📜
(๘) ๓. โยธาชีววคฺโค
๑-๒. ปมเจโตวิมุตฺติผลสุตฺตาทิวณฺณนา
๗๑-๗๒. ตติยสฺส ปเม อวิชฺชาปลิฆนฺติ เอตฺถ อวิชฺชาติ วฏฺฏมูลิกา อวิชฺชา, อยํ ปจุรชเนหิ อุกฺขิปิตุํ อสกฺกุเณยฺยภาวโต ทุกฺขิปนฏฺเน นิพฺพานทฺวารปฺปเวสวิพนฺธเนน จ ‘‘ปลิโฆ วิยาติ ปลิโฆ’’ติ วุจฺจติ. เตเนส ตสฺสา อุกฺขิตฺตตฺตา ‘‘อุกฺขิตฺตปลิโฆ’’ติ วุตฺโต. ปุนพฺภวสฺส กรณสีโล, ปุนพฺภวํ วา ผลํ อรหตีติ โปโนภวิกา, ปุนพฺภวทายิกาติ อตฺโถ. ชาติสํสาโรติ ชายนวเสน เจว สํสรณวเสน จ เอวํลทฺธนามานํ ปุนพฺภวกฺขนฺธานํ ปจฺจโย กมฺมาภิสงฺขาโร. ชาติสํสาโรติ หิ ผลูปจาเรน การณํ วุตฺตํ. ตฺหิ ปุนปฺปุนํ อุปฺปตฺติการณวเสน ปริกฺขิปิตฺวา ิตตฺตา ‘‘ปริขา’’ติ วุจฺจติ สนฺตานสฺส ¶ ปริกฺขิปนโต. เตเนส ตสฺส สํกิณฺณตฺตา วิกิณฺณตฺตา สพฺพโส ขิตฺตตฺตา วินาสิตตฺตา ‘‘สํกิณฺณปริโข’’ติ วุตฺโต.
ตณฺหาสงฺขาตนฺติ ¶ เอตฺถ ตณฺหาติ วฏฺฏมูลิกา ตณฺหา. อยฺหิ คมฺภีรานุคตฏฺเน ‘‘เอสิกา’’ติ วุจฺจติ. ลฺุจิตฺวา อุทฺธริตฺวา. โอรมฺภาคิยานีติ โอรมฺภาคชนกานิ กามภเว อุปปตฺติปจฺจยานิ กามราคสํโยชนาทีนิ. เอตานิ หิ กวาฏํ วิย นครทฺวารํ จิตฺตํ ปิทหิตฺวา ิตตฺตา ‘‘อคฺคฬา’’ติ วุจฺจนฺติ. เตเนส เตสํ นิคฺคตตฺตา ภินฺนตฺตา ‘‘นิรคฺคโฬ’’ติ วุตฺโตติ. อคฺคมคฺเคน ปนฺโน อปจิโต มานทฺธโช เอตสฺสาติ ปนฺนทฺธโช. ปนฺนภาโรติ ขนฺธภารกิเลสภารอภิสงฺขารภารา โอโรปิตา อสฺสาติ ปนฺนภาโร. วิสํยุตฺโตติ จตูหิ โยเคหิ สพฺพกิเลเสหิ จ วิสํยุตฺโต. อสฺมิมาโนติ รูเป อสฺมีติ มาโน, เวทนาย, สฺาย, สงฺขาเรสุ, วิฺาเณ อสฺมิมาโน. เอตฺถ หิ ปฺจปิ ขนฺเธ อวิเสสโต ‘‘อสฺมี’’ติ คเหตฺวา ปวตฺตมาโน อสฺมิมาโนติ อธิปฺเปโต.
นครทฺวารสฺส ปริสฺสยปฏิพาหนตฺถฺเจว โสธนตฺถฺจ อุโภสุ ปสฺเสสุ เอสิกาถมฺเภ นิขณิตฺวา เปตีติ อาห ‘‘นครทฺวาเร อุสฺสาปิเต เอสิกาถมฺเภ’’ติ. ปาการวิทฺธํสเนเนว ปริขาภูมิสมกรณํ โหตีติ อาห ‘‘ปาการํ ภินฺทิตฺวา ปริขํ วิกิริตฺวา’’ติ. ‘‘เอว’’นฺติอาทิ อุปมาสํสนฺทนํ. สนฺโต สํวิชฺชมาโน กาโย ธมฺมสมูโหติ สกฺกาโย, อุปาทานกฺขนฺธปฺจกํ. ทฺวตฺตึสกมฺมการณา ทุกฺขกฺขนฺเธ อาคตทุกฺขานิ. อกฺขิโรคสีสโรคาทโย. อฏฺนวุติ โรคา, ราชภยาทีนิ ปฺจวีสติมหาภยานิ. ทุติยํ อุตฺตานเมว.
ปมเจโตวิมุตฺติผลสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๓-๔. ปมธมฺมวิหารีสุตฺตาทิวณฺณนา
๗๓-๗๔. ตติเย นิยกชฺฌตฺเตติ อตฺตโน สนฺตาเน. เมตฺตาย อุปสํหรณวเสน หิตํ เอสนฺเตน. กรุณาย วเสน อนุกมฺปมาเนน. ปริคฺคเหตฺวาติ ปริโต คเหตฺวา, ผริตฺวาติ อตฺโถ. ปริจฺจาติ ปริโต กตฺวา, สมนฺตโต ผริตฺวา อิจฺเจว อตฺโถ. ‘‘ปฏิจฺจา’’ติปิ ¶ ปาโ. มา ปมชฺชิตฺถาติ ‘‘ฌายถา’’ติ วุตฺตสมถวิปสฺสนานํ อนนุยฺุชเนน อฺเน วา เกนจิ ปมาทการเณน มา ปมาทํ อาปชฺชิตฺถ. นิยฺยานิกสาสเน อกตฺตพฺพกรณํ วิย กตฺตพฺพากรณมฺปิ ปมาโทติ. วิปตฺติกาเลติ สตฺตอสปฺปายาทิวิปตฺติยุตฺเต กาเล. สพฺเพปิ สาสเน คุณา อิเธว สงฺคหํ คจฺฉนฺตีติ อาห ‘‘ฌายถ มา ปมาทตฺถ…เป… อนุสาสนี’’ติ. จตุตฺเถ นตฺถิ วตฺตพฺพํ.
ปมธมฺมวิหารีสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๕. ปมโยธาชีวสุตฺตวณฺณนา
๗๕. ปฺจเม ¶ ยุชฺฌนํ โยโธ, โส อาชีโว เอเตสนฺติ โยธาชีวา. เตนาห ‘‘ยุทฺธูปชีวิโน’’ติ. สนฺถมฺภิตฺวา าตุํ น สกฺโกตีติ พทฺโธ ธิติสมฺปนฺโน าตุํ น สกฺโกติ. สมาคเตติ สมฺปตฺเต. พฺยาปชฺชตีติ วิการมาปชฺชติ. เตนาห ‘‘ปกติภาวํ ชหตี’’ติ.
รชคฺคสฺมินฺติ ปจฺจตฺเต ภุมฺมวจนนฺติ อาห ‘‘กึ ตสฺส ปุคฺคลสฺส รชคฺคํ นามา’’ติ. วินิพฺเพเตฺวาติ คหิตคฺคหณํ วิสฺสชฺชาเปตฺวา. โมเจตฺวาติ สรีรโต อปเนตฺวา.
ปมโยธาชีวสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
๖. ทุติยโยธาชีวสุตฺตวณฺณนา
๗๖. ฉฏฺเ จมฺมนฺติ อิมินา จมฺมมยํ จมฺมมิติ สิพฺพิตํ, อฺํ วา เกฏกผลกาทึ สงฺคณฺหาติ. ธนุกลาปํ สนฺนยฺหิตฺวาติ ธนฺุเจว ตูณิรฺจ สนฺนยฺหิตฺวา สชฺเชตฺวา. ธนุทณฺฑสฺส ชิยายตฺตภาวกรณาทิปิ หิ ธนุโน สนฺนยฺหนํ. เตเนวาห ‘‘ธนฺุจ สรกลาปฺจ สนฺนยฺหิตฺวา’’ติ. ยุทฺธสนฺนิเวเสน ิตนฺติ ทฺวินฺนํ เสนานํ พฺยูหนสํวิธานนเยน กโต โย สนฺนิเวโส, ตสฺส วเสน ิตํ, เสนาพฺยูหสํวิธานวเสน สนฺนิวิฏฺนฺติ วุตฺตํ โหติ. อุสฺสาหฺจ วายามฺจ กโรตีติ ยุชฺฌนวเสน อุสฺสาหํ วายามฺจ กโรติ. ปริยาปาเทนฺตีติ มรณปริยนฺติกํ อปรํ ปาเปนฺติ. เตนาห ‘‘ปริยาปาทยนฺตี’’ติ, ชีวิตํ ปริยาปาทยนฺติ มรณํ ปฏิปชฺชาเปนฺตีติ วุตฺตํ โหติ.
