📜
๔. โอกฺกนฺตสํยุตฺตํ
๑. จกฺขุสุตฺตํ
๓๐๒. สาวตฺถินิทานํ ¶ ¶ ¶ ¶ . ‘‘จกฺขุํ, ภิกฺขเว, อนิจฺจํ วิปริณามิ อฺถาภาวิ; โสตํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อฺถาภาวิ; ฆานํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อฺถาภาวิ; ชิวฺหา อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี [วิปริณามินี อฺถาภาวินี (?)]; กาโย อนิจฺโจ วิปริณามี อฺถาภาวี; มโน อนิจฺโจ วิปริณามี อฺถาภาวี. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ – อยํ วุจฺจติ สทฺธานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ, สปฺปุริสภูมึ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมึ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา เปตฺติวิสยํ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ [อภพฺโพว (สี. สฺยา. กํ.)] ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’’.
‘‘ยสฺส โข, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺมา เอวํ ปฺาย มตฺตโส นิชฺฌานํ ขมนฺติ, อยํ วุจฺจติ – ‘ธมฺมานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ, สปฺปุริสภูมึ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมึ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา เปตฺติวิสยํ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ ปชานาติ เอวํ ปสฺสติ, อยํ วุจฺจติ – ‘โสตาปนฺโน อวินิปาตธมฺโม นิยโต สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. ปมํ.
๒. รูปสุตฺตํ
๓๐๓. สาวตฺถินิทานํ. ‘‘รูปา, ภิกฺขเว, อนิจฺจา วิปริณามิโน อฺถาภาวิโน; สทฺทา อนิจฺจา วิปริณามิโน อฺถาภาวิโน; คนฺธา อนิจฺจา ¶ วิปริณามิโน อฺถาภาวิโน ¶ ; รสา อนิจฺจา วิปริณามิโน อฺถาภาวิโน; โผฏฺพฺพา อนิจฺจา วิปริณามิโน อฺถาภาวิโน; ธมฺมา อนิจฺจา วิปริณามิโน อฺถาภาวิโน. โย ¶ , ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ สทฺธานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ, สปฺปุริสภูมึ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมึ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา เปตฺติวิสยํ ¶ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’’.
‘‘ยสฺส โข, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺมา เอวํ ปฺาย มตฺตโส นิชฺฌานํ ขมนฺติ, อยํ วุจฺจติ – ‘ธมฺมานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ, สปฺปุริสภูมึ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมึ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา เปตฺติวิสยํ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ ปชานาติ เอวํ ปสฺสติ, อยํ วุจฺจติ – ‘โสตาปนฺโน อวินิปาตธมฺโม นิยโต สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. ทุติยํ.
๓. วิฺาณสุตฺตํ
๓๐๔. สาวตฺถินิทานํ. ‘‘จกฺขุวิฺาณํ, ภิกฺขเว, อนิจฺจํ วิปริณามิ อฺถาภาวิ; โสตวิฺาณํ… ฆานวิฺาณํ… ชิวฺหาวิฺาณํ… กายวิฺาณํ… มโนวิฺาณํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อฺถาภาวิ. โย ภิกฺขเว…เป… สมฺโพธิปรายโน’’ติ. ตติยํ.
๔. สมฺผสฺสสุตฺตํ
๓๐๕. สาวตฺถินิทานํ. ‘‘จกฺขุสมฺผสฺโส, ภิกฺขเว, อนิจฺโจ วิปริณามี อฺถาภาวี ¶ ; โสตสมฺผสฺโส… ฆานสมฺผสฺโส… ชิวฺหาสมฺผสฺโส… กายสมฺผสฺโส… มโนสมฺผสฺโส อนิจฺโจ วิปริณามี อฺถาภาวี. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ ‘สทฺธานุสารี…เป… สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. จตุตฺถํ.
๕. สมฺผสฺสชาสุตฺตํ
๓๐๖. สาวตฺถินิทานํ ¶ . ‘‘จกฺขุสมฺผสฺสชา, ภิกฺขเว, เวทนา อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี; โสตสมฺผสฺสชา เวทนา…เป… ฆานสมฺผสฺสชา เวทนา…เป… ชิวฺหาสมฺผสฺสชา เวทนา…เป… กายสมฺผสฺสชา เวทนา…เป… มโนสมฺผสฺสชา เวทนา อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ ‘สทฺธานุสารี…เป… สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. ปฺจมํ.
๖. รูปสฺาสุตฺตํ
๓๐๗. สาวตฺถินิทานํ ¶ ¶ . ‘‘รูปสฺา, ภิกฺขเว, อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี; สทฺทสฺา… คนฺธสฺา… รสสฺา… โผฏฺพฺพสฺา… ธมฺมสฺา อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ ‘สทฺธานุสารี…เป… สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. ฉฏฺํ.
๗. รูปสฺเจตนาสุตฺตํ
๓๐๘. สาวตฺถินิทานํ. ‘‘รูปสฺเจตนา, ภิกฺขเว, อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี; สทฺทสฺเจตนา… คนฺธสฺเจตนา… รสสฺเจตนา… โผฏฺพฺพสฺเจตนา… ธมฺมสฺเจตนา อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ ‘สทฺธานุสารี…เป… สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. สตฺตมํ.
๘. รูปตณฺหาสุตฺตํ
๓๐๙. สาวตฺถินิทานํ ¶ . ‘‘รูปตณฺหา, ภิกฺขเว, อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี; สทฺทตณฺหา… คนฺธตณฺหา… รสตณฺหา… โผฏฺพฺพตณฺหา… ธมฺมตณฺหา อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี ¶ . โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ ‘สทฺธานุสารี…เป… สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. อฏฺมํ.
๙. ปถวีธาตุสุตฺตํ
๓๑๐. สาวตฺถินิทานํ. ‘‘ปถวีธาตุ, ภิกฺขเว, อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี; อาโปธาตุ… เตโชธาตุ… วาโยธาตุ… อากาสธาตุ… วิฺาณธาตุ อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ ‘สทฺธานุสารี…เป… สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. นวมํ.
๑๐. ขนฺธสุตฺตํ
๓๑๑. สาวตฺถินิทานํ. ‘‘รูปํ, ภิกฺขเว, อนิจฺจํ วิปริณามิ อฺถาภาวิ; เวทนา อนิจฺจา วิปริณามี อฺถาภาวี; สฺา… สงฺขารา อนิจฺจา วิปริณามิโน อฺถาภาวิโน; วิฺาณํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อฺถาภาวิ ¶ . โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ สทฺธานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ ¶ , สปฺปุริสภูมึ ¶ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมึ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา เปตฺติวิสยํ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’’.
‘‘ยสฺส โข, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺมา เอวํ ปฺาย มตฺตโส นิชฺฌานํ ขมนฺติ, อยํ วุจฺจติ – ‘ธมฺมานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ, สปฺปุริสภูมึ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมึ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา เปตฺติวิสยํ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’. โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ ปชานาติ เอวํ ปสฺสติ, อยํ วุจฺจติ – ‘โสตาปนฺโน อวินิปาตธมฺโม นิยโต สมฺโพธิปรายโน’’’ติ. ทสมํ.
โอกฺกนฺตสํยุตฺตํ [โอกฺกนฺติกสํยุตฺตํ (ปี. ก.)] สมตฺตํ.
ตสฺสุทฺทานํ –
จกฺขุ ¶ รูปฺจ วิฺาณํ, ผสฺโส จ เวทนาย จ;
สฺา จ เจตนา ตณฺหา, ธาตุ ขนฺเธน เต ทสาติ.