มูล > สุตฺตปิฏก > สํยุตฺตนิกาย > นิทานวคฺคปาฬิ

๑๕๗. เอวํ ¶ ¶ ¶ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติ. ‘‘ภทนฺเต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ. ภควา ¶ เอตทโวจ –

‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อุปฺปนฺนํ ลาภสกฺการสิโลกํ ปชหิสฺสาม, น จ โน อุปฺปนฺโน ลาภสกฺการสิโลโก จิตฺตํ ปริยาทาย สฺสตี’ติ. เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ปมํ.

๑๕๘. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, พาฬิสิโก อามิสคตํ พฬิสํ คมฺภีเร อุทกรหเท ปกฺขิเปยฺย. ตเมนํ อฺตโร อามิสจกฺขุ มจฺโฉ คิเลยฺย. เอวฺหิ โส, ภิกฺขเว, มจฺโฉ คิลพฬิโส พาฬิสิกสฺส อนยํ อาปนฺโน พฺยสนํ อาปนฺโน ยถากามกรณีโย พาฬิสิกสฺส’’.

‘‘พาฬิสิโกติ โข, ภิกฺขเว, มารสฺเสตํ ปาปิมโต อธิวจนํ. พฬิสนฺติ โข, ภิกฺขเว ¶ , ลาภสกฺการสิโลกสฺเสตํ อธิวจนํ. โย หิ โกจิ ¶ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อุปฺปนฺนํ ลาภสกฺการสิโลกํ อสฺสาเทติ นิกาเมติ, อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ คิลพฬิโส มารสฺส อนยํ อาปนฺโน พฺยสนํ อาปนฺโน ยถากามกรณีโย ปาปิมโต. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว ¶ , ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อุปฺปนฺนํ ลาภสกฺการสิโลกํ ปชหิสฺสาม, น จ โน อุปฺปนฺโน ลาภสกฺการสิโลโก จิตฺตํ ปริยาทาย สฺสตี’ติ. เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ทุติยํ.

๑๕๙. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ ¶ , ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, อฺตรสฺมึ อุทกรหเท มหากุมฺมกุลํ จิรนิวาสิ อโหสิ. อถ โข, ภิกฺขเว, อฺตโร กุมฺโม อฺตรํ กุมฺมํ เอตทโวจ – ‘มา โข ตฺวํ, ตาต กุมฺม, เอตํ ปเทสํ อคมาสี’ติ. อคมาสิ โข, ภิกฺขเว, โส กุมฺโม ตํ ปเทสํ. ตเมนํ ลุทฺโท ปปตาย วิชฺฌิ. อถ โข, ภิกฺขเว, โส กุมฺโม เยน โส กุมฺโม เตนุปสงฺกมิ. อทฺทสา โข, ภิกฺขเว, โส กุมฺโม ตํ กุมฺมํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํ. ทิสฺวาน ตํ กุมฺมํ เอตทโวจ – ‘กจฺจิ ตฺวํ, ตาต กุมฺม, น ตํ ปเทสํ อคมาสี’ติ? ‘อคมาสึ ขฺวาหํ, ตาต กุมฺม, ตํ ปเทส’นฺติ. ‘กจฺจิ ¶ ปนาสิ, ตาต กุมฺม, อกฺขโต อนุปหโต’ติ? ‘อกฺขโต โขมฺหิ, ตาต กุมฺม, อนุปหโต, อตฺถิ จ เม อิทํ สุตฺตกํ ปิฏฺิโต ปิฏฺิโต อนุพนฺธ’นฺติ. ‘ตคฺฆสิ, ตาต กุมฺม, ขโต, ตคฺฆ อุปหโต. เอเตน หิ เต, ตาต กุมฺม, สุตฺตเกน ปิตโร จ ปิตามหา จ อนยํ อาปนฺนา พฺยสนํ อาปนฺนา. คจฺฉ ทานิ ตฺวํ, ตาต กุมฺม, น ทานิ ตฺวํ อมฺหาก’’’นฺติ.

