📜
๑๖. เอกธมฺมปาฬิ
๑. ปมวคฺโค
๒๙๖. ‘‘เอกธมฺโม ¶ ¶ , ภิกฺขเว, ภาวิโต พหุลีกโต เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิฺาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ. กตโม เอกธมฺโม? พุทฺธานุสฺสติ. อยํ โข, ภิกฺขเว, เอกธมฺโม ภาวิโต พหุลีกโต เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิฺาย สมฺโพธาย ¶ นิพฺพานาย สํวตฺตตี’’ติ.
๒๙๗. ‘‘เอกธมฺโม, ภิกฺขเว, ภาวิโต พหุลีกโต เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิฺาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ. กตโม เอกธมฺโม? ธมฺมานุสฺสติ…เป… สงฺฆานุสฺสติ… สีลานุสฺสติ… จาคานุสฺสติ… เทวตานุสฺสติ… อานาปานสฺสติ… มรณสฺสติ… กายคตาสติ… อุปสมานุสฺสติ. อยํ โข, ภิกฺขเว, เอกธมฺโม ภาวิโต พหุลีกโต เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิฺาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตตี’’ติ.
วคฺโค ปโม.
๒. ทุติยวคฺโค
๒๙๘. ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน อนุปฺปนฺนา วา อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา วา อกุสลา ธมฺมา ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย สํวตฺตนฺติ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, มิจฺฉาทิฏฺิ. มิจฺฉาทิฏฺิกสฺส, ภิกฺขเว, อนุปฺปนฺนา เจว อกุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา จ อกุสลา ธมฺมา ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย สํวตฺตนฺตี’’ติ.
๒๙๙. ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน อนุปฺปนฺนา วา กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา วา กุสลา ธมฺมา ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย สํวตฺตนฺติ ยถยิทํ ¶ , ภิกฺขเว, สมฺมาทิฏฺิ. สมฺมาทิฏฺิกสฺส ¶ , ภิกฺขเว, อนุปฺปนฺนา เจว กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา จ กุสลา ธมฺมา ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย สํวตฺตนฺตี’’ติ.
๓๐๐. ‘‘นาหํ ¶ , ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน อนุปฺปนฺนา วา กุสลา ธมฺมา นุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา วา กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ ยถยิทํ ¶ , ภิกฺขเว, มิจฺฉาทิฏฺิ. มิจฺฉาทิฏฺิกสฺส, ภิกฺขเว, อนุปฺปนฺนา เจว กุสลา ธมฺมา นุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา จ กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺตี’’ติ.
๓๐๑. ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน อนุปฺปนฺนา วา อกุสลา ธมฺมา นุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา วา อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, สมฺมาทิฏฺิ. สมฺมาทิฏฺิกสฺส, ภิกฺขเว, อนุปฺปนฺนา เจว อกุสลา ธมฺมา นุปฺปชฺชนฺติ อุปฺปนฺนา จ อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺตี’’ติ.
๓๐๒. ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน อนุปฺปนฺนา วา มิจฺฉาทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ อุปฺปนฺนา วา มิจฺฉาทิฏฺิ ปวฑฺฒติ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, อโยนิโสมนสิกาโร. อโยนิโส, ภิกฺขเว, มนสิ กโรโต อนุปฺปนฺนา เจว มิจฺฉาทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ อุปฺปนฺนา จ มิจฺฉาทิฏฺิ ปวฑฺฒตี’’ติ.
๓๐๓. ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน อนุปฺปนฺนา วา สมฺมาทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ อุปฺปนฺนา วา สมฺมาทิฏฺิ ปวฑฺฒติ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, โยนิโสมนสิกาโร. โยนิโส, ภิกฺขเว, มนสิ กโรโต อนุปฺปนฺนา เจว สมฺมาทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ อุปฺปนฺนา จ สมฺมาทิฏฺิ ปวฑฺฒตี’’ติ.
๓๐๔. ‘‘นาหํ ¶ , ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยน [เยเนวํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] สตฺตา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชนฺติ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, มิจฺฉาทิฏฺิ. มิจฺฉาทิฏฺิยา, ภิกฺขเว, สมนฺนาคตา สตฺตา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชนฺตี’’ติ.
๓๐๕. ‘‘นาหํ ¶ , ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ ¶ เยน สตฺตา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชนฺติ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, สมฺมาทิฏฺิ. สมฺมาทิฏฺิยา, ภิกฺขเว, สมนฺนาคตา สตฺตา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชนฺตี’’ติ.
