📜
๙. อสงฺขตสํยุตฺตํ
๑. ปมวคฺโค
๑-๑๑. กายคตาสติสุตฺตาทิวณฺณนา
๓๖๖-๓๗๖. อสงฺขตนฺติ ¶ ¶ น สงฺขตํ เหตุปจฺจเยติ. เตนาห ‘‘อกต’’นฺติ. หิตํ เอสนฺเตนาติ เมตฺตายนฺเตน. อนุกมฺปมาเนนาติ กรุณายนฺเตน. อุปาทายาติ อาทิยิตฺวาติ อยมตฺโถติอาห ‘‘จิตฺเตน ปริคฺคเหตฺวา’’ติ. อวิปรีตธมฺมเทสนาติ อวิปรีตธมฺมสฺส เทสนา, ปฏิปตฺติมฺปิ สาวกา วิย ครุโก ภควา. ทายชฺชํ อตฺตโน อธิฏฺิตํ นิยฺยาเตติ.
ภิกฺขาสมฺปตฺติกาลาทีนํ สตฺตนฺนํ สปฺปายานํ สมฺปตฺติยา ลพฺภนกาเล. วิปตฺติกาเล ปน เอตฺถ วุตฺตวิปริยาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ภาริยนฺติ ทุกฺขพหุลตาย ทารุณํ. อมฺหากํ สนฺติกา ลทฺธพฺพา. ตุมฺหากํ อนุสาสนีติ ตุมฺหากํ ทาตพฺพา อนุสาสนี.
กายคตาสติสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๒. ทุติยวคฺโค
๒๓-๓๓. อสงฺขตสุตฺตาทิวณฺณนา
๓๗๗-๔๐๙. ตตฺถ จ นตฺถิ เอตฺถ ตณฺหาสงฺขาตํ นตํ, นตฺถิ เอตสฺมึ วา อธิคเต ปุคฺคลภาโวติ อนตํ. อนาสวนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโย. สจฺจธมฺมตาย สจฺจํ. วฏฺฏทุกฺขโต ปารเมตีติ ปารํ. สณฺหฏฺเนาติ สุขุมฏฺเน นิปุณํ. ตโต เอว ทุทฺทสตาย. อชชฺชรํ นิจฺจสภาวตฺตา. นตฺถิ เอตสฺส นิทสฺสนนฺติ วา อนิทสฺสนํ. เอตสฺมึ อธิคเต นตฺถิ สํสาเร. ปปฺจนฺติ วา นิปฺปปฺจํ.
เอตสฺมึ ¶ ¶ อธิคเต ปุคฺคลสฺส มรณํ นตฺถีติ วา อมตํ. อตปฺปกฏฺเน วา ปณีตํ. สุขเหตุตาย วา สิวํ. ตณฺหา ขียนฺติ เอตฺถาติ ตณฺหกฺขยํ.
อฺสฺส ตาทิสสฺส อภาวโต วิมฺหาปนียตาย อภูตเมวาติ. กุโตจิ ปจฺจยโต อนิพฺพตฺตเมว หุตฺวา ภูตํ วิชฺชมานํ. เตนาห ‘‘อชาตํ หุตฺวา อตฺถี’’ติ. นตฺถิ เอตฺถ ทุกฺขนฺติ นิทฺทุกฺขํ, ตสฺส ภาโว นิทฺทุกฺขตฺตํ. ตสฺมา อนีติกํ อีติรหิตํ. วานํ วุจฺจติ ตณฺหา, ตทภาเวน นิพฺพานํ. พฺยาพชฺฌํ วุจฺจติ ทุกฺขํ, ตทภาเวน อพฺยาพชฺฌํ. ปรมตฺถโต สจฺจโต สุทฺธิภาเวน. กามา เอว ปุถุชฺชเนหิ อลฺลียิตพฺพโต อาลยา. เอส นโย เสเสสุปิ. ปติฏฺฏฺเนาติ ปติฏฺาภาเวน วฏฺฏทุกฺขโต มุจฺจิตุกามานํ ทีปสทิสํ โอเฆหิ อนชฺโฌตฺถรณียตฺตา. อลฺลียิตพฺพยุตฺตฏฺเนาติ อลฺลียิตุํ อรหภาวโต. ตายนฏฺเนาติ สปรตายนฏฺเน. ภยสรณฏฺเนาติ ภยสฺส หึสนฏฺเน. เสฏฺํ อุตฺตมํ. คตีติ คนฺธพฺพฏฺานํ.
อสงฺขตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
อสงฺขตสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.