📜
๘. อรหตฺตวคฺโค
๑. ทุกฺขสุตฺตํ
๗๕. ‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเว ธมฺเม ทุกฺขํ วิหรติ สวิฆาตํ สอุปายาสํ สปริฬาหํ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขา. กตเมหิ ฉหิ? กามวิตกฺเกน, พฺยาปาทวิตกฺเกน, วิหึสาวิตกฺเกน, กามสฺาย, พฺยาปาทสฺาย, วิหึสาสฺาย – อิเมหิ, โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเว ธมฺเม ทุกฺขํ วิหรติ สวิฆาตํ สอุปายาสํ สปริฬาหํ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขา.
‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเว ธมฺเม สุขํ วิหรติ อวิฆาตํ อนุปายาสํ อปริฬาหํ, กายสฺส เภทา ปรํ ¶ มรณา สุคติ ปาฏิกงฺขา. กตเมหิ ฉหิ? เนกฺขมฺมวิตกฺเกน, อพฺยาปาทวิตกฺเกน, อวิหึสาวิตกฺเกน, เนกฺขมฺมสฺาย, อพฺยาปาทสฺาย, อวิหึสาสฺาย – อิเมหิ, โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเว ธมฺเม สุขํ วิหรติ อวิฆาตํ อนุปายาสํ อปริฬาหํ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติ ปาฏิกงฺขา’’ติ. ปมํ.
๒. อรหตฺตสุตฺตํ
๗๖. ‘‘ฉ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํ. กตเม ฉ? มานํ, โอมานํ, อติมานํ, อธิมานํ, ถมฺภํ, อตินิปาตํ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํ.
‘‘ฉ, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํ. กตเม ฉ? มานํ, โอมานํ ¶ , อติมานํ, อธิมานํ, ถมฺภํ, อตินิปาตํ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติ. ทุติยํ.
๓. อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสุตฺตํ
๗๗. ‘‘ฉ, ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อลมริยาณทสฺสนวิเสสํ สจฺฉิกาตุํ. กตเม ฉ? มุฏฺสฺสจฺจํ, อสมฺปชฺํ, อินฺทฺริเยสุ อคุตฺตทฺวารตํ, โภชเน อมตฺตฺุตํ, กุหนํ, ลปนํ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อลมริยาณทสฺสนวิเสสํ สจฺฉิกาตุํ.
‘‘ฉ, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อลมริยาณทสฺสนวิเสสํ ¶ สจฺฉิกาตุํ. กตเม ฉ? มุฏฺสฺสจฺจํ, อสมฺปชฺํ, อินฺทฺริเยสุ อคุตฺตทฺวารตํ, โภชเน อมตฺตฺุตํ, กุหนํ, ลปนํ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อลมริยาณทสฺสนวิเสสํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติ. ตติยํ.
๔. สุขโสมนสฺสสุตฺตํ
๗๘. ‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเว ธมฺเม สุขโสมนสฺสพหุโล วิหรติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยาย. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ธมฺมาราโม โหติ, ภาวนาราโม โหติ, ปหานาราโม โหติ, ปวิเวการาโม โหติ ¶ , อพฺยาปชฺฌาราโม โหติ, นิปฺปปฺจาราโม โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ทิฏฺเว ธมฺเม สุขโสมนสฺสพหุโล วิหรติ, โยนิ จสฺส อารทฺธา โหติ อาสวานํ ขยายา’’ติ. จตุตฺถํ.
๕. อธิคมสุตฺตํ
๗๙. ‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อภพฺโพ อนธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ อธิคนฺตุํ, อธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ ผาตึ กาตุํ [ผาติกตฺตุํ (สี.), ผาติกาตุํ (สฺยา. กํ. ปี.)]. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ¶ น อายกุสโล จ โหติ, น อปายกุสโล จ โหติ, น อุปายกุสโล จ โหติ, อนธิคตานํ กุสลานํ ธมฺมานํ อธิคมาย น ฉนฺทํ ชเนติ, อธิคเต กุสเล ธมฺเม น อารกฺขติ [สารกฺขติ (สี. สฺยา. กํ. ปี)], สาตจฺจกิริยาย น สมฺปาเทติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อภพฺโพ อนธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ อธิคนฺตุํ, อธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ ผาตึ กาตุํ.
‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภพฺโพ อนธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ อธิคนฺตุํ, อธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ ผาตึ กาตุํ. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อายกุสโล จ โหติ, อปายกุสโล จ โหติ, อุปายกุสโล จ โหติ, อนธิคตานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ¶ อธิคมาย ฉนฺทํ ชเนติ, อธิคเต กุสเล ธมฺเม อารกฺขติ, สาตจฺจกิริยาย สมฺปาเทติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภพฺโพ อนธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ อธิคนฺตุํ, อธิคตํ วา กุสลํ ธมฺมํ ผาตึ กาตุ’’นฺติ. ปฺจมํ.
๖. มหนฺตตฺตสุตฺตํ
๘๐. ‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ นจิรสฺเสว มหนฺตตฺตํ [มหตฺตํ (สฺยา. กํ.)] เวปุลฺลตฺตํ ปาปุณาติ ธมฺเมสุ. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อาโลกพหุโล จ โหติ โยคพหุโล จ เวทพหุโล จ อสนฺตุฏฺิพหุโล จ อนิกฺขิตฺตธุโร จ กุสเลสุ ธมฺเมสุ อุตฺตริ จ ปตาเรติ [ปกโรติ (ก.)]. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ นจิรสฺเสว มหนฺตตฺตํ เวปุลฺลตฺตํ ปาปุณาติ ธมฺเมสู’’ติ. ฉฏฺํ.
๗. ปมนิรยสุตฺตํ
๘๑. ‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย. กตเมหิ ฉหิ? ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารี โหติ, มุสาวาที โหติ, ปาปิจฺโฉ จ, มิจฺฉาทิฏฺิ จ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย.
‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค. กตเมหิ ฉหิ? ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ ¶ , กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ, อปฺปิจฺโฉ จ, สมฺมาทิฏฺิ จ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติ. สตฺตมํ.
๘. ทุติยนิรยสุตฺตํ
๘๒. ‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย. กตเมหิ ฉหิ [มุสาวาที โหติ, ปิสุณวาจา โหติ, ผรุสวาโจ โหติ, สมฺผปฺปลาปี โหติ, (สี. สฺยา. ปี.) เอวํ สุกฺกปกฺเขปิ]? ปาณาติปาตี โหติ, อทินฺนาทายี โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารี โหติ, มุสาวาที โหติ [มุสาวาที โหติ, ปิสุณวาจา โหติ, ผรุสวาโจ โหติ, สมฺผปฺปลาปี โหติ, (สี. สฺยา. ปี.) เอวํ สุกฺกปกฺเขปิ], ลุทฺโธ จ, ปคพฺโภ จ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเย.
‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค. กตเมหิ ฉหิ? ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ, อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ, อลุทฺโธ จ, อปฺปคพฺโภ จ. อิเมหิ โข ภิกฺขเว ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติ. อฏฺมํ.
๙. อคฺคธมฺมสุตฺตํ
๘๓. ‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อภพฺโพ อคฺคํ ธมฺมํ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํ. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อสฺสทฺโธ โหติ, อหิริโก โหติ, อโนตฺตปฺปี โหติ, กุสีโต โหติ, ทุปฺปฺโ ¶ โหติ, กาเย จ ชีวิเต จ สาเปกฺโข โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อภพฺโพ อคฺคํ ธมฺมํ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุํ.
‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภพฺโพ อคฺคํ ธมฺมํ อรหตฺตํ ¶ สจฺฉิกาตุํ. กตเมหิ ฉหิ? อิธ ¶ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สทฺโธ โหติ, หิริมา โหติ, โอตฺตปฺปี โหติ, อารทฺธวีริโย โหติ, ปฺวา โหติ, กาเย จ ชีวิเต จ อนเปกฺโข โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว ¶ , ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภพฺโพ อคฺคํ ธมฺมํ อรหตฺตํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติ. นวมํ.
๑๐. รตฺติทิวสสุตฺตํ
๘๔. ‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน ยา รตฺติ วา ทิวโส วา อาคจฺฉติ หานิเยว ปาฏิกงฺขา กุสเลสุ ธมฺเมสุ, โน วุทฺธิ. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มหิจฺโฉ โหติ, วิฆาตวา, อสนฺตุฏฺโ, อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรน, อสฺสทฺโธ โหติ, ทุสฺสีโล โหติ, กุสีโต โหติ, มุฏฺสฺสติ โหติ, ทุปฺปฺโ โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน ยา รตฺติ วา ทิวโส วา อาคจฺฉติ หานิเยว ปาฏิกงฺขา กุสเลสุ ธมฺเมสุ, โน วุทฺธิ.
‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน ยา รตฺติ วา ทิวโส วา อาคจฺฉติ วุทฺธิเยว ปาฏิกงฺขา กุสเลสุ ธมฺเมสุ, โน ปริหานิ. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ น มหิจฺโฉ โหติ, อวิฆาตวา, สนฺตุฏฺโ, อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรน, สทฺโธ โหติ, สีลวา โหติ, อารทฺธวีริโย โหติ, สติมา โหติ, ปฺวา โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคตสฺส ภิกฺขุโน ยา รตฺติ วา ทิวโส วา อาคจฺฉติ วุทฺธิเยว ปาฏิกงฺขา ¶ , กุสเลสุ ธมฺเมสุ โน ปริหานี’’ติ. ทสมํ.
อรหตฺตวคฺโค อฏฺโม. [ตติโย (สฺยา. ก.)]
ตสฺสุทฺทานํ –
ทุกฺขํ ¶ ¶ อรหตฺตํ อุตฺตริ จ, สุขํ อธิคเมน จ;
มหนฺตตฺตํ ทฺวยํ นิรเย [มหตฺตทฺวยนิรเย (สฺยา.)], อคฺคธมฺมฺจ รตฺติโยติ.