‘‘ลุทฺโทติ โข, ภิกฺขเว, มารสฺเสตํ ปาปิมโต อธิวจนํ. ปปตาติ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลกสฺเสตํ อธิวจนํ. สุตฺตกนฺติ โข, ภิกฺขเว, นนฺทิราคสฺเสตํ อธิวจนํ. โย หิ โกจิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อุปฺปนฺนํ ลาภสกฺการสิโลกํ อสฺสาเทติ นิกาเมติ – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ คิทฺโธ ปปตาย [ภิกฺขุ ปปตาย (สฺยา. กํ.), ภิกฺขุ วิทฺโธ ปปตาย (?)] อนยํ อาปนฺโน พฺยสนํ อาปนฺโน ยถากามกรณีโย ¶ ปาปิมโต. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ ¶ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ตติยํ.

๑๖๐. สาวตฺถิยํ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ทีฆโลมิกา เอฬกา กณฺฏกคหนํ ปวิเสยฺย. สา ตตฺร ตตฺร สชฺเชยฺย, ตตฺร ตตฺร คยฺเหยฺย [คจฺเฉยฺย (สี.), คณฺเหยฺย (สฺยา. กํ. ปี. ก.)], ตตฺร ตตฺร พชฺเฌยฺย, ตตฺร ตตฺร อนยพฺยสนํ อาปชฺเชยฺย. ‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ภิกฺขุ ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูโต ปริยาทิณฺณจิตฺโต ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย คามํ วา นิคมํ วา ¶ ปิณฺฑาย ปวิสติ. โส ตตฺร ตตฺร สชฺชติ, ตตฺร ตตฺร คยฺหติ, ตตฺร ตตฺร พชฺฌติ, ตตฺร ตตฺร อนยพฺยสนํ อาปชฺชติ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’’นฺติ. จตุตฺถํ.

๑๖๑. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, มีฬฺหกา คูถาที คูถปูรา ปุณฺณา คูถสฺส. ปุรโต จสฺส มหาคูถปุฺโช. สา เตน อฺา มีฬฺหกา อติมฺเยฺย – ‘อหมฺหิ คูถาที คูถปูรา ปุณฺณา คูถสฺส, ปุรโต จ มฺยายํ มหาคูถปุฺโช’ติ. เอวเมว ¶ โข, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ภิกฺขุ ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูโต ปริยาทิณฺณจิตฺโต ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย ปวิสติ. โส ตตฺถ ภุตฺตาวี จ โหติ ยาวทตฺโถ, นิมนฺติโต จ สฺวาตนาย, ปิณฺฑปาโต จสฺส ปูโร. โส อารามํ คนฺตฺวา ภิกฺขุคณสฺส มชฺเฌ วิกตฺถติ – ‘ภุตฺตาวี จมฺหิ ยาวทตฺโถ, นิมนฺติโต จมฺหิ สฺวาตนาย, ปิณฺฑปาโต จ มฺยายํ ปูโร, ลาภี จมฺหิ จีวร-ปิณฺฑปาต-เสนาสน-คิลานปฺปจฺจย-เภสชฺชปริกฺขารานํ, อิเม ปนฺเ ภิกฺขู อปฺปปุฺา อปฺเปสกฺขา น ลาภิโน จีวร-ปิณฺฑปาตเสนาสน-คิลานปฺปจฺจย-เภสชฺช-ปริกฺขาราน’นฺติ. โส เตน ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูโต ปริยาทิณฺณจิตฺโต อฺเ เปสเล ภิกฺขู อติมฺติ. ตฺหิ ตสฺส, ภิกฺขเว ¶ , โมฆปุริสสฺส ¶ โหติ ทีฆรตฺตํ อหิตาย ทุกฺขาย. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ปฺจมํ.

