📜
(๗) ๒. สุขวคฺควณฺณนา
๖๕. ทุติยสฺส ปเม สพฺพกามนิปฺผตฺติมูลกํ สุขนฺติ อนวเสสอุปโภคปริโภควตฺถุนิปฺผตฺติเหตุกํ กามสุขํ. ปพฺพชฺชามูลกํ สุขนฺติ ปพฺพชฺชาเหตุกํ ปวิเวกสุขํ.
๖๖. ทุติเย กาเมติ ปฺจ กามคุเณ, สพฺเพปิ วา เตภูมเก ธมฺเม. วุตฺตฺเหตํ ‘‘สพฺเพปิ เตภูมกา ธมฺมา กมนียฏฺเน กามา’’ติ (มหานิ. ๑). เนกฺขมฺมํ วุจฺจติ ปพฺพชฺชา ฆรพนฺธนโต นิกฺขนฺตตฺตา. นิพฺพานเมว วา –
‘‘ปพฺพชฺชา ปมํ ฌานํ, นิพฺพานฺจ วิปสฺสนา;
สพฺเพปิ กุสลา ธมฺมา, เนกฺขมฺมนฺติ ปวุจฺจเร’’ติ. (อิติวุ. อฏฺ. ๑๐๙) –
หิ วุตฺตํ.
๖๗. ตติเย ¶ ¶ อุปธี วุจฺจนฺติ ปฺจุปาทานกฺขนฺธา, ตนฺนิสฺสิตํ สุขํ อุปธิสุขํ. ตปฺปฏิปกฺขโต นิรุปธิสุขํ โลกุตฺตรสุขํ.
๖๘. จตุตฺเถ วฏฺฏปริยาปนฺนํ สุขํ วฏฺฏสุขํ. นิพฺพานารมฺมณํ สุขํ วิวฏฺฏสุขํ.
๖๙. ปฺจเม สํกิเลสนฺติ สํกิลิฏฺํ. เตนาห ‘‘วฏฺฏคามิสุข’’นฺติ. วิวฏฺฏสุขนฺติ มคฺคผลสหคตํ สุขํ.
๗๐. ฉฏฺเ อริยานเมว สุขํ อริยสุขํ, อริยฺจ ตํ สุขฺจาติปิ อริยสุขํ. อนริยานเมว สุขํ อนริยสุขํ. อนริยฺจ ตํ สุขฺจาติปิ อนริยสุขํ.
๗๒. อฏฺเม สห ปีติยา วตฺตตีติ สปฺปีติกํ, ปีติสหคตํ สุขํ. สภาวโต วิราคโต จ นตฺถิ เอตสฺส ปีตีติ นิปฺปีติกํ สุขํ. อฏฺกถายํ ปเนตฺถ ฌานสุขเมว อุทฺธฏํ, ตถา จ ‘‘โลกิยสปฺปีติกสุขโต โลกิยนิปฺปีติกสุขํ อคฺค’’นฺติ วุตฺตํ. โลกิยนิปฺปีติกมฺปิ หิ อคฺคํ ลพฺภเตวาติ ภูมนฺตรํ ภินฺทิตฺวา อคฺคภาโว เวทิตพฺโพ.
๗๓. นวเม สาตสภาวเมว สุขํ สาตสุขํ, น อุเปกฺขาสุขํ วิย อสาตสภาวํ. กามฺเจตฺถ กายวิฺาณสหคตมฺปิ สาตสุขเมว, อฏฺกถายํ ปน ‘‘ตีสุ ฌาเนสุ สุข’’นฺเตว วุตฺตํ.
๗๔. ทสเม สมาธิสมฺปยุตฺตํ สุขํ สมาธิสุขํ. น สมาธิสมฺปยุตฺตํ สุขํ อสมาธิสุขํ.
๗๕. เอกาทสเม สุตฺตนฺตกถา เอสาติ ‘‘สปฺปีติกํ ฌานทฺวย’’นฺติ วุตฺตํ.
๗๗. เตรสเม รูปชฺฌานํ รูปํ อุตฺตรปทโลเปน, ตํ อารมฺมณํ เอตสฺสาติ รูปารมฺมณํ. จตุตฺถชฺฌานคฺคหณํ ปน ยทสฺส ปฏิโยคี, เตน สมานโยคกฺขมทสฺสนปรํ. ยํ กิฺจิ รูปนฺติ ยํ กิฺจิ รุปฺปนลกฺขณํ รูปํ. ตปฺปฏิกฺเขเปน อรูปํ เวทิตพฺพํ.
สุขวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.