๓๐๖. ‘‘มิจฺฉาทิฏฺิกสฺส, ภิกฺขเว, ปุริสปุคฺคลสฺส ยฺเจว กายกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยฺจ วจีกมฺมํ…เป… ยฺจ มโนกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยา จ เจตนา ยา จ ปตฺถนา โย จ ปณิธิ เย จ สงฺขารา สพฺเพ เต ธมฺมา อนิฏฺาย อกนฺตาย อมนาปาย อหิตาย ทุกฺขาย สํวตฺตนฺติ. ตํ กิสฺส เหตุ? ทิฏฺิ หิสฺส [ทิฏฺิ หิ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], ภิกฺขเว, ปาปิกา. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว ¶ , นิมฺพพีชํ วา โกสาตกิพีชํ วา ติตฺตกลาพุพีชํ วา อลฺลาย ปถวิยา [ปวิยา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] นิกฺขิตฺตํ ยฺเจว ปถวิรสํ อุปาทิยติ ยฺจ อาโปรสํ อุปาทิยติ สพฺพํ ตํ ติตฺตกตฺตาย กฏุกตฺตาย อสาตตฺตาย สํวตฺตติ. ตํ กิสฺส เหตุ? พีชํ หิสฺส [วีชํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], ภิกฺขเว, ปาปกํ. เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, มิจฺฉาทิฏฺิกสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส ยฺเจว กายกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยฺจ วจีกมฺมํ…เป… ¶ ยฺจ มโนกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยา จ เจตนา ยา จ ปตฺถนา โย จ ปณิธิ เย จ สงฺขารา สพฺเพ เต ธมฺมา อนิฏฺาย อกนฺตาย อมนาปาย อหิตาย ทุกฺขาย สํวตฺตนฺติ. ตํ กิสฺส เหตุ? ทิฏฺิ หิสฺส, ภิกฺขเว, ปาปิกา’’ติ.
๓๐๗. ‘‘สมฺมาทิฏฺิกสฺส, ภิกฺขเว, ปุริสปุคฺคลสฺส ยฺเจว กายกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยฺจ วจีกมฺมํ…เป… ยฺจ มโนกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยา จ เจตนา ยา จ ปตฺถนา โย จ ปณิธิ เย จ สงฺขารา สพฺเพ เต ธมฺมา อิฏฺาย กนฺตาย มนาปาย หิตาย สุขาย สํวตฺตนฺติ. ตํ กิสฺส เหตุ? ทิฏฺิ หิสฺส, ภิกฺขเว, ภทฺทิกา. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, อุจฺฉุพีชํ วา สาลิพีชํ วา มุทฺทิกาพีชํ วา อลฺลาย ปถวิยา นิกฺขิตฺตํ ยฺเจว ปถวิรสํ อุปาทิยติ ยฺจ อาโปรสํ อุปาทิยติ สพฺพํ ตํ มธุรตฺตาย สาตตฺตาย อเสจนกตฺตาย สํวตฺตติ. ตํ กิสฺส เหตุ? พีชํ หิสฺส, ภิกฺขเว, ภทฺทกํ. เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, สมฺมาทิฏฺิกสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส ยฺเจว กายกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยฺจ วจีกมฺมํ…เป… ยฺจ มโนกมฺมํ ยถาทิฏฺิ สมตฺตํ สมาทินฺนํ ยา จ เจตนา ยา จ ปตฺถนา โย จ ปณิธิ เย จ สงฺขารา สพฺเพ เต ธมฺมา อิฏฺาย กนฺตาย มนาปาย ¶ หิตาย สุขาย สํวตฺตนฺติ. ตํ กิสฺส เหตุ? ทิฏฺิ หิสฺส, ภิกฺขเว, ภทฺทิกา’’ติ.
วคฺโค ทุติโย.
๓. ตติยวคฺโค
๓๐๘. ‘‘เอกปุคฺคโล ¶ ¶ , ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนอหิตาย พหุชนอสุขาย, พหุโน ชนสฺส อนตฺถาย อหิตาย ทุกฺขาย ¶ เทวมนุสฺสานํ. กตโม เอกปุคฺคโล? มิจฺฉาทิฏฺิโก โหติ วิปรีตทสฺสโน. โส พหุชนํ สทฺธมฺมา วุฏฺาเปตฺวา อสทฺธมฺเม ปติฏฺาเปติ. อยํ โข, ภิกฺขเว, เอกปุคฺคโล โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนอหิตาย พหุชนอสุขาย, พหุโน ชนสฺส อนตฺถาย อหิตาย ทุกฺขาย เทวมนุสฺสาน’’นฺติ.