อรกฺขิเตเนว ¶ กาเยนาติอาทีสุ หตฺถปาเท กีฬาเปนฺโต คีวํ วิปริวตฺเตนฺโต กายํ น รกฺขติ นาม. นานปฺปการํ ทุฏฺุลฺลํ กโรนฺโต วาจํ น รกฺขติ นาม. กามวิตกฺกาทโย วิตกฺเกนฺโต จิตฺตํ น รกฺขติ นาม. อนุปฏฺิตาย สติยาติ กายคตาย สติยา อนุปฏฺิตาย. ราเคน อนุคโตติ ราเคน อนุปหโต. ราคปเรโตติ วา ราเคน ผุฏฺโ ผุฏฺวิเสน วิย สปฺเปน.
อนุทหนฏฺเนาติ อนุปายปฺปฏิปตฺติยา. สมฺปติ อายติฺจ มหาภิตาปฏฺเน. อนวตฺถิตสภาวตาย อิตฺตรปจฺจุปฏฺานฏฺเน. มุหุตฺตรมณียตาย ตาวกาลิกฏฺเน. พฺยตฺเตหิ อภิภวนียตาย ¶ สพฺพงฺคปจฺจงฺคปลิภฺชนฏฺเน. เฉทนเภทนาทิอธิกรณภาเวน อุคฺฆฏฺฏนสทิสตาย อธิกุฏฺฏนฏฺเน. อวเณ วณํ อุปฺปาเทตฺวา อนฺโต อนุปวิสนสภาวตาย วินิวิชฺฌนฏฺเน. ทิฏฺธมฺมิกสมฺปรายิก อนตฺถนิมิตฺตตาย สาสงฺกสปฺปฏิภยฏฺเน.
ทุติยโยธาชีวสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
๗-๘. ปมอนาคตภยสุตฺตาทิวณฺณนา
๗๗-๗๘. สตฺตเม วิเสสสฺส ปตฺติยา วิเสสสฺส ปาปุณนตฺถํ. วีริยนฺติ ปธานวีริยํ. ตํ ปน จงฺกมนวเสน กรเณ ‘‘กายิก’’นฺติปิ วตฺตพฺพตํ ลภตีติ อาห – ‘‘ทุวิธมฺปี’’ติ. สตฺถกวาตาติ สนฺธิพนฺธนานิ กตฺตริยา ฉินฺทนฺตา วิย ปวตฺตวาตา. เตนาห – ‘‘สตฺถํ วิยา’’ติอาทิ. กตกมฺเมหีติ กตโจรกมฺเมหิ. เต กิร กตกมฺมา ยํ เนสํ เทวตํ อายาจิตฺวา กมฺมํ นิปฺผนฺนํ, ตสฺส อุปการตฺถาย มนุสฺเส มาเรตฺวา คลโลหิตานิ คณฺหนฺติ. เต ‘‘อฺเสุ มนุสฺเสสุ มาริยมาเนสุ โกลาหลํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, ปพฺพชิตํ ปริเยสนฺโต นาม นตฺถี’’ติ มฺมานา ภิกฺขู คเหตฺวา มาเรนฺติ. ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. อกตกมฺเมหีติ อฏวิโต คามํ อาคมนกาเล กมฺมนิปฺผตฺตตฺถํ ปุเรตรํ พลิกมฺมํ กาตุกาเมหิ. เตเนวาห – ‘‘โจริกํ กตฺวา นิกฺขนฺตา กตกมฺมา นามา’’ติอาทิ. อฏฺเม นตฺถิ วตฺตพฺพํ.
ปมอนาคตภยสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๙. ตติยอนาคตภยสุตฺตวณฺณนา
๗๙. นวเม ¶ ปาฬิคมฺภีราติ (สํ. นิ. ฏี. ๒.๒.๒๒๙) ปาฬิวเสน คมฺภีรา อคาธา ทุกฺโขคาหา สลฺลสุตฺตสทิสา. สลฺลสุตฺตฺหิ (สุ. นิ. ๕๗๙) ‘‘อนิมิตฺตมนฺาต’’นฺติอาทินา ปาฬิวเสน คมฺภีรํ, น อตฺถคมฺภีรํ. ตถา หิ ตตฺถ ตา ตา คาถา ทุวิฺเยฺยรูปา ติฏฺนฺติ. ทุวิฺเยฺยฺหิ าเณน ทุกฺโขคาหนฺติ กตฺวา ‘‘คมฺภีร’’นฺติ วุจฺจติ. ปุพฺพาปรํเปตฺถ กาสฺจิ คาถานํ ทุวิฺเยฺยตาย ทุกฺโขคาหเมว, ตสฺมา ปาฬิวเสน คมฺภีรํ. อตฺถคมฺภีราติ อตฺถวเสน คมฺภีรา มหาเวทลฺลสุตฺตสทิสา, มหาเวทลฺลสุตฺตสฺส (ม. นิ. ๑.๔๔๙ อาทโย) อตฺถวเสน คมฺภีรตา ปากฏาเยว. โลกํ อุตฺตรตีติ โลกุตฺตโร, โส อตฺถภูโต เอเตสํ อตฺถีติ โลกุตฺตรา. เตนาห – ‘‘โลกุตฺตรธมฺมทีปกา’’ติ. สฺุตาปฏิสํยุตฺตาติ สตฺตสฺุธมฺมปฺปกาสกา ¶ . เตนาห ‘‘ขนฺธธาตุอายตนปจฺจยาการปฺปฏิสํยุตฺตา’’ติ. อุคฺคเหตพฺพํ ปริยาปุณิตพฺพนฺติ จ ลิงฺควจนวิปลฺลาเสน วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อุคฺคเหตพฺเพ เจว วฬฺเชตพฺเพ จา’’ติ. กวิโน กมฺมํ กวิตา. ยสฺส ปน ยํ กมฺมํ, ตํ เตน กตนฺติ วุจฺจตีติ อาห ‘‘กวิตาติ กวีหิ กตา’’ติ. กาเวยฺยนฺติ กพฺยํ, กพฺยนฺติ จ กวินา วุตฺตนฺติ อตฺโถ. เตนาห ‘‘ตสฺเสว เววจน’’นฺติ. จิตฺตกฺขราติ จิตฺราการอกฺขรา. อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ. สาสนโต พหิทฺธา ิตาติ น สาสนาวจรา. พาหิรกสาวเกหีติ ‘‘พุทฺธา’’ติ อปฺปฺาตานํ เยสํ เกสฺจิ สาวเกหิ. สุสฺสูสิสฺสนฺตีติ อกฺขรจิตฺตตาย เจว สรสมฺปตฺติยา จ อตฺตมนา หุตฺวา สามเณรทหรภิกฺขุมาตุคามมหาคหปติกาทโย ‘‘เอส ธมฺมกถิโก’’ติ สนฺนิปติตฺวา โสตุกามา ภวิสฺสนฺติ.
ตติยอนาคตภยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
๑๐. จตุตฺถอนาคตภยสุตฺตวณฺณนา
๘๐. ทสเม ปฺจวิเธน สํสคฺเคนาติ ‘‘สวนสํสคฺโค, ทสฺสนสํสคฺโค, สมุลฺลาปสํสคฺโค, สมฺโภคสํสคฺโค, กายสํสคฺโค’’ติ เอวํ วุตฺเตน ปฺจวิเธน สํสคฺเคน. สํสชฺชติ เอเตนาติ สํสคฺโค, ราโค. สวนเหตุโก, สวนวเสน วา ปวตฺโต สํสคฺโค สวนสํสคฺโค. เอส นโย ¶ เสเสสุปิ. กายสํสคฺโค ปน กายปรามาโส. เตสุ ปเรหิ วา กถิยมานํ รูปาทิสมฺปตฺตึ อตฺตนา วา สิตลปิตคีตสทฺทํ สุณนฺตสฺส โสตวิฺาณวีถิวเสน อุปฺปนฺโน ราโค สวนสํสคฺโค นาม. วิสภาครูปํ โอโลเกนฺตสฺส ปน จกฺขุวิฺาณวีถิวเสน อุปฺปนฺโน ราโค ทสฺสนสํสคฺโค นาม. อฺมฺอาลาปสลฺลาปวเสน อุปฺปนฺนราโค สมุลฺลาปสํสคฺโค นาม. ภิกฺขุโน ภิกฺขุนิยา สนฺตกํ, ภิกฺขุนิยา ภิกฺขุสฺส สนฺตกํ คเหตฺวา ปริโภคกรณวเสน อุปฺปนฺนราโค สมฺโภคสํสคฺโค นาม. หตฺถคฺคาหาทิวเสน อุปฺปนฺโน ราโค กายสํสคฺโค นาม.
