📜
อภิยาจก
ธมฺม-สงฺฆํ ¶ วนฺทิตฺวาน,
สพฺพ-โลกสฺส นายกํ;
ยาจิโต ติกกฺรป-เถเรน,
มาณเวน จ ธีมตา.
อุตฺตานเมว สงฺเขปํ,
นานา-สตฺถ-สุธาริตํ;
นร-ทกฺขํ ลิขิสฺสมิ,
ปสฺสนฺตุ ธีร-มามกา.
โกสชฺชํ ¶ ภยโต ทิสฺวา,
วีริยฺชาปิ เขมโต;
อารทฺธวีริยา โหถ;
เอสา พุทฺธานุสาสนี.
วีริยวา ¶ โข ภิกฺขเว อริยสาวโก,
อกุสลํ ปชหติ, กุสลํ ภาเวติ;
สาวชฺชํ ปชหติ, อนวชฺชํ ภาเวติ,
สุทฺธมตฺตานํ ปริหรตีติ.
วีริยวโต ¶ กึ นาม กมฺมํ น สิชฺฌติ;
ปุริสกาโร ¶ นาม น นสฺสติ,
สุเข ปติฏฺาเปตีติ ชานามิ.
ยถา ¶ ขิตฺตํ นเภ เลฑฺฑุ,
ธุวํ ปตติ ภูมิยํ;
ตเถว พุทฺธ-เสฏฺานํ,
วจนํ ธุว-สสฺสตํ.
อ-ทฺเวชฺฌวจนา ¶ พุทฺธา,
อ-โมฆวจนา ชินา.
สุสฺสุสา ¶ ลภเต ปฺํ,
อุฏฺาตา วินฺทเต ธนํ;
ตสฺมา ปาฬึ คุรุํ กตฺวา,
อิมํ ปสฺสาหิ โสภณํ.
สุสฺสุสา ¶ สุต-พุทฺธินี,
สุตํ ปฺาย วฑฺฒนํ;
ปฺาย อตฺถํ ชานาติ,
าโต อตฺโถ สุขาวโห.
สตตํชฺฌายนํ ¶ วาท,
ปร-ตนฺตวโลกนํ;
สพฺพิชฺชาเจร-เสวาจ,
พุทฺธิ-มติ-กโร คุโณ.
อติ-ทีโฆว ¶ นีโฆ หิ,
กุสีโต หีน-วีริโย;
ตสฺมา วีริยํ กตฺวาน,
วิชฺชํ เอสนฺตุ สาธโว.
สุโปริโส ¶ ตาว สิปฺปํ,
อุคฺคณฺเหยฺย ปรํ ธนํ;
คเวเสยฺย ตโต มนฺตํ,
กเถยฺย สจฺจ-ภาสิตํ.
ปถมํ ¶ น ปราชเย สิปฺปํ,
ทุตียํ น ปราชเย ธนํ;
ตตียํ น ปราชเย ธนํ,
จตุตฺถมตฺถํ กึ กริสฺสติ.
โสภนฺติ ¶ อ-มิลาตานิ,
ปุปฺผานิว ปิลนฺธิตุํ;
ตถา โสภนฺติ ทารกา,
โยพฺพเนเยว สิกฺขิตุํ.
ตสฺมา ¶ หเว คุณาธารํ,
ปฺา-วฑฺฒนมุตฺตมํ;
สิกฺเขยฺย มติมา โปโส,
ปตฺเถนฺโต หิตมตฺตโน.
อลํ ¶ วายมิตุํ สิปฺเป,
อตฺถ-กาเมน ชนฺตุนา;
กตํ วิชฺา วิชฺชาทิ,
วโย เต มา อุปชฺฌคา.
วิชฺชํ ¶ สิกฺเข, จเร สีลํ,
ธีเรน สห สํวเส;
ธนาจเย, กเร กมฺมํ,
ปิยํ วาจฺจ สํวเท.
