📜
๗. เทวตาวคฺโค
๑-๓. อนาคามิผลสุตฺตาทิวณฺณนา
๖๕-๖๗. สตฺตมสฺส ¶ ปมาทีนิ อุตฺตานตฺถานิ. ตติเย อภิสมาจาเร อุตฺตมสมาจาเร ภวํ อาภิสมาจาริกํ, วตฺตปฺปฏิปตฺติวตฺตํ. เตนาห ‘‘อุตฺตมสมาจารภูต’’นฺติอาทิ. เสขปณฺณตฺติสีลนฺติ เสขิยวเสน ปฺตฺตสีลํ.
อนาคามิผลสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๔-๕. สงฺคณิการามสุตฺตาทิวณฺณนา
๖๘-๖๙. จตุตฺเถ คเณน สงฺคณํ สโมธานํ คณสงฺคณิกา, สา อารมิตพฺพฏฺเน อาราโม เอตสฺสาติ คณสงฺคณิการาโม. สงฺคณิกาติ วา สกปริสสโมธานํ. คโณติ นานาชนสโมธานํ. เสสเมตฺถ สุวิฺเยฺยเมว. ปฺจมํ อุตฺตานตฺถเมว.
สงฺคณิการามสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๖. สมาธิสุตฺตวณฺณนา
๗๐. ฉฏฺเ ¶ ปฏิปฺปสฺสมฺภนํ ปฏิปฺปสฺสทฺธีติ อตฺถโต เอกนฺติ อาห ‘‘น ปฏิปฺปสฺสทฺธิลทฺเธนาติ กิเลสปฺปฏิปฺปสฺสทฺธิยา อลทฺเธนา’’ติ. สุกฺกปกฺเข สนฺเตนาติอาทีสุ องฺคสนฺตตาย อารมฺมณสนฺตตาย สพฺพกิเลสสนฺตตาย จ สนฺเตน, อตปฺปนิยฏฺเน ปณีเตน, กิเลสปฺปฏิปฺปสฺสทฺธิยา ลทฺธตฺตา, กิเลสปฺปฏิปฺปสฺสทฺธิภาวํ วา ลทฺธตฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธิลทฺเธน, ปสฺสทฺธิกิเลเสน วา อรหตา ลทฺธตฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธิลทฺเธน, เอโกทิภาเวน อธิคตตฺตา เอโกทิภาวาธิคเตนาติ เอวมตฺโถ ทฏฺพฺโพ.
สมาธิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
๗-๑๐. สกฺขิภพฺพสุตฺตาทิวณฺณนา
๗๑-๗๔. สตฺตเม ¶ ตสฺมึ ตสฺมึ วิเสเสติ ตสฺมึ ตสฺมึ สจฺฉิกาตพฺเพ วิเสเส. สกฺขิภาวาย ปจฺจกฺขการิตาย ภพฺโพ สกฺขิภพฺโพ, ตสฺส ภาโว สกฺขิภพฺพตา. ตํ สกฺขิภพฺพตํ. สติ สติอายตเนติ สติ สติการเณ. กิฺเจตฺถ การณํ? อภิฺา วา อภิฺาปาทกชฺฌานํ วา, อวสาเน ปน ฉฏฺาภิฺาย อรหตฺตํ วา การณํ, อรหตฺตสฺส วิปสฺสนา วาติ เวทิตพฺพํ. ยฺหิ ตํ ตตฺร ตตฺร สกฺขิภพฺพตาสงฺขาตํ อิทฺธิวิธปจฺจนุภวนาทิ, ตสฺส อภิฺา การณํ. อถ อิทฺธิวิธปจฺจนุภวนาทิ อภิฺา, เอวํ สติ อภิฺาปาทกชฺฌานํ การณํ. อรหตฺตมฺปิ ‘‘กุทาสฺสุ นามาหํ ตทายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหริสฺสามี’’ติ อนุตฺตเรสุ วิโมกฺเขสุ ปิหํ อุปฏฺเปตฺวา ฉฏฺาภิฺํ นิพฺพตฺเตนฺตสฺส การณํ. อิทฺจ สพฺพสาธารณํ น โหติ, สาธารณวเสน ปน อรหตฺตสฺส วิปสฺสนา การณํ. อถ วา สติ อายตเนติ ตสฺส ตสฺส วิเสสาธิคมสฺส อุปนิสฺสยสงฺขาเต การเณ สตีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺพฺโพ.
