📜
(๒๒) ๒. อกฺโกสกวคฺโค
๑. อกฺโกสกสุตฺตํ
๒๑๑. ‘‘โย ¶ ¶ โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺโกสกปริภาสโก อริยูปวาที สพฺรหฺมจารีนํ, ตสฺส ปฺจ อาทีนวา ปาฏิกงฺขา. กตเม ปฺจ? ปาราชิโก วา โหติ ฉินฺนปริปนฺโถ [ฉินฺนปริพนฺโธ (ก.)], อฺตรํ วา สํกิลิฏฺํ อาปตฺตึ อาปชฺชติ, พาฬฺหํ วา โรคาตงฺกํ ผุสติ, สมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ. โย โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อกฺโกสกปริภาสโก อริยูปวาที สพฺรหฺมจารีนํ, ตสฺส อิเม ปฺจ อาทีนวา ปาฏิกงฺขา’’ติ. ปมํ.
๒. ภณฺฑนการกสุตฺตํ
๒๑๒. ‘‘โย โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ภณฺฑนการโก กลหการโก วิวาทการโก ภสฺสการโก สงฺเฆ อธิกรณการโก, ตสฺส ปฺจ อาทีนวา ปาฏิกงฺขา. กตเม ปฺจ? อนธิคตํ นาธิคจฺฉติ, อธิคตา [อธิคตํ (สพฺพตฺถ)] ปริหายติ, ปาปโก กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ, สมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ. โย โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ภณฺฑนการโก กลหการโก วิวาทการโก ภสฺสการโก สงฺเฆ อธิกรณการโก, ตสฺส อิเม ปฺจ อาทีนวา ปาฏิกงฺขา’’ติ. ทุติยํ.
๓. สีลสุตฺตํ
๒๑๓. [มหาว. ๒๐๙; ที. นิ. ๓.๓๑๖] ‘‘ปฺจิเม ¶ ¶ , ภิกฺขเว, อาทีนวา ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา. กตเม ปฺจ? อิธ, ภิกฺขเว, ทุสฺสีโล สีลวิปนฺโน ปมาทาธิกรณํ มหตึ โภคชานึ นิคจฺฉติ. อยํ, ภิกฺขเว, ปโม อาทีนโว ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา.
‘‘ปุน ¶ จปรํ, ภิกฺขเว, ทุสฺสีลสฺส สีลวิปนฺนสฺส ปาปโก กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ. อยํ, ภิกฺขเว, ทุติโย อาทีนโว ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา.
‘‘ปุน ¶ จปรํ, ภิกฺขเว, ทุสฺสีโล สีลวิปนฺโน ยฺเทว ปริสํ อุปสงฺกมติ – ยทิ ขตฺติยปริสํ, ยทิ พฺราหฺมณปริสํ, ยทิ คหปติปริสํ, ยทิ สมณปริสํ – อวิสารโท อุปสงฺกมติ มงฺกุภูโต. อยํ, ภิกฺขเว, ตติโย อาทีนโว ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ทุสฺสีโล สีลวิปนฺโน สมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ. อยํ, ภิกฺขเว, จตุตฺโถ อาทีนโว ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, ทุสฺสีโล สีลวิปนฺโน กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ. อยํ, ภิกฺขเว, ปฺจโม อาทีนโว ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา.
‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อานิสํสา สีลวโต สีลสมฺปทาย. กตเม ปฺจ? อิธ, ภิกฺขเว, สีลวา สีลสมฺปนฺโน อปฺปมาทาธิกรณํ มหนฺตํ โภคกฺขนฺธํ อธิคจฺฉติ. อยํ, ภิกฺขเว, ปโม อานิสํโส สีลวโต สีลสมฺปทาย.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, สีลวโต สีลสมฺปนฺนสฺส กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ. อยํ, ภิกฺขเว, ทุติโย อานิสํโส สีลวโต สีลสมฺปทาย.
‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, สีลวา สีลสมฺปนฺโน ยฺเทว ปริสํ อุปสงฺกมติ – ยทิ ขตฺติยปริสํ, ยทิ พฺราหฺมณปริสํ ¶ , ยทิ คหปติปริสํ, ยทิ สมณปริสํ – วิสารโท อุปสงฺกมติ อมงฺกุภูโต. อยํ ภิกฺขเว, ตติโย อานิสํโส สีลวโต สีลสมฺปทาย.
‘‘ปุน ¶ จปรํ, ภิกฺขเว, สีลวา สีลสมฺปนฺโน อสมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ. อยํ, ภิกฺขเว, จตุตฺโถ อานิสํโส สีลวโต สีลสมฺปทาย.
‘‘ปุน ¶ จปรํ, ภิกฺขเว, สีลวา สีลสมฺปนฺโน กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ. อยํ, ภิกฺขเว, ปฺจโม อานิสํโส สีลวโต สีลสมฺปทาย. อิเม ¶ โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อานิสํสา สีลวโต สีลสมฺปทายา’’ติ. ตติยํ.