น ¶ ตฺเวว สุปิตุํ โหติ,
รตฺติ นกฺขตฺต-มาลินี;
ปฏิชคฺคิตุเมเวสา,
รตฺติ โหติ วิชานตํ.
อุฏฺาหถ ¶ นิสีทถ,
โก อตฺโถ สุปิเตน โว;
สาธุ โข สิปฺป-วิชฺชาหฺวา,
วิชฺชํ สิกฺขถ สนฺตตํ.
อารพฺภถ ¶ สทา ปุตฺตา,
พหุสฺสุตํ คเวสิตุํ;
ยสฺมา โลเก สิปฺปวนฺตา,
สพฺพา-ทิสาสุ ปากฏา.
สกฺยรูปํ ¶ ปุเร สนฺตํ,
มยา สิปฺปํ น สิกฺขิตํ;
กิจฺฉา วุตฺติ อ-สิปฺปสฺส,
อิติ ปจฺฉา นุตปฺปติ.
โลกตฺถํ ¶ โลก-กมฺมนฺตํ,
อิจฺฉนฺโต ปริเยสิตุํ;
นิจฺจเมว วีริยฺจ,
อตฺถํ มนฺตฺช จินฺตเย.
ธนวา ¶ คุณวา โลเก,
สพฺพา-ทิสาย ปากโฏ;
สีลวา ปฺวา มจฺโจ,
สพฺพ-โลเกหิ ปูชิโต.
สชีวติ ¶ ยโส ยสฺส,
กิตฺติ ยสฺส สชีวติ;
ยส-กิตฺติ วิหีนสฺส,
ชีวนฺโตปิ มโตปมา.
สทฺธีธ ¶ วิตฺตํ ปุริสสฺส เสฏฺํ,
ธมฺโม สุจิณฺโณ สุขมาวหาติ;
สจฺจํ หเว สาทุตรํ รสานํ,
ปฺาชีวึ ชีวิตมาหุ เสฏฺนฺติ.
สติมโต ¶ สทา ภทฺทํ,
สติมา สุขเมธติ;
สติมโต สุเว เสยฺโย,
เวรา จ ปริมุจฺจติ.
มา ¶ โว ขณํ วิราเธถ,
ขณาตีตา หิ โสจเร;
สทตฺเถ วายเมยฺยาถ,
ขโณ โว ปฏิปาทิโต.
ยถิจฺฉิตํ ¶ น ปปฺโปติ,
อ-ผิโย นาวิโกณฺณเว;
ตเถวาวีริโยเปตฺถ,
ตสฺมารเภยฺย สาสนํ.
วายเมเถว ¶ ปุริโส,
ยาว อตฺถสฺส นิปฺผทา;
นิปฺผนฺนโสภโณ อตฺโถ,
ขนฺตา ภิยฺโย น วิชฺชติ.
สเมว ¶ าณ-วายาเม,
สุขาวโห สุ-มงฺคโล;
ุเนธิเก ตถา โน หิ,
ทฺวเยน สาธุ สมฺปทา.
กาย-กมฺมานิ ¶ สิชฺฌนฺติ,
วจี-กมฺมานิ วีริยํ;
น หิ กิจฺจานิ จินฺตาหิ,
กเรยฺยาถีธ วายมํ.
ปฏิกจฺเจว ¶ กเรยฺย,
ตํ ชฺา หิตมตฺตโน;
น สากฏิกจินฺตาย,
มนฺทา ธีโร ปรกฺกเม.
ถิเรน ¶ สก-กมฺเมน,
วฑฺฒติเยว สํ ผลํ;
อ-ถิเรน อลเสน,
กร-กมฺมํ ผลฺจ โน.
อาสีเสเถว ¶ ปุริโส,
น นิพฺพินฺเทยฺย ปณฺฑิโต;
ปสฺสามิ โวหํ อตฺตานํ,
ยถา อิจฺฉึ ตถา อหุ.
อณโณ ¶ าตีนํ โหติ,
เทวานํ ปิตุนฺจ โส;
กรํ ปุริส-กิจฺจานิ,
น จ ปจฺฉานุตปฺปติ.