๑๖๒. สาวตฺถิยํ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. [อุปริ ตติยวคฺเค ตติยจตุตฺถสุตฺเตสุ ‘‘มา จ โข ตฺวํ ตาต เสขํ… อนุปาปุณาตู’’ติ อาคตํ. เตน นเยน อิธาปิ อตฺโถ คเหตพฺโพ. เอตฺถ หิ กึ สทฺเทน ปฏิกฺเขปตฺโถปิ สกฺกา าตุํ, ยถา ‘‘สยํ อภิฺาย กมุทฺทิเสยฺย’’นฺติ. ตสฺมา กํ… อาคจฺฉตูติ เอตฺถ กมปิ… มา อาคจฺฉตูติ จ, กํ เสขํ… อนุปาปุณาตูติ เอตฺถ กมปิ เสขํ… มา ปาปุณาตูติ จ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อฏฺกถาฏีกาสุ จ อยเมวตฺโถ าปิโต] กํ, ภิกฺขเว, อสนิวิจกฺกํ อาคจฺฉตุ [อุปริ ตติยวคฺเค ตริยจตุตฺถสุตฺเตสุ ‘‘มา จ โข ตฺวํ ตาต เสขํ… อนุปาปุณาตู’’ติ อาคตํ. เตน นเยน อิธาปิ อตฺโถ คเหตพฺโพ. เอตฺถ หิ กึ สทฺเทน ปฏิกฺเขปตฺโถปิ สกฺกา าตุํ, ยถา ‘‘สยํ อภิฺาย กมุทฺทิเสยฺย’’นฺติ. ตสฺมา กํ… อาคจฺฉตูติ เอตฺถ กมปิ… มา อาคจฺฉตูติจ, ตํ เสขํ… อนุปาปุณาตูติ เอตฺถ กมปิ เสขํ… มา ปาปุณาตูติ จ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อฏฺกถาฏีกาสุ จ อยเมวตฺโถ าปิโต], เสขํ [อสนิวิจกฺกํ, ตํ เสขํ (ปี. ก.), อสนิวิจกฺกํ, เสขํ (สฺยา. กํ.), อสนิวิจกฺกํ อาคจฺฉตุ, กํ เสขํ (?)] อปฺปตฺตมานสํ ลาภสกฺการสิโลโก อนุปาปุณาตุ’’ [อนุปาปุณาติ (ปี. ก.)].

‘‘อสนิวิจกฺกนฺติ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลกสฺเสตํ อธิวจนํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ฉฏฺํ.

๑๖๓. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ ¶ , ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. กํ, ภิกฺขเว, ทิทฺธคเตน วิสลฺเลน สลฺเลน [ทิฏฺิคเตน วิสลฺเลน (ก. สี.), ทิฏฺิคเตน สลฺเลน (สฺยา. กํ.), ทิฏฺิคเตน วิสลฺเลน สลฺเลน (ก.), ทิฏฺคเตน วิสลฺเลน สลฺเลน (ปี.)] วิชฺฌตุ, เสขํ [วิชฺฌตุ, ตํ เสขํ (สี.), วิชฺฌติ, ตํ เสขํ (ปี. ก.)] อปฺปตฺตมานสํ ลาภสกฺการสิโลโก อนุปาปุณาตุ’’ [อนุปาปุณาติ (ปี. ก.)].

‘‘สลฺลนฺติ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลกสฺเสตํ อธิวจนํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. สตฺตมํ.

๑๖๔. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. อสฺสุตฺถ โน ตุมฺเห, ภิกฺขเว, รตฺติยา ปจฺจูสสมยํ ¶ ชรสิงฺคาลสฺส [สิงฺคาลสฺส (ก.), ชรสิคาลสฺส (สี. สฺยา. กํ.)] วสฺสมานสฺสา’’ติ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’. ‘‘เอโส โข, ภิกฺขเว, ชรสิงฺคาโล อุกฺกณฺฑเกน ¶ [อุกฺกณฺฑเกน (สี.), อุกฺกณฺณเกน (สฺยา. กํ. ปี.)] นาม โรคชาเตน ผุฏฺโ เนว พิลคโต รมติ, น รุกฺขมูลคโต รมติ, น อชฺโฌกาสคโต รมติ; เยน ¶ เยน คจฺฉติ, ยตฺถ ยตฺถ ติฏฺติ, ยตฺถ ยตฺถ นิสีทติ, ยตฺถ ยตฺถ นิปชฺชติ; ตตฺถ ตตฺถ อนยพฺยสนํ อาปชฺชติ. เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ภิกฺขุ ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูโต ปริยาทิณฺณจิตฺโต เนว สุฺาคารคโต รมติ, น รุกฺขมูลคโต รมติ, น อชฺโฌกาสคโต รมติ; เยน เยน คจฺฉติ, ยตฺถ ยตฺถ ติฏฺติ, ยตฺถ ยตฺถ นิสีทติ, ยตฺถ ยตฺถ นิปชฺชติ; ตตฺถ ตตฺถ อนยพฺยสนํ อาปชฺชติ. เอวํ ¶ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. อฏฺมํ.

๑๖๕. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. อุปริ, ภิกฺขเว, อากาเส เวรมฺภา [เวรมฺพา (สี. ปี.)] นาม วาตา วายนฺติ. ตตฺถ โย ปกฺขี คจฺฉติ ตเมนํ เวรมฺภา วาตา ขิปนฺติ. ตสฺส เวรมฺภวาตกฺขิตฺตสฺส อฺเเนว ปาทา คจฺฉนฺติ, อฺเน ปกฺขา คจฺฉนฺติ, อฺเน สีสํ คจฺฉติ, อฺเน กาโย คจฺฉติ. เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ภิกฺขุ ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูโต ปริยาทิณฺณจิตฺโต ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย ปวิสติ อรกฺขิเตเนว กาเยน อรกฺขิตาย วาจาย อรกฺขิเตน จิตฺเตน, อนุปฏฺิตาย สติยา, อสํวุเตหิ อินฺทฺริเยหิ. โส ตตฺถ ¶ ปสฺสติ มาตุคามํ ทุนฺนิวตฺถํ วา ทุปฺปารุตํ วา. ตสฺส มาตุคามํ ทิสฺวา ทุนฺนิวตฺถํ วา ทุปฺปารุตํ วา ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติ. โส ราคานุทฺธํสิเตน จิตฺเตน สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ. ตสฺส อฺเ จีวรํ หรนฺติ, อฺเ ปตฺตํ หรนฺติ, อฺเ นิสีทนํ หรนฺติ, อฺเ สูจิฆรํ หรนฺติ, เวรมฺภวาตกฺขิตฺตสฺเสว สกุณสฺส. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. นวมํ.

๑๖๖. สาวตฺถิยํ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. อิธาหํ, ภิกฺขเว, เอกจฺจํ ปุคฺคลํ ปสฺสามิ สกฺกาเรน ¶ อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปนฺนํ. อิธ ปนาหํ, ภิกฺขเว ¶ , เอกจฺจํ ปุคฺคลํ ปสฺสามิ อสกฺกาเรน อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปนฺนํ. อิธ ปนาหํ, ภิกฺขเว, เอกจฺจํ ปุคฺคลํ ปสฺสามิ สกฺกาเรน จ อสกฺกาเรน จ ตทุภเยน อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปนฺนํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ.

อิทมโวจ ภควา. อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา –

‘‘ยสฺส ¶ สกฺกริยมานสฺส, อสกฺกาเรน จูภยํ;

สมาธิ น วิกมฺปติ, อปฺปมาณวิหาริโน [อปฺปมาทวิหาริโน (ปี. ก.) อปฺปมาโณติ เหตฺถ ผลสมาธิ, น สติ].

‘‘ตํ ฌายินํ สาตติกํ, สุขุมํ ทิฏฺิวิปสฺสกํ;

อุปาทานกฺขยารามํ, อาหุ สปฺปุริโส อิตี’’ติ. ทสมํ;

ทารุโณ พฬิสํ กุมฺมํ, ทีฆโลมิ จ มีฬฺหกํ;

อสนิ ทิทฺธํ สิงฺคาลํ, เวรมฺเภน สคาถกนฺติ.

๑๖๗. สาวตฺถิยํ ¶ ¶ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อธิคมาย. อิธาหํ, ภิกฺขเว, เอกจฺจํ ปุคฺคลํ เอวํ เจตสา เจโต ปริจฺจ ปชานามิ – ‘น จายมายสฺมา ¶ สุวณฺณปาติยาปิ รูปิยจุณฺณปริปูราย เหตุ สมฺปชานมุสา ภาเสยฺยา’ติ. ตเมนํ ปสฺสามิ อปเรน สมเยน ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ สมฺปชานมุสา ภาสนฺตํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ปมํ.

๑๖๘. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… อิธาหํ, ภิกฺขเว, เอกจฺจํ ปุคฺคลํ เอวํ เจตสา เจโต ปริจฺจ ปชานามิ – ‘น จายมายสฺมา รูปิยปาติยาปิ สุวณฺณจุณฺณปริปูราย เหตุ สมฺปชานมุสา ภาเสยฺยา’ติ. ตเมนํ ปสฺสามิ อปเรน สมเยน ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ สมฺปชานมุสา ภาสนฺตํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ทุติยํ.