อเนกวิหิตนฺติ อนฺนสนฺนิธิปานสนฺนิธิวตฺถสนฺนิธิยานสนฺนิธิสยนสนฺนิธิคนฺธสนฺนิธิ- อามิสสนฺนิธิวเสน อเนกปฺปการํ. สนฺนิธิกตสฺสาติ เอเตน ‘‘สนฺนิธิการปริโภค’’นฺติ (ธ. ส. ติกมาติกา ๑๐) เอตฺถ การ-สทฺทสฺส กมฺมตฺถตํ ทสฺเสติ. ยถา วา ‘‘อาจยํ คามิโน’’ติ วตฺตพฺเพ อนุนาสิกโลเปน ‘‘อาจยคามิโน’’ติ นิทฺเทโส กโต, เอวํ ‘‘สนฺนิธิการํ ปริโภค’’นฺติ วตฺตพฺเพ อนุนาสิกโลเปน ‘‘สนฺนิธิการปริโภค’’นฺติ วุตฺตํ, สนฺนิธึ กตฺวา ปริโภคนฺติ อตฺโถ.
‘‘สนฺนิธิกตสฺส ¶ ปริโภค’’นฺติ เอตฺถ (ที. นิ. อฏฺ. ๑.๑๒) ปน ทุวิธา กถา วินยวเสน สลฺเลขวเสน จ. วินยวเสน ตาว ยํ กิฺจิ อนฺนํ อชฺช ปฏิคฺคหิตํ อปรชฺชุ สนฺนิธิการํ โหติ, ตสฺส ปริโภเค ปาจิตฺติยํ. อตฺตนา ลทฺธํ ปน สามเณรานํ ทตฺวา เตหิ ลทฺธํ วา ปาเปตฺวา ทุติยทิวเส ภฺุชิตุํ วฏฺฏติ, สลฺเลโข ปน น โหติ. ปานสนฺนิธิมฺหิปิ เอเสว นโย. วตฺถสนฺนิธิมฺหิ อนธิฏฺิตาวิกปฺปิตํ สนฺนิธิ จ โหติ, สลฺเลขฺจ โกเปติ. อยํ นิปฺปริยายกถา. ปริยายโต ปน ติจีวรสนฺตุฏฺเน ภวิตพฺพํ, จตุตฺถํ ลภิตฺวา อฺสฺส ทาตพฺพํ. สเจ ยสฺส กสฺสจิ ทาตุํ น สกฺโกติ, ยสฺส ปน ทาตุกาโม โหติ, โส อุทฺเทสตฺถาย วา ปริปุจฺฉตฺถาย วา คโต, อาคตมตฺเต ทาตพฺพํ, อทาตุํ น วฏฺฏติ. จีวเร ปน อปฺปโหนฺเต, สติยา วา ปจฺจาสาย อนฺุาตกาลํ เปตุํ วฏฺฏติ. สูจิสุตฺตจีวรการกานํ อลาเภ ตโตปิ วินยกมฺมํ กตฺวา เปตุํ วฏฺฏติ ‘‘อิมสฺมึ ชิณฺเณ ปุน อีทิสํ กุโต ลภิสฺสามี’’ติ ปน เปตุํ น วฏฺฏติ, สนฺนิธิ จ โหติ, สลฺเลขฺจ โกเปติ.
