📜
๕. อุโปสถวคฺโค
๑-๘. สํขิตฺตูโปสถสุตฺตาทิวณฺณนา
๔๑-๔๘. ปฺจมสฺส ปมาทีสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํ. ฉฏฺเ (สํ. นิ. ฏี. ๑.๑.๑๖๕) ปฺจ องฺคานิ เอตสฺสาติ ปฺจงฺคํ, ปฺจงฺคเมว ปฺจงฺคิกํ, ตสฺส ปฺจงฺคิกสฺส. มหตี ททฺทรี วีณาวิเสโสปิ อาตตเมวาติ ‘‘จมฺมปริโยนทฺเธสู’’ติ วิเสสนํ กตํ. เอกตลตูริยํ กุมฺภถุนททฺทริกาทิ. อุภยตลํ เภริมุทิงฺคาทิ. จมฺมปริโยนทฺธํ หุตฺวา วินิพทฺธํ อาตตวิตตํ. สพฺพโส ปริโยนทฺธํ นาม จตุรสฺสอมฺพณํ ปณวาทิ จ. โคมุขีอาทีนมฺปิ เอตฺเถว สงฺคโห ทฏฺพฺโพ. วํสาทีติ อาทิ-สทฺเทน สงฺขาทีนํ สงฺคโห. สมฺมาทีติ สมฺมตาฬกํสตาฬสิลาสลากตาฬาทิ. ตตฺถ สมฺมตาฬํ นาม ทนฺตมยตาฬํ. กํสตาฬํ โลหมยํ. สิลามยํ อโยปตฺเตน จ วาทนตาฬํ สิลาสลากตาฬํ. สุมุจฺฉิตสฺสาติ สุฏฺุ ปฏิยตฺตสฺส. ปมาเณติ ¶ นาติทฬฺหนาติสิถิลสงฺขาเต มชฺฌิเม มุจฺฉนาปมาเณ. เฉโกติ ปฏุ ปฏฺโ. โส จสฺส ปฏุภาโว มโนหโรติ อาห ‘‘สุนฺทโร’’ติ. รฺเชตุนฺติ ราคํ อุปฺปาเทตุํ. ขมเตวาติ โรจเตว. น นิพฺพินฺทตีติ น ตชฺเชติ, โสตสุขภาวโต ปิยายิตพฺโพว โหติ.
ภตฺตารํ นาติมฺตีติ สามิกํ มฺุจิตฺวา อฺํ มนสาปิ น ปตฺเถติ. อุฏฺาหิกาติ อุฏฺานวีริยสมฺปนฺนา. อนลสาติ นิกฺโกสชฺชา. สงฺคหิตปริชฺชนาติ สมฺมานนาทีหิ เจว ฉณาทีสุ เปเสตพฺพ-ปิยภณฺฑาทิปณฺณาการเปสนาทีหิ จ สงฺคหิตปริชนา. อิธ ปริชโน นาม สามิกสฺส เจว ¶ อตฺตโน จ าติชโน. สมฺภตนฺติ กสิวณิชฺชาทีนิ กตฺวา อาภตธนํ. สตฺตมฏฺมานิ อุตฺตานตฺถานิ.
สํขิตฺตูโปสถสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
๙-๑๐. ปมอิธโลกิกสุตฺตาทิวณฺณนา
๔๙-๕๐. นวเม อิธโลกวิชยายาติ อิธโลกวิชินนตฺถาย อภิภวตฺถาย. โย หิ ทิฏฺธมฺมิกํ อนตฺถํ ปริวชฺชนวเสน อภิภวติ, ตโต เอว ตทตฺถํ สมฺปาเทติ, โส อิธโลกวิชยาย ปฏิปนฺโน นาม โหติ ปจฺจตฺถิกนิคฺคณฺหนโต สทตฺถสมฺปาทนโต จ. เตนาห ‘‘อยํส โลโก อารทฺโธ โหตี’’ติ. (ปสํสาวหโต ตยิทํ ปสํสาวหนํ กิตฺติสทฺเทน อิธโลเก สทฺทานํ จิตฺตโตสนวิทฺเธยฺยภาวาปาทเนน จ โหตีติ ทฏฺพฺพํ.) สุสํวิหิตกมฺมนฺโตติ ยาคุภตฺตปจนกาลาทีนิ อนติกฺกมิตฺวา ตสฺส ตสฺส สาธุกํ กรเณน สุฏฺุ สํวิหิตกมฺมนฺโต. ปรโลกวิชยายาติ ปรโลกสฺส วิชินนตฺถาย อภิภวตฺถาย. โย หิ สมฺปรายิกํ อนตฺถํ ปริวชฺชนวเสน อภิภวติ, ตโต เอว ตทตฺถํ สมฺปาเทติ, โส ปรโลกวิชยาย ปฏิปนฺโน นาม โหติ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว.
ปมอิธโลกิกสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺิตา.
อุโปสถวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.
ปมปณฺณาสกํ นิฏฺิตํ.
๒. ทุติยปณฺณาสกํ