📜
๕. อุโปสถวคฺโค
๔. วาเสฏฺสุตฺตวณฺณนา
๔๔. ปฺจมสฺส จตุตฺเถ อิเม เจปิ, วาเสฏฺ, มหาสาลาติ ปุรโต ิเต ทฺเว สาลรุกฺเข ทสฺเสนฺโต ปริกปฺโปปมํ อาห. อิทํ วุตฺตํ โหติ – อิเม ตาว มหาสาลา อเจตนา. สเจ เอเตปิ สเจตนา หุตฺวา อฏฺงฺคสมนฺนาคตํ อุโปสถํ อุปวเสยฺยุํ, เอเตสมฺปิ โส อุโปสถวาโส ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย อสฺส. ภูเต ปน วตฺตพฺพเมว นตฺถีติ.
๖. อนุรุทฺธสุตฺตวณฺณนา
๔๖. ฉฏฺเ ¶ เยนายสฺมา อนุรุทฺโธติ ตา กิร เทวตา อตฺตโน สมฺปตฺตึ โอโลเกตฺวา ‘‘กึ นุ โข นิสฺสาย อยํ สมฺปตฺติ อมฺเหหิ ลทฺธา’’ติ อาวชฺชมานา เถรํ ทิสฺวา ‘‘มยํ ¶ อมฺหากํ อยฺยสฺส ปุพฺเพ จกฺกวตฺติรชฺชํ กโรนฺตสฺส ปาทปริจาริกา หุตฺวา เตน ทินฺโนวาเท ตฺวา อิมํ สมฺปตฺตึ ลภิมฺห, คจฺฉาม เถรํ อาเนตฺวา อิมํ สมฺปตฺตึ อนุภวิสฺสามา’’ติ ทิวา เยนายสฺมา อนุรุทฺโธ เตนุปสงฺกมึสุ. ตีสุ าเนสูติ ตีสุ การเณสุ. านโส ปฏิลภามาติ ขเณเนว ลภาม. สรนฺติ วจนสทฺทํ วา คีตสทฺทํ วา อาภรณสทฺทํ วา. ปีตา อสฺสูติอาทีนิ นีลา ตาว ชาตา, ปีตา ภวิตุํ น สกฺขิสฺสนฺตีติอาทินา นเยน จินฺเตตฺวา วิตกฺเกติ. ตาปิ ‘‘อิทานิ อยฺโย อมฺหากํ ปีตภาวํ อิจฺฉติ, อิทานิ โลหิตภาว’’นฺติ ตาทิสาว อเหสุํ.
อจฺฉรํ วาเทสีติ ปาณิตลํ วาเทสิ. ปฺจงฺคิกสฺสาติ อาตตํ, วิตตํ, อาตตวิตตํ, ฆนํ, สุสิรนฺติ อิเมหิ ปฺจหิ องฺเคหิ สมนฺนาคตสฺส. ตตฺถ อาตตํ นาม จมฺมปริโยนทฺเธสุ เภริอาทีสุ เอกตลตูริยํ, วิตตํ นาม อุภยตลํ, อาตตวิตตํ นาม สพฺพโส ¶ ปริโยนทฺธํ, สุสิรํ วํสาทิ, ฆนํ สมฺมาทิ. สุวินีตสฺสาติ อากฑฺฒนสิถิลกรณาทีหิ สมุจฺฉิตสฺส. สุปฺปฏิปตาฬิตสฺสาติ ปมาเณ ิตภาวชานนตฺถํ สุฏฺุ ปฏิปตาฬิตสฺส. กุสเลหิ สุสมนฺนาหตสฺสาติ เย วาเทตุํ กุสลา เฉกา, เตหิ วาทิตสฺส. วคฺคูติ เฉโก สุนฺทโร. รชนีโยติ รฺเชตุํ สมตฺโถ. กมนีโยติ กาเมตพฺพยุตฺโต. ขมนีโยติ ¶ วา ปาโ, ทิวสมฺปิ สุยฺยมาโน ขมเตว, น นิพฺพินฺทตีติ อตฺโถ. มทนีโยติ มานมทปุริสมทชนโน. อินฺทฺริยานิ โอกฺขิปีติ ‘‘อสารุปฺปํ อิมา เทวตา กโรนฺตี’’ติ อินฺทฺริยานิ เหฏฺา ขิปิ, น อกฺขีนิ อุมฺมีเลตฺวา โอโลเกสิ. น ขฺวยฺโย อนุรุทฺโธ สาทิยตีติ ‘‘มยํ นจฺจาม คายาม, อยฺโย ปน อนุรุทฺโธ น โข สาทิยติ, อกฺขีนิ อุมฺมีเลตฺวา น โอโลเกติ, กึ มยํ นจฺจิตฺวา วา คายิตฺวา วา กริสฺสามา’’ติ ตตฺเถว อนฺตรธายึสุ. เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ตาสํ เทวตานํ อานุภาวํ ทิสฺวา ‘‘กติหิ นุ โข ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต มาตุคาโม มนาปกายิเก เทวโลเก นิพฺพตฺตตี’’ติ อิมมตฺถํ ปุจฺฉิตุํ อุปสงฺกมิ.
๙-๑๐. อิธโลกิกสุตฺตทฺวยวณฺณนา
๔๙-๕๐. นวเม ¶ อยํ’ส โลโก อารทฺโธ โหตีติ อยมสฺส โลโก อิธโลเก กรณมตฺตาย อารทฺธตฺตา ปริปุณฺณตฺตา อารทฺโธ โหติ ปริปุณฺโณ. โสฬสาการสมฺปนฺนาติ สุตฺเต วุตฺเตหิ อฏฺหิ, คาถาสุ อฏฺหีติ โสฬสหิ อากาเรหิ สมนฺนาคตา, ยานิ วา อฏฺงฺคานิ ปรมฺปิ เตสุ สมาทเปตีติ เอวมฺปิ โสฬสาการสมฺปนฺนาติ เอเก. สทฺธาสีลปฺา ปเนตฺถ มิสฺสิกา กถิตา. ทสมํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส กถิตํ. สพฺพสุตฺเตสุ ปน ยํ น วุตฺตํ, ตํ เหฏฺา อาคตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมวาติ.
อุโปสถวคฺโค ปฺจโม.
ปมปณฺณาสกํ นิฏฺิตํ.
๒. ทุติยปณฺณาสกํ