📜
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
โลกนีติ
๑. ปณฺฑิตกณฺโฑ
โลกนีตึ ¶ ปวกฺขามิ,
นานาสตฺถสมุทฺธฏํ;
มาคเธเนว สงฺเขปํ,
วนฺทิตฺวา รตนตฺถยํ.
นีติโลเก ปุริสสฺส สาโร,
มาตา ปิตา อาจริโยจ มิตฺโต;
ตสฺมา หิ นีตึ ปุริโส วิชฺา,
าณี มหา โหติ พหุสฺสุโตจ.
อลสสฺส กุโต สิปฺปํ,
อสิปฺปสฺส กุโต ธนํ;
อธนสฺส กุโต มิตฺตํ,
อมิตฺตสฺส กุโต สุขํ;
อสุขสฺส ¶ กุโต ปฺุํ,
อปฺุสฺส กุโต วรํ.
สิปฺปา สมํ ธนํ นตฺถิ,
สิปฺปํ โจรา นคณฺหเร;
อิธ โลเก สิปฺปํ มิตฺตํ,
ปรโลเก สุขาวหํ.
อปฺปกํ นาติมฺเยฺย,
จิตฺเต สุตํ นิธาปเย;
วมฺมิโกทกพินฺทูว,
จิเรน ปริปูรติ.
ขุทฺโทติ นาติมฺเยฺย,
วิชฺชํ วา สิปฺปเมว วา;
เอกมฺปิ ปริโยทาตํ,
ชีวิตกปฺปการณํ.
เสเล เสเล น มาณิกํ,
คเช คเช น มุตฺติกํ;
วเน วเน น จนฺทนํ,
าเน าเน น ปณฺฑิตํ.
ปณฺฑิโต สุตสมฺปนฺโน,
ยตฺถ อตฺถีติ เจ สุโต;
มหุสฺสาเหน ¶ ตํ านํ,
คนฺตพฺพํว สุเตสินา.
สิเน สิปฺปํ สิเน ธนํ,
สิเน ปพฺพตมารุหํ;
สิเน กามสฺส โกธสฺส,
อิเม ปฺจ สิเน สิเน.
สุติ สมฺมุติ สงฺขฺยาจ,
โยคา นีติ วิเสสกา;
คนฺธพฺพา คณิกา เจว,
ธนุ เพทา จ ปูรณา.
ติกิจฺฉา อิติหาสา จ,
โชติ มายา จ ฉนฺทติ;
เกตุ มนฺตา จ สทฺทา จ,
สิปฺปาฏฺารสกา อิเม.
อปุฏฺโ ปณฺฑิโต เภรี,
ปชฺชุนฺโน เม โหติ ปุจฺฉิโต;
พาโล ปุฏฺโ อปุฏฺโปิ,
พหุมฺปิ ภณเต สทา.
โปตฺถเกสุ จ ยํ สิปฺปํ,
ปรหตฺเถสุ ยํ ธนํ;
ยถากิจฺเจ ¶ สมุปฺปนฺเน,
น ตํ สิปฺปํ น ตํ ธนํ.
ชลปฺปมาณํ กุมุทฺทนาลํ,
กุลปฺปมาณํ วินโย ปมาณํ;
พฺยตฺติปฺปมาณํ กถีตวากฺยํ,
ปถวิยา ปมาณํ ติณ มิลาตํ.
อปฺปสฺสุโต สุตํ อปฺปํ,
พหุํ มฺติ มานวา;
สินฺธูทกํ อปสฺสนฺโต,
กูเป โตยํว มณฺฑุโก.
ปถมํ ปราชเย สิปฺปํ,
ทุติยํ ปราชเย ธนํ;
ตติยํ ปราชเย ธมฺมํ,
จตุตฺถํ กึ กริสฺสติ.
พฺยตฺต ปุตฺร กิมลโส,
อพฺยตฺโต ภารหารโก;
พฺยตฺตโก ปูชิโต โลเก,
พฺยตฺต ปุตฺร ทิเน ทิเน.
มาตา เวรี ปิตา สตฺรุ,
เกน พาเล น สิกฺขิตา;
สภามชฺเฌ ¶ น โสภนฺติ,
หํสมชฺเฌ พโกยถา.
กณฺฏกํ คิริ โก ติกฺขติ,
โก อฺชนํ มิคกฺขิกํ;
อุปฺปถํ ปลฺลเล โก สุคนฺธํ,
กุล-ปุตฺต-รูโป โก ปวตฺตติ;
สามํ-ภาโว.