ยานสนฺนิธิมฺหิ ¶ ยานํ นาม วยฺหํ รโถ สกฏํ สนฺทมานิกา ปาฏงฺกีติ. น ปเนตํ ปพฺพชิตสฺส ยานํ, อุปาหนํ ปน ยานํ. เอกภิกฺขุสฺส หิ เอโก อรฺวาสตฺถาย, เอโก โธตปาทกตฺถายาติ อุกฺกํสโต ทฺเว อุปาหนสงฺฆาฏกา วฏฺฏนฺติ, ตติยํ ลภิตฺวา อฺสฺส ทาตพฺโพ. ‘‘อิมสฺมึ ชิณฺเณ อฺํ กุโต ลภิสฺสามี’’ติ เปตุํ น วฏฺฏติ, สนฺนิธิ จ โหติ, สลฺเลขฺจ โกเปติ. สยนสนฺนิธิมฺหิ สยนนฺติ มฺโจ. เอกสฺส ภิกฺขุโน เอโก สยนคพฺเภ, เอโก ทิวาฏฺาเนติ อุกฺกํสโต ทฺเว มฺจา วฏฺฏนฺติ. ตโต อุตฺตรึ ลภิตฺวา อฺสฺส ภิกฺขุโน, คณสฺส วา ทาตพฺโพ, อทาตุํ น วฏฺฏติ, สนฺนิธิ เจว โหติ, สลฺเลโข จ กุปฺปติ. คนฺธสนฺนิธิมฺหิ ภิกฺขุโน กณฺฑุกจฺฉุฉวิโทสาทิอาพาเธ สติ คนฺธา วฏฺฏนฺติ. คนฺธตฺถิเกน คนฺธฺจ อาหราเปตฺวา ตสฺมึ โรเค วูปสนฺเต อฺเสํ วา อาพาธิกานํ ทาตพฺพํ, ทฺวาเร ปฺจงฺคุลิฆรธูปนาทีสุ วา อุปเนตพฺพํ. ‘‘ปุน โรเค สติ ภวิสฺสตี’’ติ เปตุํ น วฏฺฏติ, คนฺธสนฺนิธิ จ โหติ, สลฺเลขฺจ โกเปติ.
อามิสนฺติ วุตฺตาวเสสํ ทฏฺพฺพํ. เสยฺยถิทํ – อิเธกจฺโจ ภิกฺขุ ‘‘ตถารูเป กาเล อุปการาย ภวิสฺสนฺตี’’ติ ติลตณฺฑุลมุคฺคมาสนาฬิเกรโลณมจฺฉสปฺปิเตลกุลาลภาชนาทีนิ อาหราเปตฺวา เปติ. โส วสฺสกาเล กาลสฺเสว สามเณเรหิ ยาคุํ ปจาเปตฺวา ปริภฺุชิตฺวา ‘‘สามเณร อุทกกทฺทเม ทุกฺขํ คามํ ปวิสิตุํ, คจฺฉ อสุกกุลํ คนฺตฺวา มยฺหํ วิหาเร นิสินฺนภาวํ อาโรเจหิ, อสุกกุลโต ทธิอาทีนิ อาหรา’’ติ เปเสติ. ภิกฺขูหิ ‘‘กึ, ภนฺเต ¶ , คามํ ปวิสิสฺสามา’’ติ วุตฺเตปิ ‘‘ทุปฺปเวโส, อาวุโส, อิทานิ คาโม’’ติ วทติ. เต ‘‘โหตุ, ภนฺเต, อจฺฉถ ตุมฺเห, มยํ ภิกฺขํ ปริเยสิตฺวา อาหริสฺสามา’’ติ คจฺฉนฺติ. อถ สามเณโร ทธิอาทีนิ อาหริตฺวา ภตฺตฺจ พฺยฺชนฺจ สมฺปาเทตฺวา อุปเนติ, ตํ ภฺุชนฺตสฺเสว อุปฏฺากา ภตฺตํ ปหิณนฺติ, ตโตปิ มนาปมนาปํ ภฺุชติ. อถ ภิกฺขู ปิณฺฑปาตํ คเหตฺวา อาคจฺฉนฺติ, ตโตปิ มนาปมนาปํ ภฺุชติเยว. เอวํ จตุมาสมฺปิ วีตินาเมติ. อยํ วุจฺจติ ภิกฺขุ มุณฺฑกุฏุมฺพิกชีวิกํ ชีวติ, น สมณชีวิกนฺติ. เอวรูโป อามิสสนฺนิธิ นาม โหติ. ภิกฺขุโน ปน วสนฏฺาเน เอกา ตณฺฑุลนาฬิ เอโก คุฬปิณฺโฑ ¶ กุฑุวมตฺตํ สปฺปีติ เอตฺตกํ นิเธตุํ วฏฺฏติ อกาเล สมฺปตฺตโจรานํ อตฺถาย. เต หิ เอตฺตกํ อามิสปฏิสนฺถารํ อลภนฺตา ชีวิตา โวโรเปยฺยุํ, ตสฺมา สเจ หิ เอตฺตกํ นตฺถิ, อาหราเปตฺวาปิ เปตุํ วฏฺฏติ. อผาสุกกาเล จ ยเทตฺถ กปฺปิยํ, ตํ อตฺตนาปิ ปริภฺุชิตุํ วฏฺฏติ. กปฺปิยกุฏิยํ ปน พหุํ เปนฺตสฺสปิ สนฺนิธิ นาม นตฺถิ.
จตุตฺถอนาคตภยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
โยธาชีววคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.