หิยฺโยติ ¶ หิยฺยติ โปโส,
กริสฺสามิ ปเรติ โย;
อชฺช กตฺตพฺพ กมฺมํ สฺเว,
โส ตโต ปริหายติ.
โส ¶ อ-ปฺปมตฺโต อ-กุทฺโธ,
ตาต กิจฺจานิ การย;
วายามสฺสุ ส-กิจฺเจสุ,
นาลโส วินฺทเต สุขํ.
หีน-ชจฺโจปิ ¶ เจ โหติ,
อุฏฺาตา ธิติมา นโร;
อาจาร-สีล-สมฺปนฺโน,
นิเส อคฺคีว ภาสติ.
โย ¶ ปุพฺเพ กรณียานิ,
ปจฺฉา โส กาตุมิจฺฉติ;
วรุณกฏฺภฺโชว,
ส ปจฺฉา อนุตปฺปติ.
อุฏฺานกาลมฺหิ ¶ อนุฏฺหาโน,
ยุวา พลี อาลสิยํ อุเปโต;
อ-ปุณฺณสงฺกปฺปมโน กุสีโต,
ปฺาย มคฺคํ อลโส น วินฺทติ.
ทุมฺเมโธ ¶ ปุริโส โลเก,
กุสีโต หีน-วีริโย;
อปฺปสฺสุโต อนาจาโร,
ปริหายติ วุฑฺฒิยา.
อปฺปสฺสุตายํ ¶ ปุริโส,
พลีพทฺโทว ชีรติ;
มํสานิ ตสฺส วฑฺฒนฺติ,
ปฺา ตสฺส น วฑฺฒติ.
ยสฺส ¶ มนุสฺส-ภูตสฺส,
นตฺถิ โภคา จ สิปฺปกํ;
กึผลํ ตสฺส มานุสฺสํ,
ทฺวิปาทฏฺโ หิ โส มิโค.
โย ¶ จ วสฺสสตํ ชีเว,
กุสีโต หีน-วีริโย;
เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย,
วีริยารพฺภโต ทฬํ.
โย ¶ จ ธมฺม-วิภงฺคฺู,
กาลุฏฺายี อ-ตนฺทิโต;
อนุฏฺหติ กาเลน,
ผลํ ตสฺส สมิชฺฌติ.
อ-จริตฺวา ¶ พฺรหฺมจริยํ,
อ-ลทฺธา โยพฺพเน ธนํ;
ชิณฺณโกฺจาว ฌายนฺติ,
ขีณมจฺเฉว ปลฺลเล.
อ-จริตฺวา ¶ พฺรหฺมจริยํ,
อ-ลทฺธา โยพฺพเน ธนํ;
เสนฺตฺติ จาปาติขีณาว,
ปุราณานิ อนุตฺถุนํ.
อปฺปเกนาปิ ¶ เมธาวี,
ปาภเตน วิจกฺขโณ;
สมุฏฺาเปติ อตฺตานํ,
อณุํ อคฺคึว สนฺธมํ.
วายาเมเถว ¶ ปุริโส,
น นิพฺพินฺเทยฺย ปณฺฑิโต;
วายามสฺส ผลํ ปสฺส,
ภุตฺตา อมฺพา อนีติหํ.
อนุฏฺหํ ¶ อ-วายามํ,
สุขํ ยตฺราธิ คจฺฉติ;
สุวิร ตตฺถ คจฺฉาหิ,
มฺจ ตตฺเถว ปาปย.
ยตฺถาลโส ¶ อนุฏฺาตา,
อจฺจนฺตํ สุขเมธติ;
สุวิร ตตฺถ คจฺฉาหิ,
มฺจ ตฺตตฺเถว ปาปย.
อธิปฺปาย-ผลํ ¶ โลเก,
ธีติมนฺตฺตสฺส สิชฺฌติ;
วีริยเมว กตฺตพฺพํ,
เอตํ พุทฺเธหิ วณฺณิตํ.