หานภาคิยาทีสุ ‘‘ปมชฺฌานสฺส ลาภึ กามสหคตา สฺามนสิการา สมุทาจรนฺติ, หานภาคิโย สมาธิ. ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฏฺติ, ิติภาคิโย สมาธิ. อวิตกฺกสหคตา สฺามนสิการา สมุทาจรนฺติ, วิเสสภาคิโย สมาธิ. นิพฺพิทาสหคตา สฺามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา, นิพฺเพธภาคิโย สมาธี’’ติ (วิภ. ๗๙๙) อิมินา นเยน สพฺพสมาปตฺติโย วิตฺถาเรตฺวา หานภาคิยาทิอตฺโถ เวทิตพฺโพ. ตตฺถ ปมชฺฌานสฺส ลาภินฺติ ¶ ยฺวายํ อปฺปคุณสฺส ปมสฺส ฌานสฺส ลาภี, ตํ. กามสหคตา สฺามนสิการา สมุทาจรนฺตีติ ตโต วุฏฺิตํ อารมฺมณวเสน กามสหคตา หุตฺวา สฺามนสิการา สมุทาจรนฺติ ตุทนฺติ, ตสฺส กามานตีตสฺส กามานุปกฺขนฺทานํ สฺามนสิการานํ วเสน โส ปมชฺฌานสมาธิ หายติ ปริหายติ, ตสฺมา หานภาคิโย วุตฺโต. ตทนุธมฺมตาติ ตทนุรูปสภาโว. สติ สนฺติฏฺตีติ อิทํ มิจฺฉาสตึ สนฺธาย วุตฺตํ. ยสฺส หิ ปมชฺฌานานุรูปสภาวา ปมชฺฌานํ สนฺตโต ปณีตโต ทิสฺวา อสฺสาทยมานา อภินนฺทมานา นิกนฺติ โหติ, ตสฺส นิกนฺติวเสน โส ปมชฺฌานสมาธิ เนว หายติ น วฑฺฒติ, ิติโกฏฺาสิโก โหติ. เตน วุตฺตํ ¶ ‘‘ิติภาคิโย สมาธี’’ติ. อวิตกฺกสหคตาติ อวิตกฺกํ ทุติยชฺฌานํ สนฺตโต ปณีตโต มนสิกโรโต อารมฺมณวเสน อวิตกฺกสหคตา. สฺามนสิการา สมุทาจรนฺตีติ ปคุณปมชฺฌานโต วุฏฺิตํ ทุติยชฺฌานาธิคมตฺถาย โจเทนฺติ ตุทนฺติ. ตสฺส อุปริ ทุติยชฺฌานานุปกฺขนฺทานํ สฺามนสิการานํ วเสน โส ปมชฺฌานสมาธิ วิเสสภูตสฺส ทุติยชฺฌานสฺส อุปฺปตฺติปทฏฺานตาย ‘‘วิเสสภาคิโย’’ติ วุตฺโต.
นิพฺพิทาสหคตาติ ตเมว ปมชฺฌานลาภึ ฌานโต วุฏฺิตํ นิพฺพิทาสงฺขาเตน วิปสฺสนาาเณน สหคตา. วิปสฺสนาาณฺหิ ฌานงฺเคสุ ปเภเทน อุปฏฺหนฺเตสุ นิพฺพินฺทติ อุกฺกณฺติ, ตสฺมา ‘‘นิพฺพิทา’’ติ วุจฺจติ. สมุทาจรนฺตีติ นิพฺพานสจฺฉิกิริยตฺถาย โจเทนฺติ ตุทนฺติ. วิราคูปสํหิตาติ วิราคสงฺขาเตน นิพฺพาเนน อุปสํหิตา. วิปสฺสนาาณฺหิ สกฺกา อิมินา มคฺเคน วิราคํ นิพฺพานํ สจฺฉิกาตุนฺติ ปวตฺติโต ‘‘วิราคูปสํหิต’’นฺติ วุจฺจติ. ตํสมฺปยุตฺตา สฺามนสิการา วิราคูปสํหิตา เอว นาม. ตสฺส เตสํ สฺามนสิการานํ วเสน ปมชฺฌานสมาธิ อริยมคฺคปฺปฏิเวธสฺส ปทฏฺานตาย ‘‘นิพฺเพธภาคิโย’’ติ วุตฺโต. หานํ ภชนฺตีติ หานภาคิยา, หานภาโค วา เอเตสํ อตฺถีติ หานภาคิยา, ปริหานโกฏฺาสิกาติ อตฺโถ. อิมินา นเยน ิติภาคิโย เวทิตพฺโพ. อฏฺมาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนว.
สกฺขิภพฺพสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
เทวตาวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.