๓๐๙. ‘‘เอกปุคฺคโล, ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนหิตาย พหุชนสุขาย, พหุโน ชนสฺส อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสานํ. กตโม เอกปุคฺคโล? สมฺมาทิฏฺิโก โหติ อวิปรีตทสฺสโน. โส พหุชนํ อสทฺธมฺมา วุฏฺาเปตฺวา สทฺธมฺเม ปติฏฺาเปติ. อยํ โข, ภิกฺขเว, เอกปุคฺคโล โลเก อุปปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนหิตาย พหุชนสุขาย, พหุโน ชนสฺส อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสาน’’นฺติ.
๓๑๐. ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อฺํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ ยํ เอวํ มหาสาวชฺชํ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, มิจฺฉาทิฏฺิ. มิจฺฉาทิฏฺิปรมานิ, ภิกฺขเว, มหาสาวชฺชานี’’ติ [วชฺชานีติ (สี. สฺยา. กํ.)].
๓๑๑. ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อฺํ เอกปุคฺคลมฺปิ สมนุปสฺสามิ โย เอวํ พหุชนอหิตาย ปฏิปนฺโน พหุชนอสุขาย, พหุโน ชนสฺส อนตฺถาย อหิตาย ทุกฺขาย เทวมนุสฺสานํ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, มกฺขลิ โมฆปุริโส. เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, นทีมุเข ขิปฺปํ [ขิปํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] อุฑฺเฑยฺย [โอฑฺเฑยฺย (สี.), อุชฺเฌยฺย (ก.)] พหูนํ มจฺฉานํ อหิตาย ทุกฺขาย อนยาย พฺยสนาย; เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว ¶ , มกฺขลิ โมฆปุริโส มนุสฺสขิปฺปํ ¶ มฺเ โลเก อุปฺปนฺโน พหูนํ สตฺตานํ อหิตาย ทุกฺขาย อนยาย พฺยสนายา’’ติ.
๓๑๒. ‘‘ทุรกฺขาเต ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย จ สมาทเปติ [สมาทาเปติ (?)] ยฺจ สมาทเปติ โย จ สมาทปิโต ตถตฺตาย ปฏิปชฺชติ สพฺเพ เต พหุํ อปฺุํ ปสวนฺติ. ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๑๓. ‘‘สฺวากฺขาเต ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย จ สมาทเปติ ยฺจ สมาทเปติ โย จ สมาทปิโต ตถตฺตาย ปฏิปชฺชติ สพฺเพ เต พหุํ ปฺุํ ปสวนฺติ. ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๑๔. ‘‘ทุรกฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย ทายเกน มตฺตา ชานิตพฺพา, โน ปฏิคฺคาหเกน. ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๑๕. ‘‘สฺวากฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย ปฏิคฺคาหเกน มตฺตา ชานิตพฺพา, โน ทายเกน. ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๑๖. ‘‘ทุรกฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย อารทฺธวีริโย โส ทุกฺขํ วิหรติ. ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๑๗. ‘‘สฺวากฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย กุสีโต โส ทุกฺขํ วิหรติ. ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๑๘. ‘‘ทุรกฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย กุสีโต โส สุขํ วิหรติ ¶ . ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๑๙. ‘‘สฺวากฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย อารทฺธวีริโย โส สุขํ วิหรติ. ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติ.
๓๒๐. ‘‘เสยฺยถาปิ ¶ , ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตโกปิ คูโถ ทุคฺคนฺโธ โหติ; เอวเมวํ โข อหํ, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกมฺปิ ภวํ น วณฺเณมิ, อนฺตมโส อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ’’.
๓๒๑. ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกมฺปิ มุตฺตํ ทุคฺคนฺธํ โหติ… อปฺปมตฺตโกปิ เขโฬ ทุคฺคนฺโธ โหติ… อปฺปมตฺตโกปิ ปุพฺโพ ทุคฺคนฺโธ โหติ… อปฺปมตฺตกมฺปิ ¶ โลหิตํ ทุคฺคนฺธํ โหติ; เอวเมวํ โข อหํ, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกมฺปิ ภวํ น วณฺเณมิ, อนฺตมโส อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ’’.
วคฺโค ตติโย.
๔. จตุตฺถวคฺโค
๓๒๒. ‘‘เสยฺยถาปิ ¶ , ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกํ อิมสฺมึ ชมฺพุทีเป อารามรามเณยฺยกํ วนรามเณยฺยกํ ภูมิรามเณยฺยกํ โปกฺขรณิรามเณยฺยกํ; อถ โข เอตเทว พหุตรํ ยทิทํ อุกฺกูลวิกูลํ นทีวิทุคฺคํ ขาณุกณฺฏกฏฺานํ [ขาณุกณฺฑกธานํ (สี. ปี.)] ปพฺพตวิสมํ; เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ถลชา, อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย โอทกา’’.
