📜
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
องฺคุตฺตรนิกาเย
ปฺจกนิปาต-อฏฺกถา
๑. ปมปณฺณาสกํ
๑. เสขพลวคฺโค
๑. สํขิตฺตสุตฺตวณฺณนา
๑. ปฺจกนิปาตสฺส ¶ ¶ ¶ ปเม สตฺตนฺนํ เสขานํ พลานีติ เสขพลานิ. สทฺธาพลาทีสุ อสฺสทฺธิเย น กมฺปตีติ สทฺธาพลํ. อหิริเก น กมฺปตีติ หิรีพลํ. อโนตฺตปฺเป น กมฺปตีติ โอตฺตปฺปพลํ. โกสชฺเช น กมฺปตีติ วีริยพลํ. อวิชฺชาย น กมฺปตีติ ปฺาพลํ. ตสฺมาติ ยสฺมา อิมานิ สตฺตนฺนํ เสขานํ พลานิ, ตสฺมา.
๒. วิตฺถตสุตฺตวณฺณนา
๒. ทุติเย ¶ กายทุจฺจริเตนาติอาทีสุ อุปโยคตฺเถ กรณวจนํ, หิรียิตพฺพานิ กายทุจฺจริตาทีนิ หิรียติ ชิคุจฺฉตีติ อตฺโถ. โอตฺตปฺปนิทฺเทเส เหตฺวตฺเถ กรณวจนํ, กายทุจฺจริตาทีหิ โอตฺตปฺปสฺส เหตุภูเตหิ โอตฺตปฺปติ ภายตีติ อตฺโถ.
อารทฺธวีริโยติ ¶ ปคฺคหิตวีริโย อโนสกฺกิตมานโส. ปหานายาติ ปหานตฺถาย. อุปสมฺปทายาติ ปฏิลาภตฺถาย. ถามวาติ วีริยถาเมน สมนฺนาคโต. ทฬฺหปรกฺกโมติ ถิรปรกฺกโม. อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสูติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ อโนโรปิตธุโร อโนสกฺกิตวีริโย.
อุทยตฺถคามินิยาติ ปฺจนฺนํ ขนฺธานํ อุทยวยคามินิยา อุทยฺจ วยฺจ ปฏิวิชฺฌิตุํ สมตฺถาย. ปฺาย ¶ สมนฺนาคโตติ วิปสฺสนาปฺาย เจว มคฺคปฺาย จ สมงฺคิภูโต. อริยายาติ วิกฺขมฺภนวเสน จ สมุจฺเฉทวเสน จ กิเลเสหิ อารกา ิตาย ปริสุทฺธาย. นิพฺเพธิกายาติ สา จ อภินิวิชฺฌนโต นิพฺเพธิกาติ วุจฺจติ, ตาย สมนฺนาคโตติ อตฺโถ. ตตฺถ มคฺคปฺา สมุจฺเฉทวเสน อนิพฺพิทฺธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพฺพํ โลภกฺขนฺธํ โทสกฺขนฺธํ โมหกฺขนฺธํ นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ นิพฺเพธิกา, วิปสฺสนาปฺา ตทงฺควเสน นิพฺเพธิกา, มคฺคปฺาย ปฏิลาภสํวตฺตนโต ตพฺพิปสฺสนา นิพฺเพธิกาติ วตฺตุํ วฏฺฏติ. สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินิยาติ อิธาปิ มคฺคปฺา สมฺมา เหตุนา นเยน วฏฺฏทุกฺขฺจ กิเลสทุกฺขฺจ เขปยมานา คจฺฉตีติ สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินี นาม, วิปสฺสนาปฺา ตทงฺควเสน วฏฺฏทุกฺขฺจ กิเลสทุกฺขฺจ เขปยมานา คจฺฉตีติ ทุกฺขกฺขยคามินี. ทุกฺขกฺขยคามินิยา วา มคฺคปฺาย ปฏิลาภาย สํวตฺตนโตเปสา ทุกฺขกฺขยคามินีติ เวทิตพฺพา. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต ปฺจ พลานิ มิสฺสกาเนว กถิตานิ, ตถา ปฺจเม.