๓-๑๐. สุวณฺณนิกฺขสุตฺตาทิอฏฺกํ

๑๖๙. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘อิธาหํ ¶ , ภิกฺขเว, เอกจฺจํ ปุคฺคลํ เอวํ เจตสา เจโต ปริจฺจ ปชานามิ – ‘น จายมายสฺมา สุวณฺณนิกฺขสฺสาปิ ¶ เหตุ…เป… สุวณฺณนิกฺขสตสฺสาปิ เหตุ… สิงฺคีนิกฺขสฺสาปิ เหตุ… สิงฺคีนิกฺขสตสฺสาปิ เหตุ… ปถวิยาปิ ชาตรูปปริปูราย เหตุ… อามิสกิฺจิกฺขเหตุปิ… ชีวิตเหตุปิ… ชนปทกลฺยาณิยาปิ เหตุ สมฺปชานมุสา ภาเสยฺยา’ติ. ตเมนํ ปสฺสามิ อปเรน สมเยน ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ สมฺปชานมุสา ภาสนฺตํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ทสมํ.

ทฺเว ¶ ¶ ปาติ ทฺเว สุวณฺณา จ, สิงฺคีหิ อปเร ทุเว;

ปถวี กิฺจิกฺขชีวิตํ, ชนปทกลฺยาณิยา ทสาติ.

๑๗๐. สาวตฺถิยํ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… น ¶ ตสฺส, ภิกฺขเว, มาตุคาโม เอโก เอกสฺส จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺติ ยสฺส ลาภสกฺการสิโลโก จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺติ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก …เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ปมํ.

๑๗๑. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… น ตสฺส, ภิกฺขเว, ชนปทกลฺยาณี เอกา เอกสฺส จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺติ ยสฺส ลาภสกฺการสิโลโก จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺติ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ทุติยํ.

๑๗๒. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… สทฺธา, ภิกฺขเว, อุปาสิกา เอกปุตฺตกํ ปิยํ มนาปํ เอวํ สมฺมา อายาจมานา อายาเจยฺย – ‘ตาทิโส, ตาต, ภวาหิ ยาทิโส จิตฺโต จ คหปติ หตฺถโก จ อาฬวโก’ติ. เอสา, ภิกฺขเว ¶ , ตุลา เอตํ ปมาณํ มม สาวกานํ อุปาสกานํ, ยทิทํ จิตฺโต ¶ จ คหปติ หตฺถโก จ อาฬวโก. สเจ โข ตฺวํ, ตาต, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชสิ; ตาทิโส, ตาต, ภวาหิ ยาทิสา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานาติ. เอสา, ภิกฺขเว, ตุลา เอตํ ปมาณํ มม สาวกานํ ภิกฺขูนํ, ยทิทํ สาริปุตฺตโมคฺคลานา ¶ . มา จ โข ตฺวํ, ตาต, เสขํ อปฺปตฺตมานสํ ลาภสกฺการสิโลโก อนุปาปุณาตูติ. ตฺเจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุํ ¶ เสขํ อปฺปตฺตมานสํ ลาภสกฺการสิโลโก อนุปาปุณาติ, โส ตสฺส โหติ อนฺตรายาย. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ตติยํ.

๑๗๓. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… สทฺธา ภิกฺขเว อุปาสิกา เอกํ ธีตรํ ปิยํ มนาปํ เอวํ สมฺมา อายาจมานา อายาเจยฺย – ‘ตาทิสา, อยฺเย, ภวาหิ ยาทิสา ขุชฺชุตฺตรา จ อุปาสิกา เวฬุกณฺฑกิยา [เวฬุกณฺฑกี (สี. ฉกฺกงฺคุตฺตเรปิ)] จ นนฺทมาตา’ติ. เอสา, ภิกฺขเว, ตุลา เอตํ ปมาณํ มม สาวิกานํ อุปาสิกานํ, ยทิทํ ขุชฺชุตฺตรา จ อุปาสิกา เวฬุกณฺฑกิยา จ นนฺทมาตา. สเจ โข ตฺวํ, อยฺเย, อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชสิ; ตาทิสา, อยฺเย, ภวาหิ ยาทิสา เขมา จ ภิกฺขุนี อุปฺปลวณฺณา จาติ. เอสา, ภิกฺขเว, ตุลา เอตํ ปมาณํ มม สาวิกานํ ภิกฺขุนีนํ, ยทิทํ เขมา ¶ จ ภิกฺขุนี อุปฺปลวณฺณา จ. มา จ โข ตฺวํ, อยฺเย, เสขํ อปฺปตฺตมานสํ ลาภสกฺการสิโลโก อนุปาปุณาตูติ. ตํ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนึ เสขํ อปฺปตฺตมานสํ ลาภสกฺการสิโลโก อนุปาปุณาติ, โส ตสฺสา โหติ อนฺตรายาย. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. จตุตฺถํ.