๓๒๓. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อฺตฺร มนุสฺเสหิ ปจฺจาชายนฺติ.
… เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มชฺฌิเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ ¶ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ อวิฺาตาเรสุ มิลกฺเขสุ [มิลกฺขูสุ (ก.)].
๓๒๔. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ปฺวนฺโต อชฬา อเนฬมูคา ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตสฺส อตฺถมฺาตุํ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ทุปฺปฺา ชฬา เอฬมูคา น ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตสฺส อตฺถมฺาตุํ.
๓๒๕. … เอวเมวํ ¶ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อริเยน ปฺาจกฺขุนา สมนฺนาคตา; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อวิชฺชาคตา สมฺมูฬฺหา.
๓๒๖. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ลภนฺติ ตถาคตํ ทสฺสนาย; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย น ลภนฺติ ตถาคตํ ทสฺสนาย.
๓๒๗. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ลภนฺติ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ สวนาย; อถ โข เอเตว ¶ สตฺตา พหุตรา เย น ลภนฺติ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ สวนาย.
๓๒๘. … เอวเมวํ ¶ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สุตฺวา ธมฺมํ ธาเรนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย สุตฺวา ธมฺมํ น ธาเรนฺติ.
๓๒๙. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ธาตานํ [ธตานํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ธมฺมานํ อตฺถํ อุปปริกฺขนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ธาตานํ ธมฺมานํ อตฺถํ น อุปปริกฺขนฺติ.
๓๓๐. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อตฺถมฺาย ธมฺมมฺาย ธมฺมานุธมฺมํ ปฏิปชฺชนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อตฺถมฺาย ธมฺมมฺาย ธมฺมานุธมฺมํ น ปฏิปชฺชนฺติ.
๓๓๑. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สํเวชนิเยสุ าเนสุ สํวิชฺชนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา ¶ พหุตรา เย สํเวชนิเยสุ าเนสุ น สํวิชฺชนฺติ.
๓๓๒. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สํวิคฺคา ¶ โยนิโส ปทหนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย สํวิคฺคา โยนิโส น ปทหนฺติ.
๓๓๓. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ววสฺสคฺคารมฺมณํ กริตฺวา ลภนฺติ สมาธึ [จิตฺตสฺส สมาธึ (สี.)] ลภนฺติ จิตฺตสฺเสกคฺคตํ [จิตฺตสฺเสกคฺคํ (สี.)]; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ววสฺสคฺคารมฺมณํ กริตฺวา น ลภนฺติ สมาธึ น ลภนฺติ จิตฺตสฺเสกคฺคตํ.
๓๓๔. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อนฺนคฺครสคฺคานํ ลาภิโน; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อนฺนคฺครสคฺคานํ น ลาภิโน, อฺุเฉน กปาลาภเตน ยาเปนฺติ.
๓๓๕. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อตฺถรสสฺส ธมฺมรสสฺส วิมุตฺติรสสฺส ลาภิโน; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อตฺถรสสฺส ธมฺมรสสฺส วิมุตฺติรสสฺส น ลาภิโน. ตสฺมาติห, ภิกฺขเว ¶ , เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – อตฺถรสสฺส ธมฺมรสสฺส วิมุตฺติรสสฺส ลาภิโน ภวิสฺสามาติ. เอวฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพนฺติ.
๓๓๖-๓๓๘. ‘‘เสยฺยถาปิ ¶ , ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกํ อิมสฺมึ ชมฺพุทีเป อารามรามเณยฺยกํ วนรามเณยฺยกํ ภูมิรามเณยฺยกํ โปกฺขรณิรามเณยฺยกํ; อถ โข เอตเทว พหุตรํ ยทิทํ อุกฺกูลวิกูลํ นทีวิทุคฺคํ ขาณุกณฺฏกฏฺานํ ปพฺพตวิสมํ. เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ, อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย มนุสฺสา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ’’.
๓๓๙-๓๔๑. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ¶ มนุสฺสา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย มนุสฺสา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๔๒-๓๔๔. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เทวา ¶ จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เทวา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๔๕-๓๔๗. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เทวา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เทวา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๔๘-๓๕๐. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย นิรยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย นิรยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๕๑-๓๕๓. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย นิรยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย นิรยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๕๔-๓๕๖. … เอวเมวํ ¶ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๕๗-๓๕๙. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ¶ ติรจฺฉานโยนิยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๖๐-๓๖๒. … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เปตฺติวิสยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
๓๖๓-๓๖๕. … เอวเมวํ ¶ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ ¶ ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เปตฺติวิสยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ.
วคฺโค จตุตฺโถ.
ชมฺพุทีปเปยฺยาโล นิฏฺิโต.
เอกธมฺมปาฬิ โสฬสโม.