๔. พหุภาณิสุตฺตํ
๒๑๔. ‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อาทีนวา พหุภาณิสฺมึ ปุคฺคเล. กตเม ปฺจ? มุสา ภณติ, ปิสุณํ ภณติ, ผรุสํ ภณติ, สมฺผปฺปลาปํ ภณติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา พหุภาณิสฺมึ ปุคฺคเล.
‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อานิสํสา มนฺตภาณิสฺมึ ปุคฺคเล. กตเม ปฺจ? น มุสา ภณติ, น ปิสุณํ ภณติ, น ผรุสํ ภณติ, น สมฺผปฺปลาปํ ภณติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อานิสํสา มนฺตภาณิสฺมึ ปุคฺคเล’’ติ. จตุตฺถํ.
๕. ปมอกฺขนฺติสุตฺตํ
๒๑๕. ‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อาทีนวา อกฺขนฺติยา. กตเม ปฺจ? พหุโน ชนสฺส อปฺปิโย โหติ อมนาโป, เวรพหุโล จ โหติ, วชฺชพหุโล จ, สมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ¶ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา อกฺขนฺติยา.
‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อานิสํสา ขนฺติยา. กตเม ปฺจ? พหุโน ชนสฺส ปิโย โหติ มนาโป, น เวรพหุโล โหติ, น วชฺชพหุโล, อสมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อานิสํสา ขนฺติยา’’ติ. ปฺจมํ.
๖. ทุติยอกฺขนฺติสุตฺตํ
๒๑๖. ‘‘ปฺจิเม ¶ ¶ , ภิกฺขเว, อาทีนวา อกฺขนฺติยา. กตเม ปฺจ? พหุโน ชนสฺส อปฺปิโย โหติ อมนาโป, ลุทฺโท จ โหติ, วิปฺปฏิสารี จ, สมฺมูฬฺโห ¶ กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา อกฺขนฺติยา.
‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อานิสํสา ขนฺติยา. กตเม ปฺจ? พหุโน ชนสฺส ปิโย โหติ มนาโป, อลุทฺโท จ โหติ, อวิปฺปฏิสารี จ, อสมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อานิสํสา ขนฺติยา’’ติ. ฉฏฺํ.
๗. ปมอปาสาทิกสุตฺตํ
๒๑๗. ‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อาทีนวา อปาสาทิเก. กตเม ปฺจ? อตฺตาปิ อตฺตานํ อุปวทติ, อนุวิจฺจ วิฺู ครหนฺติ, ปาปโก กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ, สมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา อปาสาทิเก.
‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อานิสํสา ปาสาทิเก ¶ . กตเม ปฺจ? อตฺตาปิ อตฺตานํ น อุปวทติ, อนุวิจฺจ วิฺู ปสํสนฺติ, กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ, อสมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อานิสํสา ปาสาทิเก’’ติ. สตฺตมํ.
๘. ทุติยอปาสาทิกสุตฺตํ
๒๑๘. ‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อาทีนวา อปาสาทิเก. กตเม ปฺจ? อปฺปสนฺนา ¶ นปฺปสีทนฺติ, ปสนฺนานฺจ เอกจฺจานํ อฺถตฺตํ โหติ, สตฺถุสาสนํ อกตํ [น กตํ (สฺยา. กํ. ก.)] โหติ, ปจฺฉิมา ชนตา ¶ ทิฏฺานุคตึ อาปชฺชติ, จิตฺตมสฺส นปฺปสีทติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา อปาสาทิเก.
‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อานิสํสา ปาสาทิเก. กตเม ปฺจ? อปฺปสนฺนา ปสีทนฺติ, ปสนฺนานฺจ ภิยฺโยภาโว โหติ, สตฺถุสาสนํ กตํ โหติ, ปจฺฉิมา ชนตา ทิฏฺานุคตึ อาปชฺชติ, จิตฺตมสฺส ปสีทติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อานิสํสา ปาสาทิเก’’ติ. อฏฺมํ.
๙. อคฺคิสุตฺตํ
๒๑๙. ‘‘ปฺจิเม ¶ , ภิกฺขเว, อาทีนวา อคฺคิสฺมึ. กตเม ปฺจ? อจกฺขุสฺโส, ทุพฺพณฺณกรโณ, ทุพฺพลกรโณ, สงฺคณิกาปวฑฺฒโน [สงฺคณิกาปวทฺธโน (สี.), สงฺคณิการามพทฺธโน (ก.)], ติรจฺฉานกถาปวตฺตนิโก โหติ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา อคฺคิสฺมิ’’นฺติ. นวมํ.
๑๐. มธุราสุตฺตํ
๒๒๐. ‘‘ปฺจิเม, ภิกฺขเว, อาทีนวา มธุรายํ. กตเม ปฺจ? วิสมา, พหุรชา, จณฺฑสุนขา, วาฬยกฺขา, ทุลฺลภปิณฺฑา – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปฺจ อาทีนวา มธุราย’’นฺติ. ทสมํ.
อกฺโกสกวคฺโค ทุติโย.
ตสฺสุทฺทานํ –
อกฺโกสภณฺฑนสีลํ ¶ ¶ , พหุภาณี ทฺเว อขนฺติโย;
อปาสาทิกา ทฺเว วุตฺตา, อคฺคิสฺมึ มธุเรน จาติ.