๑๗๔. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘เย ¶ หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา ลาภสกฺการสิโลกสฺส อสฺสาทฺจ อาทีนวฺจ นิสฺสรณฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ, น เม เต, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ วา สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ วา พฺราหฺมณสมฺมตา, น จ ปน เต อายสฺมนฺตา สามฺตฺถํ วา พฺรหฺมฺตฺถํ วา ทิฏฺเว ธมฺเม สยํ อภิฺา ¶ สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺติ. เย จ โข เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา ลาภสกฺการสิโลกสฺส อสฺสาทฺจ อาทีนวฺจ ¶ นิสฺสรณฺจ ยถาภูตํ ปชานนฺติ, เต จ โข เม, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ เจว สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ จ พฺราหฺมณสมฺมตา, เต จ ปนายสฺมนฺโต สามฺตฺถฺจ พฺรหฺมฺตฺถฺจ ทิฏฺเว ธมฺเม สยํ อภิฺา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตี’’ติ. ปฺจมํ.

๑๗๕. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา ลาภสกฺการสิโลกสฺส สมุทยฺจ อตฺถงฺคมฺจ อสฺสาทฺจ อาทีนวฺจ นิสฺสรณฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ…เป… ปชานนฺติ…เป… สยํ อภิฺา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตี’’ติ. ฉฏฺํ.

๑๗๖. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา ¶ วา ลาภสกฺการสิโลกํ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ, ลาภสกฺการสิโลกสมุทยํ นปฺปชานนฺติ, ลาภสกฺการสิโลกนิโรธํ นปฺปชานนฺติ, ลาภสกฺการสิโลกนิโรธคามินึ ปฏิปทํ นปฺปชานนฺติ …เป… ปชานนฺติ…เป… สยํ อภิฺา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตี’’ติ. สตฺตมํ.

๑๗๗. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก. ลาภสกฺการสิโลโก ¶ , ภิกฺขเว, ฉวึ ฉินฺทติ, ฉวึ เฉตฺวา จมฺมํ ฉินฺทติ, จมฺมํ เฉตฺวา มํสํ ฉินฺทติ, มํสํ เฉตฺวา นฺหารุํ ฉินฺทติ, นฺหารุํ เฉตฺวา อฏฺึ ฉินฺทติ, อฏฺึ เฉตฺวา อฏฺิมิฺชํ ¶ อาหจฺจ ติฏฺติ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. อฏฺมํ.

๑๗๘. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก. ลาภสกฺการสิโลโก, ภิกฺขเว, ฉวึ ฉินฺทติ, ฉวึ เฉตฺวา จมฺมํ ฉินฺทติ, จมฺมํ เฉตฺวา มํสํ ฉินฺทติ, มํสํ เฉตฺวา นฺหารุํ ฉินฺทติ, นฺหารุํ เฉตฺวา อฏฺึ ฉินฺทติ, อฏฺึ เฉตฺวา อฏฺิมิฺชํ อาหจฺจ ติฏฺติ’’.

‘‘เสยฺยถาปิ ¶ , ภิกฺขเว, พลวา ปุริโส ทฬฺหาย วาฬรชฺชุยา ชงฺฆํ เวเตฺวา ฆํเสยฺย. สา ฉวึ ฉินฺเทยฺย, ฉวึ เฉตฺวา จมฺมํ ฉินฺเทยฺย, จมฺมํ เฉตฺวา มํสํ ฉินฺเทยฺย, มํสํ เฉตฺวา นฺหารุํ ฉินฺเทยฺย, นฺหารุํ เฉตฺวา อฏฺึ ฉินฺเทยฺย, อฏฺึ เฉตฺวา อฏฺิมิฺชํ อาหจฺจ ติฏฺเยฺย. เอวเมว โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก ¶ ฉวึ ฉินฺทติ, ฉวึ เฉตฺวา จมฺมํ ฉินฺทติ, จมฺมํ เฉตฺวา มํสํ ฉินฺทติ, มํสํ เฉตฺวา นฺหารุํ ฉินฺทติ, นฺหารุํ เฉตฺวา อฏฺึ ฉินฺทติ, อฏฺึ เฉตฺวา อฏฺึมิฺชํ อาหจฺจ ติฏฺติ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. นวมํ.

