📜
๒๔. อุทกาสนวคฺโค
๑. อุทกาสนทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘อารามทฺวารา ¶ ¶ ¶ นิกฺขมฺม, ผลกํ สนฺถรึ อหํ;
อุทกฺจ อุปฏฺาสึ, อุตฺตมตฺถสฺส ปตฺติยา.
‘‘เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป, ยํ กมฺมมกรึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, อาสเน โจทเก ผลํ.
‘‘อิโต ปนฺนรเส กปฺเป, อภิสามสมวฺหโย;
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺิเม;
ฉฬภิฺา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุทกาสนทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อุทกาสนทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ปมํ.
๒. ภาชนปาลกตฺเถรอปทานํ
‘‘นคเร ¶ พนฺธุมติยา, กุมฺภกาโร อหํ ตทา;
ภาชนํ อนุปาเลสึ, ภิกฺขุสงฺฆสฺส ตาวเท.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ภาชนํ อนุปาลยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ภาชนสฺส อิทํ ผลํ.
‘‘เตปฺาเส อิโต กปฺเป, อนนฺตชาลินามโก;
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ภาชนปาลโก [ภาชนทายโก (สี. สฺยา.)] เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ภาชนปาลกตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.
๓. สาลปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘อรุณวติยา ¶ ¶ นคเร, อโหสึ ปูปิโก ตทา;
มม ทฺวาเรน คจฺฉนฺตํ, สิขินํ อทฺทสํ ชินํ.
‘‘พุทฺธสฺส ปตฺตํ ปคฺคยฺห, สาลปุปฺผํ อทาสหํ;
สมฺมคฺคตสฺส พุทฺธสฺส, วิปฺปสนฺเนน เจตสา.
‘‘เอกตฺตึเส ¶ ¶ อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิทาสหํ [ยํ ขชฺชกมทาสหํ (สี.), ยํ ขชฺชมภิทาสหํ (ก.) สาลปุปฺผนามกํ ขชฺชกํ วา ภเวยฺย];
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, สาลปุปฺผสฺสิทํ ผลํ.
‘‘อิโต จุทฺทสกปฺปมฺหิ, อโหสึ อมิตฺชโล;
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สาลปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
สาลปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํ.
๔. กิลฺชทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘ติวรายํ ปุเร รมฺเม, นฬกาโร อหํ ตทา;
สิทฺธตฺเถ โลกปชฺโชเต, ปสนฺนา ชนตา ตหึ.
‘‘ปูชตฺถํ โลกนาถสฺส, กิลฺชํ ปริเยสติ;
พุทฺธปูชํ กโรนฺตานํ, กิลฺชํ อททึ อหํ.
‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ กมฺมมกรึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, กิลฺชสฺส อิทํ ผลํ.
‘‘สตฺตสตฺตติกปฺปมฺหิ, ราชา อาสึ ชลทฺธโร [ชุตินฺธโร (สี.)];
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กิลฺชทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
กิลฺชทายกตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.
๕. เวทิการกตฺเถรอปทานํ
‘‘วิปสฺสิโน ¶ ¶ ภควโต, โพธิยา ปาทปุตฺตเม;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, กาเรสึ เวทิกํ อหํ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, กาเรสึ เวทิกํ อหํ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, เวทิกาย อิทํ ผลํ.
‘‘อิโต ¶ เอกาทเส กปฺเป, อโหสึ สูริยสฺสโม;
สตฺตรตฺตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เวทิการโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
เวทิการกตฺเถรสฺสาปทานํ ปฺจมํ.
๖. วณฺณการตฺเถรอปทานํ
‘‘นคเร ¶ อรุณวติยา, วณฺณกาโร อหํ ตทา;
เจติเย ทุสฺสภณฺฑานิ, นานาวณฺณํ รเชสหํ [รชึ อหํ (ก.), รเชมหํ (สฺยา.)].
‘‘เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป, ยํ วณฺณํ รชยึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, วณฺณทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘อิโต เตวีสติกปฺเป, วณฺณสม [จนฺทุปม (สี.), จนฺทสม (สฺยา.)] สนามโก;
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วณฺณกาโร เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
วณฺณการตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺํ.
๗. ปิยาลปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘มิคลุทฺโท ¶ ปุเร อาสึ, อรฺเ กานเน อหํ;
ปิยาลํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา, คตมคฺเค ขิปึ อหํ.
‘‘เอกนวุติโต ¶ ¶ กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปิยาลปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ปิยาลปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํ.
๘. อมฺพยาคทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘สเก ¶ สิปฺเป อปตฺถทฺโธ, อคมํ กานนํ อหํ;
สมฺพุทฺธํ ยนฺตํ ทิสฺวาน, อมฺพยาคํ อทาสหํ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ทานมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, อมฺพยาคสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อมฺพยาคทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อมฺพยาคทายกตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺมํ.
๙. ชคติการกตฺเถรอปทานํ
‘‘นิพฺพุเต ¶ โลกนาถมฺหิ, อตฺถทสฺสิ นรุตฺตเม;
ชคตี การิตา มยฺหํ, พุทฺธสฺส ถูปมุตฺตเม.
‘‘อฏฺารเส กปฺปสเต, ยํ กมฺมมกรึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ชคติยา อิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ชคติการโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ชคติการกตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํ.
๑๐. วาสิทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘กมฺมาโรหํ ¶ ปุเร อาสึ, ติวรายํ ปุรุตฺตเม;
เอกา วาสิ มยา ทินฺนา, สยมฺภุํ อปราชิตํ [สยมฺภุมฺหิปราชิเต (?)].
‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ วาสิมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, วาสิทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ ¶ สุทํ อายสฺมา วาสิทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
วาสิทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํ.
อุทกาสนวคฺโค จตุวีสติโม.
ตสฺสุทฺทานํ ¶ –
อุทกาสนภาชนํ, สาลปุปฺผี กิลฺชโก;
เวทิกา วณฺณกาโร จ, ปิยาลอมฺพยาคโท;
ชคตี วาสิทาตา จ, คาถา ตึส จ อฏฺ จ.