📜
๑๐. คนฺธพฺพกายสํยุตฺตวณฺณนา
๔๓๘-๕๔๙. มูลคนฺธาทิเภทํ ¶ คนฺธํ อวนฺติ อปยฺุชนฺตีติ คนฺธพฺพา, เตสํ กาโย สมูโห คนฺธพฺพกาโย, คนฺธพฺพเทวนิกาโย. จาตุมหาราชิเกสุ เอกิยาว เต ทฏฺพฺพา, ตปฺปริยาปนฺนตาย ตตฺถ วา นิยุตฺตาติ คนฺธพฺพกายิกา. เตสํ เตสํ รุกฺขคจฺฉลตานํ มูลํ ปฏิจฺจ ปวตฺโต คนฺโธ มูลคนฺโธ, ตสฺมึ มูลคนฺเธ. อธิวตฺถาติ มูลคนฺธํ อธิฏฺาย, อภิภุยฺย วา วสนฺตา. เอส นโย เสเสสุปิ. ตํ นิสฺสายาติ ตํ มูลคนฺธํ รุกฺขํ ปจฺจยํ กตฺวา นิพฺพตฺตา. น เกวลํ ตตฺถ คนฺโธ เอว, มูลเมว วา เตสํ ปจฺจโยติ ทสฺเสนฺโต ‘‘โส หี’’ติอาทิมาห. อุปกปฺปตีติ นิวาสฏฺานภาเวน วินิยฺุชติ. คนฺธคนฺเธติ คนฺธานํ คนฺธสมุทาเย. มูลาทิคนฺธานํ คนฺเธติ มูลาทิคตอวยวคนฺธานํ คนฺเธ, ติมูลาทิคตสมุทายภูเตติ อตฺโถ. ปุพฺเพ หิ ‘‘มูลคนฺเธ’’ติอาทินา รุกฺขานํ อวยวคนฺโธ ¶ คหิโต, อิธ ปน สพฺพโส คหิตตฺตา สมุทายคนฺโธ เวทิตพฺโพ. เตนาห ‘‘ยสฺส หิ รุกฺขสฺสา’’ติอาทิ. โสติ โส สพฺโพ มูลาทิคโต คนฺโธ คนฺธสมุทาโย อิธ คนฺธคนฺโธ นาม. ตสฺส คนฺธสฺส คนฺเธติ ตสฺส สมุทายคนฺธสฺส ตถาภูเต คนฺเธ. สริกฺขํ สทิสํ ปฏิทานํ เอติสฺสาติ สริกฺขทานํ, ปตฺถนา. ยถาธิปฺเปตผลานิ สริกฺขทานตฺตาว อธิปฺเปตผลํ เทนฺตุ, อสริกฺขทานํ กถนฺติ? ตมฺปิ เทติเยว ปฺุสฺส สพฺพกามททตฺตาติ อาห ‘‘อสริกฺขทานมฺปี’’ติอาทิ.
คนฺธพฺพกายสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.