๑๗๙. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘โยปิ ¶ โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อรหํ ขีณาสโว ตสฺสปาหํ ลาภสกฺการสิโลโก อนฺตรายาย วทามี’’ติ. เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กิสฺส ปน, ภนฺเต, ขีณาสวสฺส ภิกฺขุโน ลาภสกฺการสิโลโก อนฺตรายายา’’ติ? ‘‘ยา หิสฺส สา, อานนฺท, อกุปฺปา เจโตวิมุตฺติ นาหํ ตสฺสา ลาภสกฺการสิโลกํ อนฺตรายาย วทามิ. เย จ ขฺวสฺส, อานนฺท, อปฺปมตฺตสฺส อาตาปิโน ปหิตตฺตสฺส วิหรโต ทิฏฺธมฺมสุขวิหารา อธิคตา เตสาหมสฺส ลาภสกฺการสิโลกํ อนฺตรายาย วทามิ. เอวํ ทารุโณ โข, อานนฺท, ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. ตสฺมาติหานนฺท, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อุปฺปนฺนํ ¶ ลาภสกฺการสิโลกํ ปชหิสฺสาม, น จ โน อุปฺปนฺโน ลาภสกฺการสิโลโก จิตฺตํ ปริยาทาย สฺสตี’ติ. เอวฺหิ โว, อานนฺท, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ทสมํ.

มาตุคาโม ¶ จ กลฺยาณี, ปุตฺโต จ เอกธีตุ จ;

สมณพฺราหฺมณา ตีณิ, ฉวิ รชฺชุ จ ภิกฺขุนาติ.

๑๘๐. สาวตฺถิยํ ¶ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก. ลาภสกฺการสิโลเกน ¶ อภิภูโต ปริยาทิณฺณจิตฺโต, ภิกฺขเว, เทวทตฺโต สงฺฆํ ภินฺทิ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ปมํ.

๑๘๑. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก. ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตสฺส ปริยาทิณฺณจิตฺตสฺส, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส กุสลมูลํ สมุจฺเฉทมคมา. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ทุติยํ.

๑๘๒. สาวตฺถิยํ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก. ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตสฺส ปริยาทิณฺณจิตฺตสฺส, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส กุสโล ธมฺโม สมุจฺเฉทมคมา. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ตติยํ.

๑๘๓. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก. ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตสฺส ปริยาทิณฺณจิตฺตสฺส, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส สุกฺโก ธมฺโม สมุจฺเฉทมคมา. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ ¶ . จตุตฺถํ.

๑๘๔. เอกํ ¶ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต อจิรปกฺกนฺเต เทวทตฺเต. ตตฺร โข ภควา เทวทตฺตํ อารพฺภ ภิกฺขู อามนฺเตสิ ¶ – ‘‘อตฺตวธาย, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ, ปราภวาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ’’.

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, กทลี อตฺตวธาย ผลํ เทติ, ปราภวาย ผลํ เทติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อตฺตวธาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ, ปราภวาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ.

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เวฬุ อตฺตวธาย ผลํ เทติ, ปราภวาย ผลํ เทติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อตฺตวธาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ, ปราภวาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ.

‘‘เสยฺยถาปิ ¶ , ภิกฺขเว, นโฬ อตฺตวธาย ผลํ เทติ, ปราภวาย ผลํ เทติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อตฺตวธาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ, ปราภวาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ.

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, อสฺสตรี อตฺตวธาย คพฺภํ คณฺหาติ, ปราภวาย คพฺภํ คณฺหาติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อตฺตวธาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก อุทปาทิ, ปราภวาย เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลโก ¶ อุทปาทิ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก. เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ.

