📜
จาริตฺต-นิทฺเทส
อตฺตา ¶ หิ อตฺตโน นาโถ,
โก หิ นาโถ ปโร สิยา;
อตฺตนา หิ สุทนฺเตน,
นาถํ ลภติ ทุลฺลภํ.
อตฺตานฺเจ ¶ ปิยํ ชฺา,
รกฺเขยฺย นํ สุรกฺขิตํ;
ติณฺณมฺตรํ ยามํ,
ปฏิชคฺเคยฺย ปณฺฑิโต.
อตฺตนา ¶ กุรุเต ลกฺขึ,
อ-ลกฺขึ กุรุเตตฺตนา;
น หิ ลกฺขึ อ-ลกฺขึ วา,
อฺโ อฺสฺส การโก.
น ¶ ปีฬิตา อตฺต-ทุกฺเขน ธีรา,
สุขปฺผลํ กมฺมํ ปริจฺจชนฺติ;
สมฺโมหิตาวาปิ สุเขน มตฺตา,
น ปาป-กมฺมฺจ สมาจรนฺติ.
โย ¶ เนว นินฺทํ นปฺปสํสํ,
อาทิยติ ครหํ โนปิ ปูชํ;
สิรีจ ลกฺขีจ อเปติ ตมฺหา,
อาโป สุวุฏฺีว ยถา ถลมฺหา.
สาธุ ¶ ธมฺมรุจิ ราชา,
สาธุ ปฺาณวา นโร;
สาธุ มิตฺตานม-ทฺทุพฺโภ,
ปาปสฺส อ-กรํ สุขํ.
กลฺยาณการี ¶ กลฺยาณํ,
ปาปการี จ ปาปกํ;
ยาทิสํ วปตฺเต พีชํ,
ตาทิสํ วหเต ผลํ.
ชีวํ ¶ ปฺาย รกฺเขยฺย,
ธนํ กมฺเมน รกฺขเย;
เอวํ หฺยโรโค สุขิโต,
โปราณก-วโจ อิทํ.
อนุปุพฺเพน ¶ เมธาวี,
โถกํ โถกํ ขเณ ขเณ;
กมฺมาโร รชตสฺเสว,
นิทฺทเม มลมตฺตโน.
วาจานุรกฺขี ¶ มนสา สุสํวุโต,
กาเยน จ นากุสลํ กยิรา;
เอเตตโย กมฺมปเถวิโสธเย,
อาราธเย มคฺคมิสิ-ปฺปเวทิตํ.
อ-สนฺเต ¶ โนปเสเวยฺย,
สนฺเต เสเวยฺย ปณฺฑิโต;
อ-สนฺโต นิรยํ ยนฺติ,
สนฺโต ปาเปนฺติ สุคฺคตึ.
อ-กโรนฺโตปิ ¶ เจ ปาปํ,
กโรนฺตํ มุปเสวติ;
สงฺกิโย โหติ ปาปสฺมึ,
อ-วณฺโณ จสฺส รูหติ.
สงฺฆาคโต ¶ อนิฏฺเหิ,
อมฺโพปิ มธุรปฺผโล;
ติตฺตปุพฺโพว ปา เอว,
มนุสฺโส ตุ ส-ชีวโก.
นิหีน-เสวิโต ¶ โปโส,
นิหียติ จ สพฺพทา;
กทาจิ น จ หาเยถ,
ตุลฺยเสวีปิ อตฺตนา.
วณฺณ-คนฺธ-รโสเปโต ¶ ,
อมฺโพยํ อหุวา ปุเร;
ตเมว ปูชํ ลภมาโน;
เกนมฺโพ กฏุกปฺผโล.
ปุจิมนฺท-ปริวาโร ¶ ,
อมฺโพ เต ทธิวาหน;
มูลํ มูเลน สํสฏฺํ,
สาขา สาขํ นิเสวเร;
อสาตฺต-สนฺนิวาเสน,
เตนมฺโพ กฏุกปฺผโล.
ปาโมกฺข-ภชนํ ¶ ขิปฺปํ,
อตฺถ-กาโม สุ-วุฑฺฒิยํ;
ภเช อุตฺตริ อตฺตนา,
ตสฺมา อุเทติ ปณฺฑิโต.
