมํ ปาณิปาเตน,
สูรํ เภเทน วิชเย;
นิจํ ทพฺพปทาเนน,
วิกฺกเมน สมํ ชเย.
ยสฺสยสฺส หิ โยภาโว,
เตนเตน หิ ตํนรํ;
อนุปวิสฺส เมธาวี,
ขิปฺปมตฺตวสํ นเย.
เยน ¶ อิจฺฉติ สมฺพนฺธํ,
เตน ตีณิ นการเย;
วิวาท มตฺถสมฺพนฺธํ,
ปโรกฺเข ทารทสฺสนํ.
อจฺจาภิกฺขณสํสคฺคา,
อสมฺโมสรเณนจ;
เอเตน มิตฺตา ชีรนฺติ,
อกาเล ยาจนายจ.
ตสฺมา ¶ นาภิกฺขณํ คจฺเฉ,
นจคจฺเฉ จิราจิรํ;
กาเลน ยาจํ ยาเจยฺย,
เอวํ มิตฺตา นชีรเย.
เอเต ภิยฺโย สมํ ยนฺติ,
สนฺธิ เตสํ นชีรติ;
โย อธิปฺปนฺนํ สหติ,
โยจ ชานาติ เทสนํ.
สเจ สนฺตา วิวาทนฺติ,
ขิปฺปํ สนฺธิรเย ปุน;
พาลา ปตฺตาว ภิชฺชนฺติ,
น เต สมถมชฺฌคุํ.
เยนมิตฺเตน ¶ สํสคฺโค,
โยคกฺเขโม วิหียติ;
ปุพฺเพว ชฺฌาภวนฺตสฺส,
รกฺเข อกฺขิว ปณฺฑิโต.
เยนมิตฺเตน สํสคฺคา,
โยคกฺเขโม ปวฑฺฒติ;
กเรยฺยตฺตสมํ วุตฺติ,
สพฺพกิจฺเจสุ ปณฺฑิโต.
คุโณ ¶ สพฺพฺุตุลฺโยปิ,
สีทเต โก อนิสฺสโย;
อนคฺฆ มปิมาณิกฺกํ,
เหมํ นิสฺสาย โสภเต.
ปพฺเพปพฺเพ กเมนุจฺฉุ,
วิเสสรสิวคฺคโต;
ตถา สุมิตฺติโก สาธุ,
วิปริโตว ทุชฺชโน.
เตเนว มุนินา วุตฺตํ,
เยเกจิโลกิยาธมฺมา;
ตถา นิพฺพานคามีโน,
สนฺติ โลกุตฺตราธมฺมา.
กลฺยาณมิตฺต ¶ ๑ มาคมฺม,
สพฺเพ เต โหนฺติ ปาณินํ;
ตสฺมา กลฺยาณมิตฺเตสุ,
กาตพฺโพ อาทโร สทา.
โย เว กตฺู กตเวทิโก ธิโร,
กลฺยาณมิตฺโต ทฬฺหภตฺติจ โหติ;
ทุกฺขิตสฺส สกฺกจฺจํ กเรติ กิจฺจํ,
ตถาวิธํ สปฺปุริสาติ วทนฺติ.
ยสฺสหิ ¶ ธมฺมํ ปุริโส วิชฺา,
เยจสฺส กงฺขํ วินยนฺติ สนฺโต;
ตฺหิสฺส ทีปฺจ ปรายนฺจ,
น เตน มิตฺตํ ชิรเยถ ปฺโ.