อิทมโวจ ภควา. อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา –

‘‘ผลํ เว กทลึ หนฺติ, ผลํ เวฬุํ ผลํ นฬํ;

สกฺกาโร กาปุริสํ หนฺติ, คพฺโภ อสฺสตรึ ยถาติ’’. ปฺจมํ;

๑๘๕. ราชคเห ¶ วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเป. เตน โข ปน สมเยน เทวทตฺตสฺส อชาตสตฺตุกุมาโร ปฺจหิ รถสเตหิ สายํ ปาตํ ¶ อุปฏฺานํ คจฺฉติ, ปฺจ จ ถาลิปากสตานิ ภตฺตาภิหาโร อภิหรียติ. อถ โข สมฺพหุลา ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ. เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘เทวทตฺตสฺส, ภนฺเต, อชาตสตฺตุกุมาโร ปฺจหิ รถสเตหิ สายํ ปาตํ อุปฏฺานํ คจฺฉติ, ปฺจ จ ถาลิปากสตานิ ภตฺตาภิหาโร อภิหรียตี’’ติ. ‘‘มา, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส ลาภสกฺการสิโลกํ ปิหยิตฺถ. ยาวกีวฺจ, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส อชาตสตฺตุกุมาโร ปฺจหิ รถสเตหิ สายํ ปาตํ อุปฏฺานํ คมิสฺสติ, ปฺจ จ ถาลิปากสตานิ ภตฺตาภิหาโร อาหรียิสฺสติ, หานิเยว, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส ปาฏิกงฺขา กุสเลสุ ธมฺเมสุ, โน วุทฺธิ’’.

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, จณฺฑสฺส กุกฺกุรสฺส นาสาย ปิตฺตํ ภินฺเทยฺยุํ ¶ , เอวฺหิ โส, ภิกฺขเว ¶ , กุกฺกุโร ภิยฺโยโสมตฺตาย จณฺฑตโร อสฺส; เอวเมว, ภิกฺขเว, ยาวกีวฺจ เทวทตฺตสฺส อชาตสตฺตุกุมาโร ปฺจหิ รถสเตหิ สายํ ปาตํ อุปฏฺานํ คมิสฺสติ, ปฺจ จ ถาลิปากสตานิ ภตฺตาภิหาโร อาหรียิสฺสติ, หานิเยว, ภิกฺขเว, เทวทตฺตสฺส ปาฏิกงฺขา กุสเลสุ ธมฺเมสุ, โน วุทฺธิ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก…เป… เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. ฉฏฺํ.

๑๘๖. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. อิธาหํ ¶ , ภิกฺขเว, เอกจฺจํ ปุคฺคลํ เอวํ เจตสา เจโต ปริจฺจ ปชานามิ – ‘น จายมายสฺมา มาตุปิ เหตุ สมฺปชานมุสา ภาเสยฺยา’ติ. ตเมนํ ปสฺสามิ อปเรน สมเยน ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ สมฺปชานมุสา ภาสนฺตํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อุปฺปนฺนํ ลาภสกฺการสิโลกํ ปชหิสฺสาม. น จ โน อุปฺปนฺโน ลาภสกฺการสิโลโก จิตฺตํ ปริยาทาย สฺสตี’ติ. เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. สตฺตมํ.

๑๘๗. สาวตฺถิยํ ¶ วิหรติ…เป… ‘‘ทารุโณ, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. อิธาหํ ¶ , ภิกฺขเว, เอกจฺจํ ปุคฺคลํ เอวํ เจตสา เจโต ปริจฺจ ปชานามิ – ‘น จายมายสฺมา ปิตุปิ เหตุ…เป… ภาตุปิ เหตุ… ภคินิยาปิ เหตุ… ปุตฺตสฺสปิ เหตุ… ธีตุยาปิ เหตุ… ปชาปติยาปิ เหตุ สมฺปชานมุสา ภาเสยฺยา’ติ. ตเมนํ ปสฺสามิ อปเรน สมเยน ลาภสกฺการสิโลเกน อภิภูตํ ปริยาทิณฺณจิตฺตํ สมฺปชานมุสา ภาสนฺตํ. เอวํ ทารุโณ โข, ภิกฺขเว, ลาภสกฺการสิโลโก กฏุโก ผรุโส อนฺตรายิโก อนุตฺตรสฺส โยคกฺเขมสฺส อธิคมาย. ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อุปฺปนฺนํ ¶ ลาภสกฺการสิโลกํ ปชหิสฺสาม, น จ โน อุปฺปนฺโน ลาภสกฺการสิโลโก ¶ จิตฺตํ ปริยาทาย สฺสตี’ติ. เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติ. เตรสมํ.

ภินฺทิ มูลํ ทุเว ธมฺมา, ปกฺกนฺตํ รถ มาตริ;

ปิตา ภาตา จ ภคินี, ปุตฺโต ธีตา ปชาปตีติ.