📜
๑๑. ภิกฺขทายิวคฺโค
๑. ภิกฺขาทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา
สุวณฺณวณฺณํ ¶ ¶ สมฺพุทฺธนฺติอาทิกํ อายสฺมโต ภิกฺขาทายกตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ อุปจินนฺโต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมึ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย วิภวสมฺปนฺโน สทฺธาชาโต วิหารโต นิกฺขมิตฺวา ปิณฺฑาย จรมานํ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส อาหารมทาสิ. ภควา ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา อนุโมทนํ วตฺวา ¶ ปกฺกามิ. โส เตเนว กุสเลน ยาวตายุกํ ตฺวา อายุปริโยสาเน เทวโลเก นิพฺพตฺโต ตตฺถ ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา มนุสฺเสสุ จ มนุสฺสสมฺปตฺติมนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๑. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธนฺติอาทิมาห. ตํ สพฺพํ เหฏฺา วุตฺตนยเมว. ปวรา อภินิกฺขนฺตนฺติ ปกาเรน วริตพฺพํ ปตฺเถตพฺพนฺติ ปวรํ, รมฺมภูตโต วิเวกภูตโต สกวิหารโต อภิ วิเสเสน นิกฺขนฺตนฺติ อตฺโถ. วานา นิพฺพานมาคตนฺติ วานํ วุจฺจติ ตณฺหา, ตโต นิกฺขนฺตตฺตา นิพฺพานํ, วานนามํ ตณฺหํ ปธานํ กตฺวา สพฺพกิเลเส ปหาย นิพฺพานํ ปตฺตนฺติ อตฺโถ.
๒. กฏจฺฉุภิกฺขํ ทตฺวานาติ กรตเลน คเหตพฺพา ทพฺพิ กฏจฺฉุ, ภิกฺขียติ อายาจียตีติ ภิกฺขา, อภิ วิเสเสน ขาทิตพฺพา ภกฺขิตพฺพาติ วา ภิกฺขา, กฏจฺฉุนา คเหตพฺพา ภิกฺขา กฏจฺฉุภิกฺขา, ทพฺพิยา ภตฺตํ ทตฺวาติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
ภิกฺขาทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๒. าณสฺิกตฺเถรอปทานวณฺณนา
สุวณฺณวณฺณํ ¶ สมฺพุทฺธนฺติอาทิกํ อายสฺมโต าณสฺิกตฺเถรสฺส อปทานํ. กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ อุปจินนฺโต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สทฺธาชาโต สทฺธมฺมสฺสวเน สาทโร สาลโย ภควโต ธมฺมเทสนานุสาเรน าณํ เปเสตฺวา โฆสปมาณตฺตา ภควโต าเณ ปสนฺโน ปฺจงฺคอฏฺงฺคนมกฺการวเสน ปณามํ กตฺวา ปกฺกามิ. โส ตโต จุโต เทวโลเกสุ อุปฺปนฺโน ตตฺถ ฉ กามาวจเร ทิพฺพสมฺปตฺติมนุภวนฺโต ตโต จวิตฺวา มนุสฺสโลเก ชาโต ตตฺถคฺคภูตา จกฺกวตฺติสมฺปทาทโย ¶ อนุภวิตฺวา อิมสฺมึ ¶ พุทฺธุปฺปาเท วิภวสมฺปนฺเน เอกสฺมึ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๗. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธนฺติอาทิมาห. ตํ วุตฺตตฺถเมว. นิสภาชานิยํ ยถาติ ควสตสหสฺสเชฏฺโ นิสโภ, นิสโภ จ โส อาชานิโย เสฏฺโ อุตฺตโม เจติ นิสภาชานิโย. ยถา นิสภาชานิโย, ตเถว ภควาติ อตฺโถ. โลกวิสยสฺาตํ ปฺตฺติวเสน เอวํ วุตฺตํ. อนุปเมยฺโย หิ ภควา. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
าณสฺิกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๓. อุปฺปลหตฺถิยตฺเถรอปทานวณฺณนา
