📜
(๑๔) ๔. โยธาชีววคฺโค
๑. โยธาชีวสุตฺตํ
๑๓๔. ‘‘ตีหิ ¶ , ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต โยธาชีโว ราชารโห โหติ ราชโภคฺโค, รฺโ องฺคนฺเตว สงฺขฺยํ คจฺฉติ. กตเมหิ ตีหิ ¶ ? อิธ, ภิกฺขเว, โยธาชีโว ทูเร ปาตี จ โหติ อกฺขณเวธี จ มหโต จ กายสฺส ปทาเลตา. อิเมหิ, โข, ภิกฺขเว, ตีหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต โยธาชีโว ราชารโห โหติ ราชโภคฺโค, รฺโ องฺคนฺเตว สงฺขฺยํ คจฺฉติ. เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อาหุเนยฺโย โหติ…เป… อนุตฺตรํ ปฺุกฺเขตฺตํ โลกสฺส. กตเมหิ ตีหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทูเร ปาตี จ โหติ อกฺขณเวธี จ มหโต จ กายสฺส ปทาเลตา.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทูเร ปาตี โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ยํ กิฺจิ รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ รูปํ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปฺาย ปสฺสติ. ยา กาจิ เวทนา อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนา อชฺฌตฺตา วา พหิทฺธา วา โอฬาริกา วา สุขุมา วา หีนา วา ปณีตา วา ยา ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ เวทนํ ¶ [สพฺพา เวทนา (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ ¶ , น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปฺาย ปสฺสติ. ยา กาจิ สฺา อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนา อชฺฌตฺตา วา พหิทฺธา วา โอฬาริกา วา สุขุมา วา หีนา วา ปณีตา วา ยา ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ สฺํ [สพฺพา สฺา (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปฺาย ปสฺสติ. เย เกจิ สงฺขารา อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนา อชฺฌตฺตา วา พหิทฺธา วา โอฬาริกา วา สุขุมา วา หีนา วา ปณีตา วา เย ทูเร สนฺติเก วา, สพฺเพ สงฺขาเร – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปฺาย ปสฺสติ. ยํ กิฺจิ วิฺาณํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ วิฺาณํ ¶ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปฺาย ปสฺสติ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทูเร ปาตี โหติ.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขณเวธี โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ; ‘อยํ ทุกฺขสมุทโย’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ; ‘อยํ ทุกฺขนิโรโธ’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ; ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ¶ ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺขณเวธี โหติ.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มหโต กายสฺส ปทาเลตา โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มหนฺตํ อวิชฺชากฺขนฺธํ ปทาเลติ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มหโต กายสฺส ปทาเลตา โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ¶ อาหุเนยฺโย โหติ…เป… อนุตฺตรํ ปฺุกฺเขตฺตํ โลกสฺสา’’ติ. ปมํ.
๒. ปริสาสุตฺตํ
๑๓๕. ‘‘ติสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, ปริสา. กตมา ติสฺโส? อุกฺกาจิตวินีตา ปริสา, ปฏิปุจฺฉาวินีตา ปริสา, ยาวตาวินีตา [ยาวตชฺฌาวินีตา (อฏฺกถายํ ปานฺตรํ)] ปริสา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติสฺโส ปริสา’’ติ. ทุติยํ.
๓. มิตฺตสุตฺตํ
๑๓๖. ‘‘ตีหิ ¶ , ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคโต มิตฺโต เสวิตพฺโพ. กตเมหิ ตีหิ? ( ) [(อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ) (ปี. ก.)] ทุทฺททํ ททาติ, ทุกฺกรํ กโรติ, ทุกฺขมํ ขมติ – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต มิตฺโต เสวิตพฺโพ’’ติ. ตติยํ.