น รสํ อโกตมฺพุลํ,
อธนสฺส, ลงฺกตมฺปิ;
อโลนกนฺตุ พฺยฺชนํ,
พฺยากรณํ อสิปฺปสฺส.
สุสฺสุสา สุตสมฺปนฺโน,
สุตาปฺาย ปวฑฺฒติ;
ปฺาย อตฺถํ ชานาติ,
าโต อตฺโถ สุขาวโห.
โภชนํ เมถุนํ นิทฺทา,
โคเณ โปเสปิ วิชฺชติ;
วิชฺชา วิเสโส โปสสฺส,
ตํ หีโน โคสโม ภเว.
นตฺถิ วิชฺชาสมํมิตฺตํ,
นจ พฺยาธิสโม ริปุ;
นจ ¶ อตฺตสมํ เปมํ,
นจ กมฺมสมํ พลํ.
หํโส มชฺเฌ น กากานํ,
สีโห คุนฺนํ น โสภเต;
คทฺรภมชฺเฌ ตุรงฺโค,
พาลมชฺเฌ จ ปณฺฑิโต.
ยาวชีวมฺปิ เจ พาโล,
ปณฺฑิตํ ปยิรุปาสติ;
น โส ธมฺมํ วิชานาติ,
ทพฺพิ สูปรสํ ยถา.
มุหุตฺตมปิ เจ วิฺู,
ปณฺฑิตํ ปยิรุปาสติ;
ขิปฺปํ ธมฺมํ วิชานาติ,
ชิวฺหา สูปรสํ ยถา.
วินา สตฺถํ น คจฺเฉยฺย,
สูโร สงฺคามภูมิยํ;
ปณฺฑิตฺวาทฺธคู วาณิโช,
วิเทสคมโน ตถา.
ธนนาสํ มโนตาปํ,
ฆเร ทุจฺจริตานิ จ;
วฺจนฺจ ¶ อวมานํ,
ปณฺฑิโต น ปกาสเย.
ปตฺตานุรูปกํ วากฺยํ,
สภาวรูปกํ ปิยํ;
อตฺตานุรูปกํ โกธํ,
โย ชานาติ ส ปณฺฑิโต.
อ-ธนสฺส รสํ ขาทา,
อ-พลสฺส หถา นรา;
อ-ปฺสฺส วากฺย-กถา,
อุมฺมตฺตก-สมา อิเม.
อนวฺหายํ คมยนฺโต,
อ-ปุจฺฉา พหุ-ภาสโก;
อตฺต-คุณํ ปกาเสนฺโต,
ติ-วิธํ หีน-ลกฺขณํ.
อปฺป-รูโป พหุํ ภาโส,
อปฺป-ปฺโ ปกาสิโต;
อปฺป-ปูโร ฆโฏ โขเภ,
อปฺป-ขีรา คาวี จเถ.
มณฺฑูเกปิ อุกฺเร สีเห,
กากคฺคเห ปิเย ปิเย;
อ-ปณฺฑีปิ ¶ ปณฺฑี หุตฺวา,
ธีรา ปุจฺเฉ วเย วเย.
มณฺฑูเกปิ อุกฺเร สีเห,
สูกเรปิ อุเห ทีเป;
พิฬาเร สทิเส พฺยคฺเฆ,
สพฺพ ธีเร สิปฺป-สเม.
น ติตฺติ ราชา ธนมฺหิ,
ปณฺฑิโตปิ สุ-ภาสิเต;
จกฺขุํปิ ปิย-ทสฺสเน,
ชเล สาคโร น ติตฺติ.
รูป-โยพฺพน-สมฺปนฺนา,
วิสาถ-กุถ-สมฺภวา;
วิชฺชา-หีนา น โสภนฺติ,
นิคนฺธา อิว กึสุกา.
หีเน ปุตฺโต ราชามจฺโจ,
พาล-ปุตฺโต จ ปณฺฑิโต;
อ-ธนสฺส ธนํ พหุ,
ปุริสานํ น มฺถ.
โย สิปฺป-โลเภน,
พหุํ คณฺหาติ ตํ สิปฺปํ;
มูโคว ¶ สุปินํ ปสฺสํ,
กเถตุมฺปิ น อุสฺสเห.
ภิชฺเชตุํ กุมฺภกาโร,
โสเภตุํ กุมฺภ ฆฏฺฏติ;
น ขิปิตุํ อปาเยสุ,
สิสฺสานํ วุฑฺฒิ-การณา.
ตคฺครฺจ ปลาเสน,
โย นโร อุปนยฺหติ;
ปตฺตาปิ สุรภิ วายนฺติ,
เอวํ ธีรูปเสวนา.
ปณฺฑิตกณฺโฑ นิฏฺิโต.