📜
๗. ราหุลสํยุตฺตํ
๑. ปมวคฺโค
๑-๘. จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา
๑๘๘-๑๙๕. เอกวิหารีติ ¶ ¶ จตูสุปิ อิริยาปเถสุ เอกากี หุตฺวา วิหรนฺโต. วิเวกฏฺโติ วิวิตฺตฏฺโ, เตนาห ‘‘นิสฺสทฺโท’’ติ. สติยา อวิปฺปวสนฺโตติ สติยา อวิปฺปวาเสน ิโต, สพฺพทา อวิชหนวเสน ปวตฺโต. อาตาปีติ วีริยสมฺปนฺโนติ สพฺพโส กิเลสานํ อาตาปนปริตาปนวเสน ปวตฺตวีริยสมงฺคีภูโต. ปหิตตฺโตติ ตสฺมึ วิเสสาธิคเม เปสิตจิตฺโต, ตตฺถ นินฺโน ตปฺปพฺภาโรติ อตฺโถ. หุตฺวา อภาวากาเรนาติ อุปฺปตฺติโต ปุพฺเพ อวิชฺชมาโน ปจฺจยสมวาเยน หุตฺวา อุปฺปชฺชิตฺวา ภงฺคุปรมสงฺขาเตน อภาวากาเรน. อนิจฺจนฺติ นิจฺจธุวตาภาวโต. อุปฺปาทวยวนฺตตายาติ ขเณ ขเณ อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนโต. ตาวกาลิกตายาติ ตงฺขณิกตาย. วิปริณามโกฏิยาติ วิปริณามวนฺตตาย. จกฺขฺุหิ อุปาทาย วิการาปชฺชเนน วิปริณมนฺตํ วินาสํ ปฏิปีฬํ ปาปุณาติ. นิจฺจปฏิกฺเขปโตติ นิจฺจตาย ปฏิกฺขิปิตพฺพโต เลสมตฺตสฺสปิ อนุปลพฺภนโต. ทุกฺขมนฏฺเนาติ นิรนฺตรทุกฺขตาย ทุกฺเขน ขมิตพฺพโต. ทุกฺขวตฺถุกฏฺเนาติ นานปฺปการทุกฺขาธิฏฺานโต. สตตสมฺปีฬนฏฺเนาติ อภิณฺหตาปสภาวโต. สุขปฏิกฺเขเปนาติ สุขภาวสฺส ปฏิกฺขิปิตพฺพโต. ตณฺหาคาโห มมํการภาวโต. มานคาโห อหํการภาวโต. ทิฏฺิคาโห ‘‘อตฺตา เม’’ติ วิปลฺลาสภาวโต. วิราควเสนาติ วิราคคฺคหเณน. ตถา วิมุตฺติวเสนาติ วิมุตฺติคฺคหเณน.
ปสาทาว คหิตา ทฺวารภาวปฺปตฺตสฺส อธิปฺเปตตฺตา. สมฺมสนจารจิตฺตํ ทฺวารภูตมโนติ อธิปฺปาโย.
ฉฏฺเ อารมฺมเณ เตภูมกธมฺมา สมฺมสนจารสฺส อธิปฺเปตตฺตา. ยถา ปมสุตฺเต ปฺจ ปสาทา คหิตา, น สสมฺภารจกฺขุอาทโย, เอวํ ¶ ตติยสุตฺเต น ปสาทวตฺถุกจิตฺตเมว คหิตํ. น ¶ ตํสมฺปยุตฺตา ธมฺมา. เอวฺหิ อวธารณํ สาตฺถกํ โหติ อฺถา เตน อปเนตพฺพสฺส อภาวโต. สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ จตุตฺถสุตฺตาทีสุ. ชวนปฺปตฺตาติ ชวนจิตฺตสํยุตฺตา.
จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๙. ธาตุสุตฺตวณฺณนา
๑๙๖. อากาสธาตุ รูปปริจฺเฉทตาย รูปปริยาปนฺนนฺติ อธิปฺปาเยน ‘‘เสสาหิ รูป’’นฺติ วุตฺตํ. นามรูปนฺติ เตภูมกํ นามํ รูปฺจ กถิตํ.
ธาตุสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
๑๐. ขนฺธสุตฺตวณฺณนา
๑๙๗. สพฺพสงฺคาหิกปริจฺเฉเทนาติ ธมฺมสงฺคณฺหนปริยาเยน. อิธาติ อิมสฺมึ สุตฺเต. เตภูมกาติ คเหตพฺพา สมฺมสนจารสฺส อธิปฺเปตตฺตา.
ขนฺธสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
ปมวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.
๒. ทุติยวคฺโค
๑๑. อนุสยสุตฺตวณฺณนา
๒๐๐. ทุติยวคฺเค อตฺตโนติ อายสฺมา ราหุโล อตฺตโน สวิฺาณกํ กายํ ทสฺเสติ. ปรสฺสาติ ปรสฺส อวิฺาณกกายํ ทสฺเสติ. ปรสนฺตาเน วา อรูเป ธมฺเม อคฺคเหตฺวา รูปกายเมว คณฺหนฺโต วทติ. อปเร ‘‘อสฺสตฺตานํ อตฺตภาวํ สนฺธาย ตถา วุตฺต’’นฺติ วทนฺติ. ปุริเมนาติ ‘‘อิมสฺมึ สวิฺาณเก กาเย’’ติ อิมินา ปเทน. ปจฺฉิเมนาติ ‘‘พหิทฺธา’’ติ อิมินา ปเทน. เอเต กิเลสาติ เอเต ¶ ทิฏฺิตณฺหามานสฺิตา กิเลสา. เอเตสุ วตฺถูสูติ อชฺฌตฺตพหิทฺธาวตฺถูสุ. สมฺม…เป… ปสฺสตีติ ปุพฺพภาเค วิปสฺสนาาเณน สมฺมสนวเสน, มคฺคกฺขเณ อภิสมยวเสน สุฏฺุ อตฺตปจฺจกฺเขน าเณน ปสฺสติ.
อนุสยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
๑๒. อปคตสุตฺตวณฺณนา
๒๐๑. ‘‘อหเมต’’นฺติ ¶ อหํการาทีนํ อนวเสสปฺปหาเนน อจฺจนฺตเมว อปคตํ.
อปคตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
ทุติยวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.
ทฺวีสูติ ปมวคฺคาทีสุ. เทสนาย อเสกฺขภูมิยา เทสิตตฺตา อเสกฺขภูมิ กถิตา. ปโมติ ปมวคฺโค ‘‘สาธุ เม, ภนฺเต, ภควา’’ติอาทินา อายาจนฺตสฺส, ทุติโย อนายาจนฺตสฺส เถรสฺส อชฺฌาสยวเสน กถิโต. วิมุตฺติปริปาจนียธมฺมา นาม วิวฏฺฏสนฺนิสฺสิตา สทฺธินฺทฺริยาทโย. เตน ปน วิปสฺสนาย กถิตตฺตา กถิตา เอวาติ. ตํตํเทสนานุสาเรน หิ เถโร เต ธมฺเม ปริปากํ ปาเปสิ. ตถา หิ ภควา ทุติยวคฺคํ อนายาจิโตปิ เทเสสิ.
สารตฺถปฺปกาสินิยา สํยุตฺตนิกาย-อฏฺกถาย
ราหุลสํยุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตา.