📜
๙. สีติวคฺโค
๑. สีติภาวสุตฺตํ
๘๕. ‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อภพฺโพ อนุตฺตรํ สีติภาวํ สจฺฉิกาตุํ. กตเมหิ ฉหิ [วิสุทฺธิ. ๑.๖๔ อาทโย วิตฺถาโร]? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ นิคฺคเหตพฺพํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ น นิคฺคณฺหาติ, ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ ปคฺคเหตพฺพํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ น ปคฺคณฺหาติ, ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ สมฺปหํสิตพฺพํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ น สมฺปหํเสติ, ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ อชฺฌุเปกฺขิตพฺพํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ น อชฺฌุเปกฺขติ, หีนาธิมุตฺติโก จ โหติ, สกฺกายาภิรโต จ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อภพฺโพ อนุตฺตรํ สีติภาวํ สจฺฉิกาตุํ.
‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภพฺโพ อนุตฺตรํ สีติภาวํ สจฺฉิกาตุํ. กตเมหิ ฉหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ นิคฺคเหตพฺพํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ นิคฺคณฺหาติ, ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ ปคฺคเหตพฺพํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ, ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ สมฺปหํสิตพฺพํ ¶ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ สมฺปหํเสติ, ยสฺมึ สมเย จิตฺตํ อชฺฌุเปกฺขิตพฺพํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ อชฺฌุเปกฺขติ, ปณีตาธิมุตฺติโก จ โหติ, นิพฺพานาภิรโต จ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภพฺโพ อนุตฺตรํ สีติภาวํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติ. ปมํ.
๒. อาวรณสุตฺตํ
๘๖. ‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ. กตเมหิ ฉหิ ¶ ? กมฺมาวรณตาย ¶ สมนฺนาคโต โหติ, กิเลสาวรณตาย สมนฺนาคโต โหติ, วิปากาวรณตาย สมนฺนาคโต โหติ, อสฺสทฺโธ จ โหติ, อจฺฉนฺทิโก จ, ทุปฺปฺโ จ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ.
‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ. กตเมหิ ฉหิ? น กมฺมาวรณตาย สมนฺนาคโต โหติ, น กิเลสาวรณตาย สมนฺนาคโต โหติ, น วิปากาวรณตาย สมนฺนาคโต โหติ, สทฺโธ จ โหติ, ฉนฺทิโก จ, ปฺวา จ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺต’’นฺติ. ทุติยํ.
๓. โวโรปิตสุตฺตํ
๘๗. ‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ. กตเมหิ ฉหิ? มาตา ¶ ชีวิตา โวโรปิตา โหติ, ปิตา ชีวิตา โวโรปิโต โหติ, อรหํ [อรหา (สฺยา. กํ.), อรหนฺโต (ก.)] ชีวิตา โวโรปิโต โหติ, ตถาคตสฺส ทุฏฺเน จิตฺเตน โลหิตํ อุปฺปาทิตํ โหติ, สงฺโฆ ภินฺโน โหติ, ทุปฺปฺโ โหติ ชโฬ เอฬมูโค. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ.
‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ. กตเมหิ ฉหิ? น ¶ มาตา ชีวิตา โวโรปิตา โหติ, น ปิตา ชีวิตา โวโรปิโต โหติ, น อรหํ ชีวิตา โวโรปิโต โหติ, น ตถาคตสฺส ทุฏฺเน จิตฺเตน โลหิตํ อุปฺปาทิตํ โหติ, น สงฺโฆ ภินฺโน โหติ, ปฺวา โหติ อชโฬ อเนฬมูโค. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ¶ สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺต’’นฺติ. ตติยํ.
๔. สุสฺสูสติสุตฺตํ
๘๘. ‘‘ฉหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ. กตเมหิ ฉหิ? ตถาคตปฺปเวทิเต ธมฺมวินเย เทสิยมาเน น สุสฺสูสติ, น โสตํ โอทหติ, น อฺา จิตฺตํ อุปฏฺาเปติ [อุปฏฺเปติ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], อนตฺถํ คณฺหาติ, อตฺถํ ริฺจติ, อนนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ ¶ สมนฺนาคโต สุณนฺโตปิ สทฺธมฺมํ อภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ.
‘‘ฉหิ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ. กตเมหิ ฉหิ? ตถาคตปฺปเวทิเต ธมฺมวินเย เทสิยมาเน สุสฺสูสติ, โสตํ โอทหติ, อฺา จิตฺตํ อุปฏฺาเปติ, อตฺถํ คณฺหาติ, อนตฺถํ ริฺจติ, อนุโลมิกาย ขนฺติยา สมนฺนาคโต โหติ. อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ฉหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สุณนฺโต สทฺธมฺมํ ภพฺโพ นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺต’’นฺติ. จตุตฺถํ.
๕. อปฺปหายสุตฺตํ
๘๙. ‘‘ฉ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปทํ สจฺฉิกาตุํ. กตเม ฉ? สกฺกายทิฏฺึ, วิจิกิจฺฉํ, สีลพฺพตปรามาสํ, อปายคมนียํ ราคํ, อปายคมนียํ โทสํ, อปายคมนียํ โมหํ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม อปฺปหาย อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปทํ สจฺฉิกาตุํ.
‘‘ฉ, ภิกฺขเว, ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปทํ สจฺฉิกาตุํ. กตเม ฉ? สกฺกายทิฏฺึ, วิจิกิจฺฉํ, สีลพฺพตปรามาสํ, อปายคมนียํ ราคํ, อปายคมนียํ โทสํ, อปายคมนียํ โมหํ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม ปหาย ภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปทํ สจฺฉิกาตุ’’นฺติ. ปฺจมํ.
๖. ปหีนสุตฺตํ
๙๐. ‘‘ฉยิเม ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺมา ทิฏฺิสมฺปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส ปหีนา. กตเม ฉ? สกฺกายทิฏฺิ, วิจิกิจฺฉา, สีลพฺพตปรามาโส, อปายคมนีโย ราโค, อปายคมนีโย โทโส, อปายคมนีโย โมโห. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺมา ทิฏฺิสมฺปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส ปหีนา’’ติ. ฉฏฺํ.
๗. อภพฺพสุตฺตํ
๙๑. ‘‘ฉ ¶ , ภิกฺขเว, ธมฺเม อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อุปฺปาเทตุํ ¶ . กตเม ฉ? สกฺกายทิฏฺึ, วิจิกิจฺฉํ, สีลพฺพตปรามาสํ, อปายคมนียํ ราคํ, อปายคมนียํ โทสํ, อปายคมนียํ โมหํ. อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ธมฺเม อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อุปฺปาเทตุ’’นฺติ. สตฺตมํ.
๘. ปมอภพฺพฏฺานสุตฺตํ
๙๒. ‘‘ฉยิมานิ, ภิกฺขเว, อภพฺพฏฺานานิ. กตมานิ ฉ? อภพฺโพ ¶ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล สตฺถริ อคารโว วิหริตุํ อปฺปติสฺโส, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล ธมฺเม อคารโว วิหริตุํ อปฺปติสฺโส, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล สงฺเฆ อคารโว วิหริตุํ อปฺปติสฺโส, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล สิกฺขาย อคารโว วิหริตุํ อปฺปติสฺโส, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อนาคมนียํ วตฺถุํ ปจฺจาคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อฏฺมํ ภวํ นิพฺพตฺเตตุํ. อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ฉ อภพฺพฏฺานานี’’ติ. อฏฺมํ.
๙. ทุติยอภพฺพฏฺานสุตฺตํ
๙๓. ‘‘ฉยิมานิ, ภิกฺขเว, อภพฺพฏฺานานิ. กตมานิ ฉ? อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล กฺจิ [กิฺจิ (ก.) วิภ. ๘๐๙; ม. นิ. ๓.๑๒๗] สงฺขารํ นิจฺจโต อุปคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล กฺจิ สงฺขารํ สุขโต อุปคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล กฺจิ ธมฺมํ อตฺตโต อุปคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อานนฺตริยํ กมฺมํ [อานนฺตริยกมฺมํ (สี.), อนนฺตริยกมฺมํ (สฺยา. ปี.) อ. นิ. ๔.๑๖๒ ปสฺสิตพฺพํ] กาตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล โกตูหลมงฺคเลน สุทฺธึ ปจฺจาคนฺตุํ ¶ , อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อิโต พหิทฺธา ทกฺขิเณยฺยํ คเวสิตุํ. อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ฉ อภพฺพฏฺานานี’’ติ. นวมํ.
๑๐. ตติยอภพฺพฏฺานสุตฺตํ
๙๔. ‘‘ฉยิมานิ, ภิกฺขเว, อภพฺพฏฺานานิ. กตมานิ ฉ? อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ¶ ปุคฺคโล ¶ มาตรํ ชีวิตา โวโรเปตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล ปิตรํ ชีวิตา โวโรเปตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อรหนฺตํ ชีวิตา โวโรเปตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล ตถาคตสฺส ทุฏฺเน จิตฺเตน โลหิตํ อุปฺปาเทตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล สงฺฆํ ภินฺทิตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อฺํ สตฺถารํ อุทฺทิสิตุํ. อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ฉ อภพฺพฏฺานานี’’ติ. ทสมํ.
๑๑. จตุตฺถอภพฺพฏฺานสุตฺตํ
๙๕. ‘‘ฉยิมานิ ¶ , ภิกฺขเว, อภพฺพฏฺานานิ. กตมานิ ฉ? อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล สยํกตํ สุขทุกฺขํ ปจฺจาคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล ปรํกตํ [ปรกตํ (สี. สฺยา.)] สุขทุกฺขํ ปจฺจาคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล สยํกตฺจ ปรํกตฺจ สุขทุกฺขํ ปจฺจาคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อสยํการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปจฺจาคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อปรํการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปจฺจาคนฺตุํ, อภพฺโพ ทิฏฺิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล อสยํการฺจ อปรํการฺจ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ ปจฺจาคนฺตุํ. ตํ กิสฺส เหตุ? ตถา หิสฺส, ภิกฺขเว, ทิฏฺิสมฺปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส เหตุ จ สุทิฏฺโ เหตุสมุปฺปนฺนา จ ธมฺมา. อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ฉ อภพฺพฏฺานานี’’ติ. เอกาทสมํ.
สีติวคฺโค นวโม. [จตุตฺโถ (สฺยา. ก.)]
ตสฺสุทฺทานํ –
สีติภาวํ อาวรณํ, โวโรปิตา สุสฺสูสติ;
อปฺปหาย ปหีนาภพฺโพ, ตฏฺานา จตุโรปิ จาติ.