ติวรายํ นิวาสีหนฺติอาทิกํ อายสฺมโต อุปฺปลหตฺถกตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตกุสโล ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ อุปจินนฺโต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล มาลาการกุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย มาลาการกมฺเมน อเนกานิ ปุปฺผานิ วิกฺกิณนฺโต ชีวติ. อเถกทิวสํ ปุปฺผานิ คเหตฺวา จรนฺโต ภควนฺตํ รตนคฺฆิกมิว จรมานํ ทิสฺวา รตฺตุปฺปลกลาเปน ปูเชสิ. โส ตโต จุโต เตเนว ปฺุเน สุคตีสุ ปฺุมนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๑๓. โส ¶ อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ติวรายํ นิวาสีหนฺติอาทิมาห. ตตฺถ ติวราติ ตีหิ วาเรหิ การิตํ สฺจริตํ ปฏิจฺฉนฺนํ นครํ, ตสฺสํ ติวรายํ นิวาสี, วสนสีโล นิวาสนฏฺานเคเห วา วสนฺโต อหนฺติ อตฺโถ. อโหสึ มาลิโก ตทาติ ตทา นิพฺพานตฺถาย ปฺุสมฺภารกรณสมเย มาลิโก มาลากาโรว ปุปฺผานิ กยวิกฺกยํ กตฺวา ชีวนฺโต อโหสินฺติ อตฺโถ.
๑๔. ปุปฺผหตฺถมทาสหนฺติ ¶ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ ทิสฺวา อุปฺปลกลาปํ อทาสึ ปูเชสินฺติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
อุปฺปลหตฺถกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๔. ปทปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา
สิทฺธตฺถสฺส ¶ ภควโตติอาทิกํ อายสฺมโต ปทปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สตฺถริ ปสนฺโน สุมนปุปฺเผน ปาทมูเล ปูเชสิ. โส เตน ปฺุเน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต สกฺกสมฺปตฺตึ อนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมึ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตผเล ปติฏฺาสิ.
๑๙. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สิทฺธตฺถสฺส ภควโตติอาทิมาห. ชาติปุปฺผมทาสหนฺติ ชาติสุมนปุปฺผํ อทาสึ อหนฺติ วตฺตพฺเพ คาถาพนฺธสุขตฺถํ สุมนสทฺทสฺส โลปํ กตฺวา วุตฺตํ. ตตฺถ ชาติยา นิพฺพตฺโต วิกสมาโนเยว สุมนํ ชนานํ โสมนสฺสํ กโรตีติ สุมนํ, ปุปฺผนฏฺเน วิกสนฏฺเน ปุปฺผํ, สุมนฺจ ตํ ปุปฺผฺจาติ สุมนปุปฺผํ, ตานิ สุมนปุปฺผานิ สิทฺธตฺถสฺส ภควโต อหํ ปูเชสินฺติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
ปทปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๕. มุฏฺิปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา
สุทสฺสโน ¶ นาม นาเมนาติอาทิกํ อายสฺมโต มุฏฺิปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล มาลาการกุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สกสิปฺเป นิปฺผตฺตึ ปตฺโต เอกทิวสํ ¶ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ชาติสุมนปุปฺผานิ อุโภหิ หตฺเถหิ ภควโต ปาทมูเล โอกิริตฺวา ปูเชสิ. โส เตน กุสลสมฺภาเรน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อุโภ สมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต ปุพฺพวาสนาวเสน สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๑๔-๒๕. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สุทสฺสโน นาม นาเมนาติอาทิมาห. ตตฺถ สุทสฺสโนติ อาโรหปริณาหรูปสณฺานโยพฺพฺโสภเนน สุนฺทโร ทสฺสโนติ สุทสฺสโน, นาเมน สุทสฺสโน นาม มาลากาโร หุตฺวา ชาติสุมนปุปฺเผหิ ปทุมุตฺตรํ ภควนฺตํ ปูเชสินฺติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
มุฏฺิปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๖. อุทกปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา
สุวณฺณวณฺณํ ¶ สมฺพุทฺธนฺติอาทิกํ อายสฺมโต อุทกปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ ปูริตกุสลสฺจโย ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ ปริปูริยมาโน ปุทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมึ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย กุสลากุสลํ ชานนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต อากาเส คจฺฉโต นิกฺขนฺตฉพฺพณฺณพุทฺธรํสีสุ ปสนฺโน อุโภหิ หตฺเถหิ อุทกํ คเหตฺวา ปูเชสิ. เตน ปูชิตํ อุทกํ รชตพุพฺพุลํ วิย อากาเส อฏฺาสิ. โส อภิปฺปสนฺโน เตเนว โสมนสฺเสน ตุสิตาทีสุ นิพฺพตฺโต ทิพฺพสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อปรภาเค มนุสฺสสมฺปตฺติโย จ อนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิฺุตํ ปตฺโต สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๒๙. โส ¶ อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธนฺติอาทิมาห. ตํ เหฏฺา วุตฺตเมว. ฆตาสนํว ชลิตนฺติ ฆตํ วุจฺจติ สปฺปิ, ฆตสฺส อาสนํ อาธารนฺติ ฆตาสนํ, อคฺคิ, อถ วา ตํ อสติ ภฺุชตีติ ฆตาสนํ ¶ , อคฺคิเยว. ยถา ฆเต อาสิตฺเต อคฺคิมฺหิ อคฺคิสิขา อตีว ชลติ, เอวํ อคฺคิกฺขนฺธํ อิว ชลมานํ ภควนฺตนฺติ อตฺโถ. อาทิตฺตํว หุตาสนนฺติ หุตํ วุจฺจติ ปูชาสกฺกาเร, หุตสฺส ปูชาสกฺการสฺส อาสนนฺติ หุตาสนํ, ชลมานํ สูริยํ อิว ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขเณหิ พฺยามปฺปภามณฺฑเลหิ วิชฺโชตมานํ สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ อนิลฺชเส อากาเส คจฺฉนฺตํ อทฺทสนฺติ สมฺพนฺโธ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
อุทกปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๗. นฬมาลิยตฺเถรอปทานวณฺณนา
ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺสาติอาทิกํ อายสฺมโต นฬมาลิยตฺเถรสฺส อปทานํ. เอโสปิ ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร อเนกาสุ ชาตีสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ กุสลกมฺมานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ฆราวาสํ สณฺเปตฺวา กาเม อาทีนวํ ทิสฺวา เคหํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺเต วสนฺโต ตตฺถาคตํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺโน วนฺทิตฺวา ติณสนฺถรํ สนฺถริตฺวา ตตฺถ นิสินฺนสฺส ภควโต นฬมาเลหิ พีชนึ กตฺวา พีเชตฺวา อทาสิ. ปฏิคฺคเหสิ ภควา ตสฺสานุกมฺปาย, อนุโมทนฺจ อกาสิ. โส เตน ปฺุเน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว ปริฬาหสนฺตาปวิวชฺชิโต กายจิตฺตเจตสิกสุขปฺปตฺโต อเนกสุขมนุภวิตฺวา ¶ อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมึ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ปุพฺพวาสนาพเลน สตฺถริ ปสนฺโน ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๓๖. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺสาติอาทิมาห. ตํ เหฏฺา วุตฺตเมว.
๓๗. นฬมาลํ คเหตฺวานาติ นฬติ อสาโร นิสฺสาโร หุตฺวา เวฬุวํสโตปิ ตนุโก สลฺลหุโก ชาโตติ นโฬ, นฬสฺส มาลา ¶ ปุปฺผํ นฬมาลํ, เตน นฬมาเลน พีชนึ กาเรสินฺติ สมฺพนฺโธ ¶ . พีชิสฺสติ ชนิสฺสติ วาโต อเนนาติ พีชนี, ตํ พีชนึ พุทฺธสฺส อุปนาเมสึ, ปฏิคฺคเหสินฺติ อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
นฬมาลิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
สตฺตมภาณวารวณฺณนา สมตฺตา.
