📜
๑๔. จุทฺทสกนิปาโต
๑. ขทิรวนิยเรวตตฺเถรคาถา
‘‘ยทา ¶ ¶ ¶ อหํ ปพฺพชิโต, อคารสฺมานคาริยํ;
นาภิชานามิ สงฺกปฺปํ, อนริยํ โทสสํหิตํ.
‘‘‘อิเม หฺนฺตุ วชฺฌนฺตุ, ทุกฺขํ ปปฺโปนฺตุ ปาณิโน’;
สงฺกปฺปํ นาภิชานามิ, อิมสฺมึ ทีฆมนฺตเร.
‘‘เมตฺตฺจ อภิชานามิ, อปฺปมาณํ สุภาวิตํ;
อนุปุพฺพํ ปริจิตํ, ยถา พุทฺเธน เทสิตํ.
‘‘สพฺพมิตฺโต สพฺพสโข, สพฺพภูตานุกมฺปโก;
เมตฺตจิตฺตฺจ [เมตฺตํ จิตฺตํ (สี. สฺยา.)] ภาเวมิ, อพฺยาปชฺชรโต [อพฺยาปชฺฌรโต (สี. สฺยา.)] สทา.
‘‘อสํหีรํ อสํกุปฺปํ, จิตฺตํ อาโมทยามหํ;
พฺรหฺมวิหารํ ภาเวมิ, อกาปุริสเสวิตํ.
‘‘อวิตกฺกํ ¶ สมาปนฺโน, สมฺมาสมฺพุทฺธสาวโก;
อริเยน ตุณฺหีภาเวน, อุเปโต โหติ ตาวเท.
‘‘ยถาปิ ปพฺพโต เสโล, อจโล สุปฺปติฏฺิโต;
เอวํ โมหกฺขยา ภิกฺขุ, ปพฺพโตว น เวธติ.
‘‘อนงฺคณสฺส โปสสฺส, นิจฺจํ สุจิคเวสิโน;
วาลคฺคมตฺตํ ปาปสฺส, อพฺภมตฺตํว ขายติ.
‘‘นครํ ยถา ปจฺจนฺตํ, คุตฺตํ สนฺตรพาหิรํ;
เอวํ โคเปถ อตฺตานํ, ขโณ โว มา อุปจฺจคา.
‘‘นาภินนฺทามิ มรณํ, นาภินนฺทามิ ชีวิตํ;
กาลฺจ ปฏิกงฺขามิ, นิพฺพิสํ ภตโก ยถา.
‘‘นาภินนฺทามิ มรณํ…เป… สมฺปชาโน ปติสฺสโต.
‘‘ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ;
โอหิโต ครุโก ภาโร, ภวเนตฺติ สมูหตา.
‘‘ยสฺส ¶ ¶ จตฺถาย ปพฺพชิโต, อคารสฺมานคาริยํ;
โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต, สพฺพสํโยชนกฺขโย.
‘‘สมฺปาเทถปฺปมาเทน, เอสา เม อนุสาสนี;
หนฺทาหํ ปรินิพฺพิสฺสํ, วิปฺปมุตฺโตมฺหิ สพฺพธี’’ติ.
… ขทิรวนิยเรวโต เถโร….
๒. โคทตฺตตฺเถรคาถา
‘‘ยถาปิ ภทฺโท อาชฺโ, ธุเร ยุตฺโต ธุรสฺสโห [ธุราสโห (อฏฺ.)];
มถิโต ¶ อติภาเรน, สํยุคํ นาติวตฺตติ.
‘‘เอวํ ปฺาย เย ติตฺตา, สมุทฺโท วารินา ยถา;
น ปเร อติมฺนฺติ, อริยธมฺโมว ปาณินํ.
‘‘กาเล ¶ กาลวสํ ปตฺตา, ภวาภววสํ คตา;
นรา ทุกฺขํ นิคจฺฉนฺติ, เตธ โสจนฺติ มาณวา [มานวา (สี.)].
‘‘อุนฺนตา สุขธมฺเมน, ทุกฺขธมฺเมน โจนตา;
ทฺวเยน พาลา หฺนฺติ, ยถาภูตํ อทสฺสิโน.
‘‘เย จ ทุกฺเข สุขสฺมิฺจ, มชฺเฌ สิพฺพินิมจฺจคู;
ิตา เต อินฺทขีโลว, น เต อุนฺนตโอนตา.
‘‘น เหว ลาเภ นาลาเภ, น ยเส น จ กิตฺติยา;
น นินฺทายํ ปสํสาย, น เต ทุกฺเข สุขมฺหิ.
‘‘สพฺพตฺถ เต น ลิมฺปนฺติ, อุทพินฺทุว โปกฺขเร;
สพฺพตฺถ สุขิตา ธีรา, สพฺพตฺถ อปราชิตา.
‘‘ธมฺเมน จ อลาโภ โย, โย จ ลาโภ อธมฺมิโก;
อลาโภ ธมฺมิโก เสยฺโย, ยํ เจ ลาโภ อธมฺมิโก.
‘‘ยโส จ อปฺปพุทฺธีนํ, วิฺูนํ อยโส จ โย;
อยโสว เสยฺโย วิฺูนํ, น ยโส อปฺปพุทฺธินํ.
‘‘ทุมฺเมเธหิ ¶ ปสํสา จ, วิฺูหิ ครหา จ ยา;
ครหาว เสยฺโย วิฺูหิ, ยํ เจ พาลปฺปสํสนา.
‘‘สุขฺจ ¶ ¶ กามมยิกํ, ทุกฺขฺจ ปวิเวกิยํ;
ปวิเวกทุกฺขํ เสยฺโย, ยํ เจ กามมยํ สุขํ.
‘‘ชีวิตฺจ อธมฺเมน, ธมฺเมน มรณฺจ ยํ;
มรณํ ธมฺมิกํ เสยฺโย, ยํ เจ ชีเว อธมฺมิกํ.
‘‘กามโกปปฺปหีนา เย, สนฺตจิตฺตา ภวาภเว;
จรนฺติ โลเก อสิตา, นตฺถิ เตสํ ปิยาปิยํ.
‘‘ภาวยิตฺวาน โพชฺฌงฺเค, อินฺทฺริยานิ พลานิ จ;
ปปฺปุยฺย ปรมํ สนฺตึ, ปรินิพฺพนฺตินาสวา’’ติ.
… โคทตฺโต เถโร….
จุทฺทสกนิปาโต นิฏฺิโต.
ตตฺรุทฺทานํ –
เรวโต เจว โคทตฺโต, เถรา ทฺเว เต มหิทฺธิกา;
จุทฺทสมฺหิ นิปาตมฺหิ, คาถาโย อฏฺวีสตีติ.