📜
๒๕. ตุวรทายกวคฺโค
๑. ตุวรทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘มิคลุทฺโท ¶ ¶ ¶ ปุเร อาสึ, อรฺเ กานเน อหํ;
ภริตฺวา ตุวรมาทาย [ภริตฺวา ตุรวมาทาย (ก.), ภชฺชิตํ ตุวรมาทาย (?) เอตฺถ ตุวรนฺติ มุคฺคกลายสทิสํ ตุวรฏฺินฺติ ตทฏฺกถา; ตุวโร ธฺเภเทติ สกฺกตาภิธาเน], สงฺฆสฺส อททึ อหํ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ทานมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ตุวรสฺส อิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺิเม;
ฉฬภิฺา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ตุวรทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ตุวรทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ปมํ.
๒. นาคเกสริยตฺเถรอปทานํ
‘‘ธนุํ อทฺเวชฺฌํ กตฺวาน, วนมชฺโฌคหึ อหํ;
เกสรํ โอคตํ [โอสรํ (สฺยา.), โอสฏํ (สี.)] ทิสฺวา, ปตปตฺตํ สมุฏฺิตํ.
‘‘อุโภ หตฺเถหิ ปคฺคยฺห, สิเร กตฺวาน อฺชลึ;
พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ, ติสฺสสฺส โลกพนฺธุโน.
‘‘ทฺเวนวุเต อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘เตสตฺตติมฺหิ ¶ กปฺปมฺหิ [สตฺตสตฺตติเม กปฺเป (สฺยา.)], สตฺต เกสรนามกา;
สตฺตรตนสมฺปนฺนา, จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นาคเกสริโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
นาคเกสริยตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.
๓. นฬินเกสริยตฺเถรอปทานํ
‘‘ชาตสฺสรสฺส ¶ ¶ ¶ เวมชฺเฌ, วสามิ ชลกุกฺกุโฏ;
อทฺทสาหํ [อถทฺทสํ (สี. สฺยา.)] เทวเทวํ, คจฺฉนฺตํ อนิลฺชเส.
‘‘ตุณฺเฑน เกสรึ [เกสรํ (สฺยา.)] คยฺห, วิปฺปสนฺเนน เจตสา;
พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ, ติสฺสสฺส โลกพนฺธุโน.
‘‘ทฺเวนวุเต อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘เตสตฺตติมฺหิ กปฺปมฺหิ, สตฺต เกสรนามกา [สตปตฺตสนามโก (สี. สฺยา.)];
สตฺตรตนสมฺปนฺนา, จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ ¶ สุทํ อายสฺมา นฬินเกสริโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
นฬินเกสริยตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํ.
๔. วิรวปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ขีณาสวสหสฺเสหิ, นิยฺยาติ โลกนายโก;
วิรวปุปฺผมาทาย [วิรวิปุปฺผํ ปคฺคยฺห (สี.)], พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วิรวปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
วิรวปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.
๕. กุฏิธูปกตฺเถรอปทานํ
‘‘สิทฺธตฺถสฺส ¶ ภควโต, อโหสึ กุฏิโคปโก;
กาเลน กาลํ ธูเปสึ, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ.
‘‘จตุนฺนวุติโต ¶ กปฺเป, ยํ กมฺมมกรึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ธูปทานสฺสิทํ [พุทฺธปูชายิทํ (สี.)] ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุฏิธูปโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
กุฏิธูปกตฺเถรสฺสาปทานํ ปฺจมํ.
๖. ปตฺตทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘ปรเมน ทมเถน, สิทฺธตฺถสฺส มเหสิโน;
ปตฺตทานํ มยา ทินฺนํ, อุชุภูตสฺส ตาทิโน.
‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ ทานมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ปตฺตทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปตฺตทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ปตฺตทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺํ.
๗. ธาตุปูชกตฺเถรอปทานํ
‘‘นิพฺพุเต โลกนาถมฺหิ, สิทฺธตฺถมฺหิ นรุตฺตเม;
เอกา ธาตุ มยา ลทฺธา, ทฺวิปทินฺทสฺส ตาทิโน.
‘‘ตาหํ ¶ ธาตุํ คเหตฺวาน, พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน;
ปฺจวสฺเส ปริจรึ, ติฏฺนฺตํว นรุตฺตมํ.
‘‘จตุนฺนวุติโต ¶ กปฺเป, ยํ ธาตุํ ปูชยึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ธาตุปฏฺหเน ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ธาตุปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ธาตุปูชกตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํ.
๘. สตฺตลิปุปฺผปูชกตฺเถรอปทานํ
‘‘สตฺต ¶ สตฺตลิปุปฺผานิ, สีเส กตฺวานหํ ตทา;
พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ, เวสฺสภุมฺหิ นรุตฺตเม [วิภตฺติวิปลฺลาโส จินฺเตตพฺโพ].
‘‘เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สตฺตลิปุปฺผปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
สตฺตลิปุปฺผปูชกตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺมํ.
๙. พิมฺพิชาลิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ปทุมุตฺตโร ¶ นาม ชิโน, สยมฺภู อคฺคปุคฺคโล;
จตุสจฺจํ ปกาเสติ, ทีเปติ อมตํ ปทํ.
‘‘พิมฺพิชาลกปุปฺผานิ [พิมฺพชาลกปุปฺผานิ (ก.)], ปุถุ กตฺวานหํ ตทา;
พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ, ทฺวิปทินฺทสฺส ตาทิโน.
‘‘อฏฺสฏฺิมฺหิโต กปฺเป, จตุโร กิฺชเกสรา;
สตฺตรตนสมฺปนฺนา, จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา พิมฺพิชาลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
พิมฺพิชาลิยตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํ.
๑๐. อุทฺทาลกทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘กกุโธ นาม นาเมน, สยมฺภู อปราชิโต;
ปวนา นิกฺขมิตฺวาน, อนุปฺปตฺโต มหานทึ.
‘‘อุทฺทาลกํ ¶ คเหตฺวาน, สยมฺภุสฺส อทาสหํ;
สํยตสฺสุชุภูตสฺส, ปสนฺนมานโส อหํ.
‘‘เอกตฺตึเส ¶ อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ปุปฺผทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุทฺทาลกทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อุทฺทาลกทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํ.
ตุวรทายกวคฺโค ปฺจวีสติโม.
ตสฺสุทฺทานํ ¶ –
ตุวรนาคนฬินา, วิรวี กุฏิธูปโก;
ปตฺโต ธาตุสตฺตลิโย, พิมฺพิ อุทฺทาลเกน จ;
สตฺตตึสติ คาถาโย, คณิตาโย วิภาวิภิ.