📜
๓. มาตุคามสํยุตฺตํ
๑. ปมเปยฺยาลวคฺโค
๑-๒. มาตุคามสุตฺตาทิวณฺณนา
๒๘๐-๒๘๑. มาตุคามสํยุตฺตสฺส ¶ ¶ ¶ ปเม องฺเคหีติ อคุณงฺเคหิ. น จ รูปวาติ น รูปสมฺปนฺโน วิรูโป ทุทฺทสิโก. น จ โภควาติ น โภคสมฺปนฺโน นิทฺธโน. น จ สีลวาติ น สีลสมฺปนฺโน ทุสฺสีโล. อลโส จาติ กนฺตนปจนาทีนิ กมฺมานิ กาตุํ น สกฺโกติ, กุสีโต อาลสิโย นิสินฺนฏฺาเน นิสินฺโนว, ิตาเน ิโตว นิทฺทายติ เอว. ปชฺจสฺส น ลภตีติ อสฺส ปุริสสฺส กุลวํสปติฏฺาปกํ ปุตฺตํ น ลภติ, วฺฌิตฺถี นาม โหติ. สุกฺกปกฺโข วุตฺตวิปริยาเยน เวทิตพฺโพ. ทุติยํ ปเม วุตฺตนเยเนว ปริวตฺเตตพฺพํ.
๓. อาเวณิกทุกฺขสุตฺตวณฺณนา
๒๘๒. ตติเย อาเวณิกานีติ ปาฏิปุคฺคลิกานิ ปุริเสหิ อสาธารณานิ. ปาริจริยนฺติ ปริจาริกภาวํ.
๔. ตีหิธมฺเมหิสุตฺตาทิวณฺณนา
๒๘๓-๓๐๓. จตุตฺเถ มจฺเฉรมลปริยุฏฺิเตนาติ ปุพฺพณฺหสมยสฺมิฺหิ มาตุคาโม ขีรทธิสงฺโคปนรนฺธนปจนาทีนิ กาตุํ อารทฺโธ, ปุตฺตเกหิปิ ยาจิยมาโน กิฺจิ ทาตุํ น อิจฺฉติ. เตเนตํ วุตฺตํ ‘‘ปุพฺพณฺหสมยํ มจฺเฉรมลปริยุฏฺิเตน เจตสา’’ติ. มชฺฌนฺหิกสมเย ปน มาตุคาโม โกธาภิภูโตว โหติ, อนฺโตฆเร กลหํ อลภนฺโต ¶ ปฏิวิสฺสกฆรมฺปิ คนฺตฺวา กลหํ ¶ กโรติ, สามิกสฺส จ ิตนิสินฺนฏฺานานิ วิโลเกนฺโต วิจรติ. เตน วุตฺตํ ‘‘มชฺฌนฺหิกสมยํ อิสฺสาปริยุฏฺิเตน เจตสา’’ติ. สายนฺเห ปนสฺสา อสทฺธมฺมปฏิเสวนาย จิตฺตํ นมติ. เตน วุตฺตํ ‘‘สายนฺหสมยํ กามราคปริยุฏฺิเตน เจตสา’’ติ. ปฺจมาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนว.
๓. พลวคฺโค
๑. วิสารทสุตฺตวณฺณนา
๓๐๔. ทสเม ¶ รูปพลนฺติอาทีสุ รูปสมฺปตฺติ รูปพลํ, โภคสมฺปตฺติ โภคพลํ, าติสมฺปตฺติ าติพลํ, ปุตฺตสมฺปตฺติ ปุตฺตพลํ, สีลสมฺปตฺติ สีลพลํ. ปฺจสีลทสสีลานิ อขณฺฑานิ กตฺวา รกฺขนฺตสฺส หิ สีลสมฺปตฺติเยว สีลพลํ นาม โหติ. อิมานิ โข ภิกฺขเว ปฺจ พลานีติ อิมานิ ปฺจ อุปตฺถมฺภนฏฺเน พลานิ นาม วุจฺจนฺติ.
๒-๑๐. ปสยฺหสุตฺตาทิวณฺณนา
๓๐๕-๓๑๓. ปสยฺหาติ อภิภวิตฺวา. อภิภุยฺย วตฺตตีติ อภิภวติ อชฺโฌตฺถรติ. เนว รูปพลํ ตายตีติ เนว รูปพลํ ตายิตุํ รกฺขิตุํ สกฺโกติ. นาเสนฺเตว นํ, กุเล น วาเสนฺตีติ ‘‘ทุสฺสีลา สํภินฺนาจารา อติกฺกนฺตมริยาทา’’ติ คีวายํ คเหตฺวา นีหรนฺติ, น ตสฺมึ กุเล วาเสนฺติ. วาเสนฺเตว นํ กุเล, น นาเสนฺตีติ ‘‘กึ รูเปน โภคาทีหิ วา, ปริสุทฺธสีลา เอสา อาจารสมฺปนฺนา’’ติ ตฺวา าตกา ตสฺมึ กุเล วาเสนฺติเยว, น นาเสนฺติ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
มาตุคามสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.