กาโจ ¶ กฺจน-สํสคฺคา,
ธตฺเต มาร-กตึ ชุตึ;
ตถา สํสนฺนิธาเนน,
มูฬฺโห ยาติ ปวีณตํ.
กีโฏปิ ¶ สุมโน-สงฺคา,
อาโรหติ สตํ สิโร;
อสฺมาปิ ยาติ เทวตฺวํ,
มหพฺภิ สุปฺปติฏฺิโต.
สพฺภิเรว ¶ สมาเสถ,
สพฺภิ กุพฺเพถ สนฺธวํ;
สตํ สทฺธมฺมมฺาย,
ปฺํ ลภติ นาฺโต.
สพฺภิเรว ¶ สมาเสถ,
สพฺภิ กุพฺเพถ สนฺธวํ;
สตํ สทฺธมฺมมฺาย,
สพฺพ-ทุกฺขา ปมุจฺจตฺติ.
สกึเทว ¶ กุลปุตฺต,
สพฺภิ โหติ สมาคโม;
สา นํ สงฺคติ ปาเลติ,
นาสพฺภิ พหุ สงฺคโม.
เสยฺโย ¶ อ-มิตฺโต เมธาวี,
ยฺเจ พาลานุกมฺปโก.
สีลวนฺตํ ¶ ปฺวนฺตํ,
ทิวา นิสฺสย-ทายกํ;
พหุสฺสุตํ คเวสนฺโต,
ภเชยฺย อตฺถ-มามโก.
ปาป-มิตฺเต ¶ วิวชฺเชตฺวา,
ภเชยฺยุตฺตม-ปุคฺคลํ;
โอวาเท จสฺส ติฏฺเยฺย,
ปตฺเถนฺโต อ-จลํ สุขํ.
น ¶ ภเช ปาปเก มิตฺเต,
น ภเช ปุริสาธเม;
ภเชถ มิตฺตฺเต กลฺยาเณ,
ภเชถ ปุริสุตฺตเม.
อนวชฺชํ ¶ มุขมฺโพช,
มนวชฺชา จ ภารตี;
อลงฺกตาว โสภนฺเต,
กึสุ เต นิรลงฺกตา.
น ¶ หิ วณฺเณน สมฺปนฺนา,
มฺชุกา ปิย-ทสฺสินา;
ขรา วาจา ปิยา โหติ,
อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จ.
นนุ ¶ ปสฺสสิมํ กาฬึ,
ทุพฺพณฺณํ ติลกาหตํ;
โกลิลํ สณฺห-วาเจน,
พหูนํ ปาณินํ ปิยํ.
ตสฺมา ¶ สขิล-วาจาย,
มนฺต-ภาณี อนุทฺธโต;
อตฺถํ ธมฺมฺจ ทีเปติ,
มธุรํ ตสฺส ภาสิตํ.
ตเมว ¶ วาจํ ภาเสยฺย,
ยา สตฺตานํ น ตาปเย;
ปเร จ น วิหึเสยฺย,
สา เว วาจา สุภาสิตา.
ปิยํ ¶ วาจํว ภาเสยฺย,
ยา วาจา ปฏินนฺทิตา;
ยํ อนาทาย ปาปานิ;
ปเรสํ ภาสเต ปิยํ.
สจฺจํ ¶ เว อมตา วาจา,
เอส ธมฺโม สนนฺตโน;
สจฺเจ อตฺเถ จ ธมฺเม จ,
อาหุ สนฺโต ปติฏฺิตา.
สุภาสิตฺจ ¶ ธมฺมฺจ,
ปิยฺจ สจฺจเมว จ;
จตุ-องฺเคหิ สมฺปนฺนํ,
วาจํ ภาเสยฺย ปณฺฑิโต.
มนาปเมว ¶ ภาเสยฺย,
นามนาปํ กุทาจนํ;
มนาปํ ภาสมานสฺส,
สิทฺธํ ปิโยสธํ ภเว.
ยํ ¶ วเทยฺย ตํ กเรยฺย,
ยํ น วเท น ตํ กเร;
อ-กโรนฺตํ ภาสมานํ,
ปริชานนฺติ ปณฺฑิตา.