๔. อุปฺปาทาสุตฺตํ
๑๓๗. ‘‘อุปฺปาทา วา, ภิกฺขเว, ตถาคตานํ อนุปฺปาทา วา ตถาคตานํ, ิตาว สา ธาตุ ¶ ธมฺมฏฺิตตา ธมฺมนิยามตา. สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา. ตํ ตถาคโต อภิสมฺพุชฺฌติ อภิสเมติ. อภิสมฺพุชฺฌิตฺวา อภิสเมตฺวา อาจิกฺขติ เทเสติ ปฺาเปติ ปฏฺเปติ วิวรติ วิภชติ อุตฺตานีกโรติ – ‘สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา’ติ. อุปฺปาทา วา, ภิกฺขเว, ตถาคตานํ อนุปฺปาทา วา ตถาคตานํ ิตาว สา ธาตุ ธมฺมฏฺิตตา ธมฺมนิยามตา. สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา. ตํ ตถาคโต อภิสมฺพุชฺฌติ อภิสเมติ. อภิสมฺพุชฺฌิตฺวา ¶ อภิสเมตฺวา อาจิกฺขติ เทเสติ ปฺาเปติ ปฏฺเปติ วิวรติ วิภชติ อุตฺตานีกโรติ – ‘สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา’ติ. อุปฺปาทา วา, ภิกฺขเว, ตถาคตานํ อนุปฺปาทา วา ตถาคตานํ ิตาว สา ธาตุ ธมฺมฏฺิตตา ธมฺมนิยามตา. สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา. ตํ ตถาคโต อภิสมฺพุชฺฌติ อภิสเมติ. อภิสมฺพุชฺฌิตฺวา อภิสเมตฺวา อาจิกฺขติ เทเสติ ปฺาเปติ ปฏฺเปติ วิวรติ วิภชติ อุตฺตานีกโรติ – ‘สพฺเพ ¶ ธมฺมา อนตฺตา’’’ติ. จตุตฺถํ.
๕. เกสกมฺพลสุตฺตํ
๑๓๘. ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ยานิ กานิจิ ตนฺตาวุตานํ วตฺถานํ, เกสกมฺพโล เตสํ ปฏิกิฏฺโ อกฺขายติ. เกสกมฺพโล, ภิกฺขเว, สีเต สีโต, อุณฺเห อุณฺโห, ทุพฺพณฺโณ, ทุคฺคนฺโธ, ทุกฺขสมฺผสฺโส. เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ยานิ กานิจิ ปุถุสมณพฺราหฺมณวาทานํ [สมณปฺปวาทานํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] มกฺขลิวาโท เตสํ ปฏิกิฏฺโ อกฺขายติ.
‘‘มกฺขลิ, ภิกฺขเว, โมฆปุริโส เอวํวาที เอวํทิฏฺิ – ‘นตฺถิ กมฺมํ, นตฺถิ กิริยํ, นตฺถิ วีริย’นฺติ. เยปิ ¶ เต, ภิกฺขเว, อเหสุํ อตีตมทฺธานํ อรหนฺโต สมฺมาสมฺพุทฺธา, เตปิ ภควนฺโต กมฺมวาทา เจว อเหสุํ กิริยวาทา จ วีริยวาทา จ. เตปิ, ภิกฺขเว, มกฺขลิ โมฆปุริโส ปฏิพาหติ – ‘นตฺถิ กมฺมํ, นตฺถิ กิริยํ, นตฺถิ วีริย’นฺติ. เยปิ เต, ภิกฺขเว, ภวิสฺสนฺติ อนาคตมทฺธานํ อรหนฺโต สมฺมาสมฺพุทฺธา, เตปิ ภควนฺโต กมฺมวาทา เจว ภวิสฺสนฺติ กิริยวาทา จ วีริยวาทา จ. เตปิ, ภิกฺขเว, มกฺขลิ โมฆปุริโส ปฏิพาหติ – ‘นตฺถิ กมฺมํ, นตฺถิ กิริยํ, นตฺถิ วีริย’นฺติ. อหมฺปิ, ภิกฺขเว, เอตรหิ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ กมฺมวาโท เจว กิริยวาโท จ วีริยวาโท จ. มมฺปิ, ภิกฺขเว, มกฺขลิ โมฆปุริโส ปฏิพาหติ – ‘นตฺถิ กมฺมํ, นตฺถิ กิริยํ, นตฺถิ วีริย’’’นฺติ.
