📜
๑๐. อพฺยากตสํยุตฺตํ
๑. เขมาสุตฺตวณฺณนา
๔๑๐. อพฺยากตสํยุตฺตสฺส ¶ ¶ ¶ ปเม เขมาติ คิหิกาเล พิมฺพิสารสฺส อุปาสิกา สทฺธาปพฺพชิตา มหาเถรี ‘‘เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, มม สาวิกานํ ภิกฺขุนีนํ มหาปฺานํ ยทิทํ เขมา’’ติ เอวํ ภควตา มหาปฺตาย เอตทคฺเค ปิตา. ปณฺฑิตาติ ปณฺฑิจฺเจน สมนฺนาคตา. วิยตฺตาติ เวยฺยตฺติเยน สมนฺนาคตา. เมธาวินีติ เมธาย ปฺาย สมนฺนาคตา. พหุสฺสุตาติ ปริยตฺติพาหุสจฺเจนปิ ปฏิเวธพาหุสจฺเจนปิ สมนฺนาคตา.
คณโกติ อจฺฉิทฺทกคณนาย กุสโล. มุทฺทิโกติ องฺคุลิมุทฺทาย คณนาย กุสโล. สงฺขายโกติ ปิณฺฑคณนาย กุสโล. คมฺภีโรติ จตุราสีติโยชนสหสฺสคมฺภีโร. อปฺปเมยฺโยติ อาฬฺหกคณนาย อปฺปเมยฺโย. ทุปฺปริโยคาโหติ อาฬฺหกคณนาย ปมาณคหณตฺถํ ทุโรคาโห. เยน รูเปน ตถาคตนฺติ เยน รูเปน ทีโฆ รสฺโส สาโม โอทาโตติ สตฺตสงฺขาตํ ตถาคตํ ปฺเปยฺย. ตํ รูปํ ตถาคตสฺส ปหีนนฺติ ตํ วุตฺตปฺปการรูปํ สมุทยปฺปหาเนน สพฺพฺุตถาคตสฺส ปหีนํ. รูปสงฺขาย วิมุตฺโตติ อายตึ รูปสฺส อนุปฺปตฺติยา รูปารูปโกฏฺาเสนปิ เอวรูโป นาม ภวิสฺสตีติ โวหารสฺสปิ ปฏิปสฺสทฺธตฺตา รูปปณฺณตฺติยาปิ วิมุตฺโต. คมฺภีโรติ อชฺฌาสย คมฺภีรตาย จ คุณคมฺภีรตาย จ คมฺภีโร. ตสฺส เอวํ คุณคมฺภีรสฺส สโต สพฺพฺุตถาคตสฺส ยํ อุปาทาย สตฺตสงฺขาโต ตถาคโตติ ปฺตฺติ โหติ, ตทภาเวน ตสฺสา ปฺตฺติยา อภาวํ ปสฺสนฺตสฺส อยํ สตฺตสงฺขาโต โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ อิทํ วจนํ น อุเปติ น ยุชฺชติ, น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติอาทิวจนมฺปิ น อุเปติ น ยุชฺชตีติ อตฺโถ.
สํสนฺทิสฺสตีติ ¶ เอกํ ภวิสฺสติ. สเมสฺสตีติ นิรนฺตรํ ภวิสฺสติ. น วิโรธยิสฺสตีติ ¶ น วิรุทฺธํ ปทํ ภวิสฺสติ. อคฺคปทสฺมินฺติ เทสนาย. เทสนา หิ อิธ อคฺคปทนฺติ อธิปฺเปตา.
๒. อนุราธสุตฺตวณฺณนา
๔๑๑. ทุติยํ ¶ ขนฺธิยวคฺเค วิตฺถาริตเมว, อพฺยากตาธิการโต ปน อิธ วุตฺตํ.
๓-๘. ปมสาริปุตฺตโกฏฺิกสุตฺตาทิวณฺณนา
๔๑๒-๔๑๗. ตติเย รูปคตเมตนฺติ รูปมตฺตเมตํ. เอตฺถ รูปโต อฺโ โกจิ สตฺโต นาม น อุปลพฺภติ, รูเป ปน สติ นามมตฺตํ เอตํ โหตีติ ทสฺเสติ. เวทนาคตเมตนฺติอาทีสุปิ เอเสว นโย. อยํ โข อาวุโส เหตูติ อยํ รูปาทีนิ มฺุจิตฺวา อนุปลพฺภิยสภาโว เหตุ, เยเนตํ อพฺยากตํ ภควตาติ. จตุตฺถาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนว.
๙. กุตูหลสาลาสุตฺตวณฺณนา
๔๑๘. นวเม กุตูหลสาลายนฺติ กุตูหลสาลา นาม ปจฺเจกสาลา นตฺถิ, ยตฺถ ปน นานาติตฺถิยา สมณพฺราหฺมณา นานาวิธํ กถํ ปวตฺเตนฺติ, สา พหูนํ ‘‘อยํ กึ วทติ, อยํ กึ วทตี’’ติ กุตูหลุปฺปวตฺติฏฺานโต กุตูหลสาลาติ วุจฺจติ. ทูรมฺปิ คจฺฉตีติ ยาว อาภสฺสรพฺรหฺมโลกา คจฺฉติ. อิมฺจ กายํ นิกฺขิปตีติ จุติจิตฺเตน นิกฺขิปติ. อนุปปนฺโน โหตีติ จุติกฺขเณเยว ปฏิสนฺธิจิตฺตสฺส อนุปฺปนฺนตฺตา อนุปปนฺโน โหติ.
๑๐. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา
๔๑๙. ทสเม ¶ เตสเมตํ สทฺธึ อภวิสฺสาติ เตสํ ลทฺธิยา สทฺธึ เอตํ อภวิสฺส. อนุโลมํ อภวิสฺส าณสฺส อุปฺปาทาย สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตาติ ยํ เอตํ ‘‘สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา’’ติ วิปสฺสนาาณํ อุปฺปชฺชติ, อปิ นุ เม ตสฺส อนุโลมํ อภวิสฺสาติ อตฺโถ.
๑๑. สภิยกจฺจานสุตฺตวณฺณนา
๔๒๐. เอกาทสเม ¶ ¶ เอตเมตฺตเกน เอตฺตกเมวาติ อาวุโส ยสฺสาปิ เอตํ เอตฺตเกน กาเลน ‘‘เหตุมฺหิ สติ รูปีติอาทิ ปฺาปนา โหติ, อสติ น โหตี’’ติ พฺยากรณํ ภเวยฺย, ตสฺส เอตฺตกเมว พหุ. โก ปน วาโท อติกฺกนฺเตติ อติกฺกนฺเต ปน อติมนาเป ธมฺมเทสนานเย วาโทเยว โก, นตฺถิ วาโท, ฉินฺนา กถาติ.
อพฺยากตสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
อิติ สารตฺถปฺปกาสินิยา สํยุตฺตนิกาย-อฏฺกถาย
สฬายตนวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.