รโหวาทํ ¶ น ภาเสยฺย,
น สมฺมุขา ขิณํ ภเณ;
อ-ตรมาโนว ภเณยฺย,
ตรมาโนว โน ภเณ.
มาโวจ ¶ ผรุสํ กิฺจิ,
วุตฺตา ปฏิวเทยฺยุํ ตํ;
ทุกฺขา หิ สารมฺภกถา,
ปฏิทณฺฑา ผุเสยฺยุํ ตํ.
สก-ยุตฺตํ ¶ กเร กมฺมํ,
สก-ยุตฺตํ วจึ ภเณ;
อ-ยุตฺตเก ธนํ นฏฺํ,
อ-ยุตฺเต ชีวิตํ ขเย.
เย ¶ วุฑฺฒมปจายนฺติ,
นรา ธมฺมสฺส ธกาวิทา;
ทิฏฺเ ธมฺเมว ปาสํสา,
สมฺปราเย จ สุคฺคตึ.
โปรี-กถํ-ว ¶ ภาเสยฺย,
ยุตฺตา กถา หิ ปูริโน;
ภาติ-มตฺตฺจ ภาตาติ,
ปิตุ-มตฺตํ ปิตา อิติ.
ทานฺจ ¶ ปิย-วชฺชฺจ,
อตฺถ-จริยา จ ยา อิธ;
สมานตฺตตา ธมฺเมส,
ตตฺถ ตตฺถ ยถารหํ.
สกึ ¶ วทนฺติ ราชาโน,
สกึ สมณ-พฺราหฺมณา;
สกึว ปุริสา โลเก,
เอสธมฺโม สนนฺตโน.
เอก-วาจํว ¶ ทฺเววาจํ,
ภเณยฺย อนุกมฺปโก;
ตทุตฺตริ น ภาเสยฺย,
ทาโสวยฺยสฺส สนฺติเก.
ตสฺเสว ¶ เตน ปาปิโย,
โย กุทฺธํ ปฏิกุชฺฌตฺติ;
กุทฺธํ อ-ปฏิกุชฺฌนฺโต,
สงฺคามํ เชติ ทุชฺชยํ.
อุภินฺนมตฺถํ ¶ จรติ,
อตฺตโน จ ปรสฺส จ;
ปรํ สํกุปิตํ ตฺวา,
โย สโต อุปสมฺมติ.
อตฺตานํ ¶ รกฺขนฺโต ปรํ รกฺขติ,
ปรํ รกฺขนฺโต อตฺตานํ รกฺขติ.
สีล-สมาธิ-ปฺานํ ¶ ,
ขนฺตี ปธาน-การณํ;
สพฺเพปิ กุสลา ธมฺมา,
ขนฺตฺยายตฺตาว วฑฺฒเร.
ขมา-ขคฺค-กเรตสฺส ¶ ,
ทุชฺชโน กึ กริสฺสติ;
อ-ติเณ ปติโต วนฺหิ,
สยเมวูปสมฺมติ.
สุสฺสุสา ¶ สวณฺเจว,
คหณํ ธารณํ ตถา;
อุหาโปหตฺถวิฺาณํ,
ตตฺว-ฺาณฺจธีคุณํ.
ยสฺเสเต ¶ จตุโร ธมฺมา,
อตฺถิ โปเสสุ ปณฺฑิต;
สจฺจํ ธมฺโม ธีติ จาโค,
ทิฏฺํ โส อติวตฺตติ.
เวชฺโช ¶ ปุโรหิโต มนฺตี,
เวทฺโตฺร จตุตฺถโก;
ปภาต-กาเล ทฏฺพฺพา,
นิจฺจํ สฺว-สีริมิจฺฉตา.
มิตฺตานํ ¶ สนฺติกํ คจฺเฉ,
กาเล น รตฺติยํ กิสํ;
เจ พหุํ ภิชฺเช จินิตฺวา,
ตํ มิตฺเตสุ สมากเร.
น ¶ ปเรสํ วิโลมานิ,
น ปเรสํ กตากตํ;
อตฺตโนว อเวกฺเขยฺย,
กตานิ อ-กตานิ จ.