‘‘เสยฺยถาปิ ¶ , ภิกฺขเว, นทีมุเข ขิปฺปํ อุฑฺเฑยฺย [โอฑฺเฑยฺย (สี.)] พหูนํ [พหุนฺนํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] มจฺฉานํ อหิตาย ทุกฺขาย อนยาย พฺยสนาย; เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, มกฺขลิ โมฆปุริโส มนุสฺสขิปฺปํ มฺเ โลเก อุปฺปนฺโน พหูนํ สตฺตานํ อหิตาย ทุกฺขาย อนยาย ¶ พฺยสนายา’’ติ. ปฺจมํ.
๖. สมฺปทาสุตฺตํ
๑๓๙. ‘‘ติสฺโส ¶ อิมา, ภิกฺขเว, สมฺปทา. กตมา ติสฺโส? สทฺธาสมฺปทา, สีลสมฺปทา, ปฺาสมฺปทา – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติสฺโส สมฺปทา’’ติ. ฉฏฺํ.
๗. วุทฺธิสุตฺตํ
๑๔๐. ‘‘ติสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, วุทฺธิโย. กตมา ติสฺโส? สทฺธาวุทฺธิ, สีลวุทฺธิ, ปฺาวุทฺธิ – อิมา โข, ภิกฺขเว, ติสฺโส วุทฺธิโย’’ติ. สตฺตมํ.
๘. อสฺสขฬุงฺกสุตฺตํ
๑๔๑. ‘‘ตโย จ, ภิกฺขเว, อสฺสขฬุงฺเก เทเสสฺสามิ ตโย จ ปุริสขฬุงฺเก. ตํ สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ; ภาสิสฺสามี’’ติ. ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ. ภควา เอตทโวจ –
‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, ตโย อสฺสขฬุงฺกา? อิธ ¶ , ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อสฺสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน, น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อสฺสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ; น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อสฺสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย อสฺสขฬุงฺกา.
‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, ตโย ปุริสขฬุงฺกา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน, น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุริสขฬุงฺโก ¶ ¶ ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ; น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ…เป… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ. อิทมสฺส ชวสฺมึ วทามิ. อภิธมฺเม โข ปน อภิวินเย ปฺหํ ปุฏฺโ สํสาเทติ ¶ [สํหีเรติ (ก.)], โน วิสฺสชฺเชติ. อิทมสฺส น วณฺณสฺมึ วทามิ. น โข ปน ลาภี โหติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ. อิทมสฺส น อาโรหปริณาหสฺมึ วทามิ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน, น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ; น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ…เป… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ. อิทมสฺส ชวสฺมึ วทามิ. อภิธมฺเม โข ปน อภิวินเย ปฺหํ ปุฏฺโ วิสฺสชฺเชติ, โน สํสาเทติ. อิทมสฺส วณฺณสฺมึ วทามิ. น ปน ลาภี โหติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ. อิทมสฺส น อาโรหปริณาหสฺมึ วทามิ. เอวํ โข ¶ , ภิกฺขเว, ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ; น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ…เป… ‘อยํ ¶ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ ปชานาติ. อิทมสฺส ชวสฺมึ วทามิ. อภิธมฺเม โข ปน อภิวินเย ปฺหํ ปุฏฺโ วิสฺสชฺเชติ, โน สํสาเทติ. อิทมสฺส วณฺณสฺมึ วทามิ. ลาภี โข ปน โหติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ. อิทมสฺส อาโรหปริณาหสฺมึ ¶ วทามิ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุริสขฬุงฺโก ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย ปุริสขฬุงฺกา’’ติ. อฏฺมํ.
