📜
(๑๒) ๒. เกสิวคฺโค
๑. เกสิสุตฺตวณฺณนา
๑๑๑. ทุติยสฺส ¶ ปเม เกสีติ ตสฺส นามํ. อสฺสทมฺเม สาเรตีติ อสฺสทมฺมสารถิ. สณฺเหนปิ วิเนตีติอาทีสุ ตสฺส อนุจฺฉวิกํ สกฺการํ กตฺวา สุโภชนํ โภเชตฺวา มธุรปานํ ปาเยตฺวา มุทุวจเนน สมุทาจริตฺวา ทเมนฺโต สณฺเหน ทเมติ นาม, ชาณุพนฺธนมุขพนฺธนาทีหิ เจว ปโตทวิชฺฌนกสาภิฆาตผรุสวจเนหิ จ ทเมนฺโต ผรุเสน ทเมติ นาม, กาเลน กาลํ ตทุภยํ กโรนฺโต สณฺหผรุเสน ทเมติ นาม.
๒. ชวสุตฺตวณฺณนา
๑๑๒. ทุติเย ¶ อชฺชเวนาติ อุชุกภาเวน. ชเวนาติ ปทเวเคน. ขนฺติยาติ อธิวาสนกฺขนฺติยา. โสรจฺเจนาติ สุจิภาวสีเลน. ปุคฺคลคุณงฺเคสุ ชเวนาติ าณชเวน. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมว.
๓. ปโตทสุตฺตวณฺณนา
๑๑๓. ตติเย ¶ ปโตทจฺฉายนฺติ วิชฺฌนตฺถํ อุกฺขิตฺตสฺส ปโตทสฺส ฉายํ. สํวิชฺชตีติ ‘‘ชโว เม คเหตพฺโพ’’ติ สลฺลกฺขณวเสน สํวิชฺชติ. สํเวคํ อาปชฺชตีติ สํเวคํ ปฏิปชฺชติ โลมเวธวิทฺโธติ โลมกูเป ปโตทเวเธน วิทฺธมตฺโต. จมฺมเวธวิทฺโธติ ฉวิจมฺมํ ฉินฺทนฺเตน ปโตทเวเธน วิทฺโธ. อฏฺิเวธวิทฺโธติ อฏฺึ ภินฺทนฺเตน เวเธน วิทฺโธ. กาเยนาติ นามกาเยน. ปรมสจฺจนฺติ นิพฺพานํ. สจฺฉิกโรตีติ ปสฺสติ. ปฺายาติ สหวิปสฺสนาย มคฺคปฺาย.
๔. นาคสุตฺตวณฺณนา
๑๑๔. จตุตฺเถ ¶ อฏฺึ กตฺวาติ อฏฺิโก หุตฺวา. ติณวนินฺนาทสทฺทานนฺติ เอตฺถ ติณโวติ ฑิณฺฑิโม, นินฺนาทสทฺโทติ สพฺเพสมฺปิ เอกโตมิสฺสิโต มหาสทฺโท. ฑํสาทีสุ ฑํสาติ ปิงฺคลมกฺขิกา, มกสา มกสาว. ขิปฺปฺเว คนฺตา โหตีติ สีลสมาธิปฺาวิมุตฺติวิมุตฺติาณทสฺสนานิ ปูเรตฺวา สีฆเมว คนฺตา โหติ.
๕. านสุตฺตวณฺณนา
๑๑๕. ปฺจเม านานีติ การณานิ. อนตฺถาย สํวตฺตตีติ อหิตาย อวฑฺฒิยา สํวตฺตติ. เอตฺถ จ ปมํ โอปาตกฺขณนมจฺฉพนฺธนสนฺธิจฺเฉทนาทิเภทํ สทุกฺขํ สวิฆาตํ ปาปกมฺมํ เวทิตพฺพํ, ทุติยํ สมชีวิกานํ คิหีนํ ปุปฺผจฺฉฑฺฑกาทิกมฺมํ สุธาโกฏฺฏน-เคหจฺฉาทนอสุจิฏฺานสมฺมชฺชนาทิกมฺมฺจ ¶ เวทิตพฺพํ, ตติยํ สุราปานคนฺธวิเลปนมาลาปิฬนฺธนาทิกมฺมฺเจว อสฺสาทวเสน ปวตฺตํ ปาณาติปาตาทิกมฺมฺจ เวทิตพฺพํ, จตุตฺถํ ธมฺมสฺสวนตฺถาย คมนกาเล สุทฺธวตฺถจฺฉาทน-มาลาคนฺธาทีนํ อาทาย คมนํ ¶ เจติยวนฺทนํ โพธิวนฺทนํ มธุรธมฺมกถาสวนํ ปฺจสีลสมาทานนฺติ เอวมาทีสุ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตํ กุสลกมฺมํ เวทิตพฺพํ. ปุริสถาเมติ ปุริสสฺส าณถามสฺมึ. เสสทฺวเยปิ เอเสว นโย.
๖. อปฺปมาทสุตฺตวณฺณนา
๑๑๖. ฉฏฺเ ยโต โขติ ยทา โข. สมฺปรายิกสฺสาติ เทสนามตฺตเมตํ, ขีณาสโว ปน เนว สมฺปรายิกสฺส, น ทิฏฺธมฺมิกสฺส มรณสฺส ภายติ. โสว อิธ อธิปฺเปโต. เกจิ ปน ‘‘สมฺมาทิฏฺิ ภาวิตาติ วจนโต โสตาปนฺนํ อาทึ กตฺวา สพฺเพปิ อริยา อธิปฺเปตา’’ติ วทนฺติ.
๗. อารกฺขสุตฺตวณฺณนา
๑๑๗. สตฺตเม อตฺตรูเปนาติ อตฺตโน อนุรูเปน อนุจฺฉวิเกน, หิตกาเมนาติ อตฺโถ. รชนีเยสูติ ¶ ราคสฺส ปจฺจยภูเตสุ. ธมฺเมสูติ สภาเวสุ, อิฏฺารมฺมเณสูติ อตฺโถ. เอวํ สพฺพตฺถ นโย เวทิตพฺโพ. น รชฺชตีติ ทิฏฺิวเสน น รชฺชติ. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. น จ ปน สมณวจนเหตุปิ คจฺฉตีติ สมณานํ ปรวาทีนํ วจนเหตุปิ อตฺตโน ทิฏฺึ ปหาย เตสํ ทิฏฺิวเสน น คจฺฉตีติ อตฺโถ. อิธาปิ ขีณาสโวว อธิปฺเปโต.
๘-๑๐. สํเวชนียาทิสุตฺตตฺตยวณฺณนา
๑๑๘-๑๒๐. อฏฺเม ทสฺสนียานีติ ปสฺสิตพฺพยุตฺตกานิ. สํเวชนียานีติ สํเวคชนกานิ. นวเม ชาติภยนฺติ ชาตึ อารพฺภ อุปฺปชฺชนกภยํ. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. ทสเม ¶ อคฺคิภยนฺติ อคฺคึ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชนกภยํ. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย.
เกสิวคฺโค ทุติโย.