เทส-ชาติ-ปุพฺเพ-จรา ¶ ,
อนุ-จรา ชโน กเร;
ปเรสํ เวธกํ มายํ,
ตํ ชานิตฺวา สขํ กเร.
ปริตฺตํ ¶ ทารุมารุยฺห,
ยถา สีเท มหณฺณเว;
เอวํ กุสีตมาคมฺม,
สาธุ-ชีวีปิ สีทติ;
ตสฺมา ตํ ปริวชฺเชยฺย,
กุสีตํ หีน-วีริยํ.
อลสฺจ ¶ ปมาโท จ,
อนุฏฺานํ อ-สํยโม;
นิทฺทา ตนฺทิ จ เต ฉิทฺเท,
สพฺพโส ตํ วิวชฺชเย.
จเชยฺย ¶ ทุมฺมิตฺตํ พาลํ,
อาสีวิสํว มาณโว;
ภฺเชยฺย ปาปกํ กมฺมํ,
นฬาคารํว กฺุชโร.
น ¶ หิ อฺฺ-จิตฺตานํ,
อิตฺถีนํ ปุริสาน วา;
นานาวีกตฺวา สํสคฺคํ,
ตาทิสํ ปิจ นาสฺมเส.
นาสฺมเส ¶ กต-ปาปมฺหิ,
นาสฺมเส อลิก-วาทิเน;
นาสฺมเต อตฺตตฺถปฺมฺหิ,
อตฺต-สนฺเตปิ นาสฺมเต.
ฆตาสนํ ¶ กฺุชรํ กณฺห-สปฺปํ,
มุทฺธา-ภิสิตฺตํ ปมทา จ สพฺพา;
เอเต นโร นิจฺจสโต ภเชถ,
เตสํ หเว ทุพฺพิทู สพฺพ-ภาโว.
อิตฺถีนํ ¶ ทุชฺชนาน-ฺจ,
วิสฺสาโส โน-ป ปชฺชเต;
วิเส สิงฺคิมฺหิ นทิยํ,
โรเค ราช-กุลมฺหิ จ.
อิตฺถิ-ธุตฺโต ¶ สุรา-ธุตฺโต,
อกฺข-ธุตฺโต จ โย นโร;
ลทฺธํ ลทฺธํ วินาเสติ,
ตํ ปราภวโต มุขํ.
ปาป-มิตฺโต ¶ ปาป-สโข,
ปาป-อาจาร โคจโร;
อสฺมา โลกา ปรมฺหา จ,
อุภยา ธํสเต นโร.
มจฺเฉเรน ¶ ยสํ หตํ,
กุปฺปเนน คุโณ หโต;
กูเฏน นสฺสเต สจฺจํ,
ขุทฺเทน ธมฺม-รกฺขนํ.
อกฺข-เทวี ¶ ธนานิ จ,
วินาโส โหติ อาปทา;
ิติ หตา ปมาโท จ,
ทฺวิชํ ภิกฺขฺุจ นสฺสติ.
เปสฺุเน ¶ กุลํ หตํ,
มาเนน หิตมตฺตโน;
ทุจฺจริเตน มานุโส,
ทลิทฺทายาทโร หโต.
อ-มานนา ¶ ยตฺถ สิยา,
สนฺตานํปิ วิมานนา;
หีน-สมฺมานนาวาปิ,
น ตตฺถ วสตึ วเส.
ยตฺถาลโส ¶ จ ทกฺโข จ,
สูโร ภีรุ จ ปูชิยา;
น ตตฺถ สนฺโต วสนฺติ,
อ-วิเสส-กเร นเร.
โน ¶ เจ อสฺส สกา-พุทฺธิ,
วินโย วา สุ-สิกฺขิโต;
วเน อนฺธ-มหึโสว,
จเรยฺย พหุโก ชโน.
ผลํ ¶ เว กทลึ หนฺติ,
ผลํ เวฬุํ ผลํ นฬํ;
สกฺกาโร กา-ปุริสํ หนฺติ,
คพฺโภ อสฺสตรึ ยถา.
วชฺชฺจ วชฺชโต ตฺวา,
อ-วชฺชฺจ อ-วชฺชโต;
สมฺมาทิฏฺิ-สมาทานา,
สตฺตา คจฺฉนฺตฺติ สุคฺคตึ.