๙. อสฺสปรสฺสสุตฺตํ
๑๔๒. ‘‘ตโย จ, ภิกฺขเว, อสฺสปรสฺเส [อสฺสสทสฺเส (สี สฺยา. กํ. ปี.)] เทเสสฺสามิ ตโย จ ปุริสปรสฺเส [ปุริสสทสฺเส (สี. สฺยา. กํ. ปี.)]. ตํ สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ; ภาสิสฺสามี’’ติ. ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ. ภควา เอตทโวจ –
‘‘กตเม ¶ จ, ภิกฺขเว, ตโย อสฺสปรสฺสา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อสฺสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อสฺสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ; น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อสฺสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย อสฺสปรสฺสา.
‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, ตโย ปุริสปรสฺสา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ; น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน. อิธ ปน, ภิกฺขเว ¶ , เอกจฺโจ ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ.
‘‘กถฺจ ¶ , ภิกฺขเว, ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน, น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โอปปาติโก โหติ ตตฺถ ปรินิพฺพายี อนาวตฺติธมฺโม ตสฺมา โลกา. อิทมสฺส ชวสฺมึ วทามิ. อภิธมฺเม โข ปน อภิวินิเย ปฺหํ ปุฏฺโ สํสาเทติ, โน วิสฺสชฺเชติ. อิทมสฺส น วณฺณสฺมึ วทามิ. น โข ปน ลาภี โหติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ ¶ . อิทมสฺส น อาโรหปริณาหสฺมึ วทามิ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน โหติ; น วณฺณสมฺปนฺโน, น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ, น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โอปปาติโก โหติ ตตฺถ ปรินิพฺพายี อนาวตฺติธมฺโม ตสฺมา โลกา. อิทมสฺส ชวสฺมึ วทามิ. อภิธมฺเม โข ปน อภิวินเย ปฺหํ ปุฏฺโ วิสฺสชฺเชติ, โน สํสาเทติ. อิทมสฺส วณฺณสฺมึ วทามิ. น โข ปน ลาภี โหติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ. อิทมสฺส น อาโรหปริณาหสฺมึ วทามิ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน จ โหติ; วณฺณสมฺปนฺโน จ, น อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน.
‘‘กถฺจ ¶ , ภิกฺขเว, ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ? อิธ, ภิกฺขเว ¶ , ภิกฺขุ ปฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โอปปาติโก โหติ ตตฺถ ปรินิพฺพายี อนาวตฺติธมฺโม ตสฺมา โลกา. อิทมสฺส ชวสฺมึ วทามิ. อภิธมฺเม โข ปน อภิวินเย ปฺหํ ปุฏฺโ วิสฺสชฺเชติ, โน สํสาเทติ. อิทมสฺส วณฺณสฺมึ วทามิ. ลาภี โข ปน โหติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ. อิทมสฺส อาโรหปริณาหสฺมึ วทามิ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุริสปรสฺโส ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย ปุริสปรสฺสา’’ติ. นวมํ.
๑๐. อสฺสาชานียสุตฺตํ
๑๔๓. ‘‘ตโย จ, ภิกฺขเว, ภทฺเร อสฺสาชานีเย เทเสสฺสามิ ตโย จ ภทฺเร ปุริสาชานีเย. ตํ สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ; ภาสิสฺสามี’’ติ. ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ. ภควา เอตทโวจ –
‘‘กตเม ¶ จ, ภิกฺขเว, ตโย ภทฺรา อสฺสาชานียา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ภทฺโร อสฺสาชานีโย ¶ …เป… ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย ภทฺรา อสฺสาชานียา.
‘‘กตเม จ ภิกฺขเว, ตโย ภทฺรา ปุริสาชานียา? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ภทฺโร ปุริสาชานีโย…เป… ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ.
‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ภทฺโร ปุริสาชานีโย…เป… ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺตึ ปฺาวิมุตฺตึ ทิฏฺเว ธมฺเม สยํ ¶ อภิฺา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติ. อิทมสฺส ชวสฺมึ วทามิ. อภิธมฺเม โข ปน อภิวินเย ปฺหํ ปุฏฺโ วิสฺสชฺเชติ, โน สํสาเทติ. อิทมสฺส วณฺณสฺมึ วทามิ. ลาภี โข ปน โหติ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ. อิทมสฺส อาโรหปริณาหสฺมึ วทามิ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภทฺโร ปุริสาชานีโย ชวสมฺปนฺโน จ โหติ วณฺณสมฺปนฺโน ¶ จ อาโรหปริณาหสมฺปนฺโน จ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย ภทฺรา ปุริสาชานียา’’ติ. ทสมํ.
๑๑. ปมโมรนิวาปสุตฺตํ
๑๔๔. เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ โมรนิวาเป ปริพฺพาชการาเม. ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติ. ‘‘ภทนฺเต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ. ภควา เอตทโวจ –
‘‘ตีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อจฺจนฺตนิฏฺโ โหติ อจฺจนฺตโยคกฺเขมี อจฺจนฺตพฺรหฺมจารี อจฺจนฺตปริโยสาโน เสฏฺโ เทวมนุสฺสานํ. กตเมหิ ตีหิ? อเสกฺเขน สีลกฺขนฺเธน, อเสกฺเขน สมาธิกฺขนฺเธน, อเสกฺเขน ปฺากฺขนฺเธน. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อจฺจนฺตนิฏฺโ โหติ อจฺจนฺตโยคกฺเขมี อจฺจนฺตพฺรหฺมจารี อจฺจนฺตปริโยสาโน เสฏฺโ เทวมนุสฺสาน’’นฺติ. เอกาทสมํ.
๑๒. ทุติยโมรนิวาปสุตฺตํ
๑๔๕. ‘‘ตีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อจฺจนฺตนิฏฺโ โหติ อจฺจนฺตโยคกฺเขมี ¶ อจฺจนฺตพฺรหฺมจารี อจฺจนฺตปริโยสาโน เสฏฺโ เทวมนุสฺสานํ. กตเมหิ ตีหิ? อิทฺธิปาฏิหาริเยน ¶ , อาเทสนาปาฏิหาริเยน, อนุสาสนีปาฏิหาริเยน – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ ธมฺเมหิ ¶ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อจฺจนฺตนิฏฺโ โหติ อจฺจนฺตโยคกฺเขมี อจฺจนฺตพฺรหฺมจารี อจฺจนฺตปริโยสาโน เสฏฺโ เทวมนุสฺสาน’’นฺติ. ทฺวาทสมํ.
๑๓. ตติยโมรนิวาปสุตฺตํ
๑๔๖. ‘‘ตีหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อจฺจนฺตนิฏฺโ โหติ อจฺจนฺตโยคกฺเขมี อจฺจนฺตพฺรหฺมจารี อจฺจนฺตปริโยสาโน เสฏฺโ เทวมนุสฺสานํ. กตเมหิ ตีหิ? สมฺมาทิฏฺิยา, สมฺมาาเณน, สมฺมาวิมุตฺติยา – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อจฺจนฺตนิฏฺโ ¶ โหติ อจฺจนฺตโยคกฺเขมี อจฺจนฺตพฺรหฺมจารี อจฺจนฺตปริโยสาโน เสฏฺโ เทวมนุสฺสาน’’นฺติ. เตรสมํ.
โยธาชีววคฺโค จุทฺทสโม.
ตสฺสุทฺทานํ –
โยโธ ปริสมิตฺตฺจ, อุปฺปาทา เกสกมฺพโล;
สมฺปทา วุทฺธิ ตโย, อสฺสา ตโย โมรนิวาปิโนติ.