๘. อาสนุปฏฺาหกตฺเถรอปทานวณฺณนา
กานนํ วนโมคฺคยฺหาติอาทิกํ อายสฺมโต อาสนุปฏฺาหกตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ อุปจินนฺโต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต ฆราวาสํ วสนฺโต ตตฺถ โทสํ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺเต วสนฺโต ตตฺถ สมฺปตฺตํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺโน สีหาสนํ อทาสิ, ตตฺถ นิสินฺนํ ภควนฺตํ มาลากลาปํ คเหตฺวา ปูเชตฺวา ตํ ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ. โส เตน ปฺุเน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตภเว อุจฺจกุลิโก วิภวสมฺปนฺโน อโหสิ. โส กาลนฺตเรน อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๔๗. โส อรหา สมาโน อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต กานนํ วนโมคฺคยฺหาติอาทิมาห. ตํ สพฺพํ เหฏฺา วุตฺตตฺถเมวาติ.
อาสนุปฏฺาหกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๙. พิฬาลิทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา
หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิกํ อายสฺมโต พิฬาลิทายกตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห ¶ นิพฺพตฺโต วิฺุตํ ปตฺโต ฆราวาสํ วสนฺโต ตตฺถาทีนวํ ¶ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺเต วสนฺโต อตีว อปฺปิจฺฉสนฺตุฏฺโ อาลุวาทีหิ ยาเปนฺโต วสติ. ตทา ปทุมุตฺตโร ภควา ตสฺส อนุกมฺปาย ตํ หิมวนฺตํ อคมาสิ ¶ . ตํ ทิสฺวา ปสนฺโน วนฺทิตฺวา พิฬาลิโย คเหตฺวา ปตฺเต โอกิริ. ตํ ตถาคโต ตสฺสานุกมฺปาย โสมนสฺสุปฺปาทยนฺโต ปริภฺุชิ. โส เตน กมฺเมน ตโต จุโต เทวมนุสฺเสสุ อุภยสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วุทฺธิมนฺวาย สตฺถริ ปสนฺโน สาสเน ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ.
๕๓. โส อปรภาเค อตฺตโน กุสลกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิมาห. ตํ สพฺพํ เหฏฺา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมว. อาลุวกรมฺภาทโย เตสํ เตสํ กนฺทชาตีนํ นามาเนวาติ.
พิฬาลิทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
๑๐. เรณุปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา
สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธนฺติอาทิกํ อายสฺมโต เรณุปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ. อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปฺุานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สตฺถริ ปสนฺโน วิฺุตํ ปตฺโต อคฺคิกฺขนฺธํ วิย วิชฺโชตมานํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส นาคปุปฺผเกสรํ คเหตฺวา ปูเชสิ. อถ ภควา อนุโมทนมกาสิ.
๖๒-๓. โส เตน ปฺุเน ตโต จุโต เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อุภยสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว สพฺพตฺถ ปูชิโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิฺุตํ ปตฺโต ปุพฺพวาสนาพเลน สตฺถริ ปสนฺโน สาสเน ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา หุตฺวา ทิพฺพจกฺขุนา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ ทิสฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธนฺติอาทิมาห. ตํ เหฏฺา วุตฺตตฺถเมว. สตรํสึว ภาณุมนฺติ สตมตฺตา สตปฺปมาณา รํสิ ปภา ยสฺส สูริยสฺส ¶ โส สตรํสิ, คาถาพนฺธสุขตฺถํ สตรํสีติ วุตฺตํ, อเนกสตสฺส อเนกสตสหสฺสรํสีติ อตฺโถ. ภาณุ วุจฺจติ ปภา, ภาณุ ปภา ยสฺส โส ภาณุมา, ภาณุมสงฺขาตํ สูริยํ อิว วิปสฺสึ ภควนฺตํ ทิสฺวา สเกสรํ นาคปุปฺผํ คเหตฺวา อภิโรปยึ ปูเชสินฺติ อตฺโถ. เสสํ อุตฺตานเมวาติ.
เรณุปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตา.
เอกาทสมวคฺควณฺณนา สมตฺตา.