๖. สมาปตฺติสุตฺตวณฺณนา
๖. ฉฏฺเ อกุสลสฺส สมาปตฺตีติ อกุสลธมฺมสฺส สมาปชฺชนา, เตน สทฺธึ สมงฺคิภาโวติ อตฺโถ. ปริยุฏฺาย ติฏฺตีติ ปริโยนนฺธิตฺวา ติฏฺติ.
๗. กามสุตฺตวณฺณนา
๗. สตฺตเม ¶ กาเมสุ ลฬิตาติ วตฺถุกามกิเลสกาเมสุ ลฬิตา อภิรตา. อสิตพฺยาภงฺคินฺติ ¶ ติณลายนอสิตฺเจว ติณวหนกาชฺจ. กุลปุตฺโตติ อาจารกุลปุตฺโต. โอหายาติ ปหาย. อลํ ¶ วจนายาติ ยุตฺตํ วจนาย. ลพฺภาติ สุลภา สกฺกา ลภิตุํ. หีนา กามาติ ปฺจนฺนํ นีจกุลานํ กามา. มชฺฌิมา กามาติ มชฺฌิมสตฺตานํ กามา. ปณีตา กามาติ ราชราชมหามตฺตานํ กามา. กามาตฺเวว สงฺขํ คจฺฉนฺตีติ กามนวเสน กาเมตพฺพวเสน จ กามาอิจฺเจว สงฺขํ คจฺฉนฺติ. วุทฺโธ โหตีติ มหลฺลโก โหติ. อลํปฺโติ ยุตฺตปฺโ. อตฺตคุตฺโตติ อตฺตนาว คุตฺโต รกฺขิโต, อตฺตานํ วา โคเปตุํ รกฺขิตุํ สมตฺโถ. นาลํ ปมาทายาติ น ยุตฺโต ปมชฺชิตุํ. สทฺธาย อกตํ โหตีติ ยํ สทฺธาย กุสเลสุ ธมฺเมสุ กาตุํ ยุตฺตํ, ตํ น กตํ โหติ. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. อนเปกฺโข ทานาหํ, ภิกฺขเว, ตสฺมึ ภิกฺขุสฺมึ โหมีติ เอวํ สทฺธาทีหิ กาตพฺพํ กตฺวาว โสตาปตฺติผเล ปติฏฺิเต ตสฺมึ ปุคฺคเล อนเปกฺโข โหมีติ ทสฺเสติ. อิมสฺมึ สุตฺเต โสตาปตฺติมคฺโค กถิโต.
๘. จวนสุตฺตวณฺณนา
๘. อฏฺเม สทฺธมฺเมติ สาสนสทฺธมฺเม. อสฺสทฺโธติ โอกปฺปนสทฺธาย จ ปกฺขนฺทนสทฺธาย จาติ ทฺวีหิปิ สทฺธาหิ วิรหิโต. จวติ นปฺปติฏฺาตีติ อิมสฺมึ สาสเน คุเณหิ จวติ, ปติฏฺาตุํ น สกฺโกติ. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต อปฺปติฏฺานฺจ ปติฏฺานฺจ กถิตํ.
๙. ปมอคารวสุตฺตวณฺณนา
๙. นวเม ¶ นาสฺส คารโวติ อคารโว. นาสฺส ปติสฺโสติ อปฺปติสฺโส, อเชฏฺโก อนีจวุตฺติ. เสสเมตฺถ ปุริมสทิสเมว.
๑๐. ทุติยอคารวสุตฺตวณฺณนา
๑๐. ทสเม ¶ อภพฺโพติ อภาชนํ. วุทฺธินฺติ วฑฺฒึ. วิรูฬฺหินฺติ วิรูฬฺหมูลตาย นิจฺจลภาวํ. เวปุลฺลนฺติ มหนฺตภาวํ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
เสขพลวคฺโค ปโม.