📜
๒๖. โถมกวคฺโค
๑. โถมกตฺเถรอปทานํ
‘‘เทวโลเก ¶ ¶ ¶ ิโต สนฺโต, วิปสฺสิสฺส มเหสิโน;
ธมฺมํ สุณิตฺวา มุทิโต, อิมํ วาจํ อภาสหํ.
‘‘‘นโม เต ปุริสาชฺ, นโม เต ปุริสุตฺตม;
พหุชฺชนํ [พหุํ ชนํ (สี.)] ตารยสิ, เทเสนฺโต อมตํ ปทํ’.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ วาจมภณึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, โถมนาย อิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺิเม;
ฉฬภิฺา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โถมโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
โถมกตฺเถรสฺสาปทานํ ปมํ.
๒. เอกาสนทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘วิชหิตฺวา เทววณฺณํ, สภริโย อิธาคมึ;
อธิการํ กตฺตุกาโม, พุทฺธเสฏฺสฺส สาสเน.
‘‘เทวโล นาม นาเมน, ปทุมุตฺตรสาวโก;
ตสฺส ภิกฺขา มยา ทินฺนา, วิปฺปสนฺเนน เจตสา.
‘‘สตสหสฺสิโต ¶ กปฺเป, ยํ กมฺมมกรึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ปิณฺฑปาตสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกาสนทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
เอกาสนทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.
๓. จิตกปูชกตฺเถรอปทานํ
‘‘อานนฺโท ¶ ¶ ¶ นาม สมฺพุทฺโธ, สยมฺภู อปราชิโต;
อรฺเ ปรินิพฺพายิ, อมนุสฺสมฺหิ กานเน.
‘‘เทวโลกา อิธาคนฺตฺวา, จิตํ กตฺวานหํ ตทา;
สรีรํ ตตฺถ ฌาเปสึ, สกฺการฺจ อกาสหํ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ กมฺมมกรึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จิตกปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
จิตกปูชกตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํ.
๔. ติจมฺปกปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘หิมวนฺตสฺสาวิทูเร ¶ , วิกโต [วิกโน (สี. สฺยา.)] นาม ปพฺพโต;
ตสฺส เวมชฺเฌ วสติ, สมโณ ภาวิตินฺทฺริโย.
‘‘ทิสฺวาน ตสฺโสปสมํ, วิปฺปสนฺเนน เจตสา;
ตีณิ จมฺปกปุปฺผานิ, คเหตฺวาน สโมกิรึ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติจมฺปกปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ติจมฺปกปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.
๕. สตฺตปาฏลิยตฺเถรอปทานํ
‘‘กณิการํว โชตนฺตํ, นิสินฺนํ ปพฺพตนฺตเร;
สตฺต ปาฏลิปุปฺผานิ, พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
‘‘จตุนฺนวุติโต ¶ ¶ กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สตฺตปาฏลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
สตฺตปาฏลิยตฺเถรสฺสาปทานํ ปฺจมํ.
๖. อุปาหนทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘อโหสึ ¶ จนฺทโน นาม, สมฺพุทฺธสฺสตฺรโช ตทา;
เอโกปาหโน มยา ทินฺโน, โพธึ สมฺปชฺช เม ตุวํ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปานธึ [ยมุปาหนํ (สี.), ยํ ปาทุํ (สฺยา.)] ททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, อุปาหนสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุปาหนทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อุปาหนทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺํ.
๗. มฺชริปูชกตฺเถรอปทานํ
‘‘มฺชริกํ กริตฺวาน, รถิยํ ปฏิปชฺชหํ;
อทฺทสํ สมณานคฺคํ, ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขตํ.
‘‘ปสนฺนจิตฺโต ¶ สุมโน, ปรมาย จ ปีติยา;
อุโภ หตฺเถหิ ปคฺคยฺห, พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
‘‘ทฺเวนวุเต อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ปุปฺผปูชายิทํ ผลํ.
‘‘อิโต ¶ เตสตฺตติกปฺเป, เอโก อาสึ มหีปติ;
โชติโย นาม นาเมน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มฺชริปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
มฺชริปูชกตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํ.
๘. ปณฺณทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘ปพฺพเต ¶ หิมวนฺตมฺหิ, วากจีรธโร อหํ;
อโลณปณฺณภกฺโขมฺหิ, นิยเมสุ จ สํวุโต.
‘‘ปาตราเส อนุปฺปตฺเต, สิทฺธตฺโถ อุปคจฺฉิ มํ;
ตาหํ พุทฺธสฺส ปาทาสึ, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ.
‘‘จตุนฺนวุติโต ¶ กปฺเป, ยํ ปณฺณมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ปณฺณทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘สตฺตวีสติกปฺปมฺหิ ¶ , ราชา อาสึ สทตฺถิโย [ยทตฺถิโย (สี. สฺยา.)];
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปณฺณทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ปณฺณทายกตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺมํ.
๙. กุฏิทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘วิปินจารี สมฺพุทฺโธ, รุกฺขมูเล วสี ตทา;
ปณฺณสาลํ กริตฺวาน, อทาสึ อปราชิเต.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปณฺณกุฏิกํ อทํ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, กุฏิทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘อฏฺวีเส ¶ [อฏฺตึเส (สฺยา.)] อิโต กปฺเป, โสฬสาสึสุ ราชาโน;
สพฺพตฺถ อภิวสฺสีติ, วุจฺจเร จกฺกวตฺติโน.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุฏิทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
กุฏิทายกตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํ.
๑๐. อคฺคปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘สุวณฺณวณฺณํ ¶ ¶ สมฺพุทฺธํ, นิสินฺนํ ปพฺพตนฺตเร;
โอภาสยนฺตํ รํเสน [รํสิยา (สฺยา.)], สิขินํ สิขินํ ยถา.
‘‘อคฺคชํ ปุปฺผมาทาย, อุปาคจฺฉึ นรุตฺตมํ;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
‘‘เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฺจวีสติกปฺปมฺหิ, อโหสิ อมิโตคโต [อมิตวฺหโย (สี.)];
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อคฺคปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อคฺคปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํ.
โถมกวคฺโค ฉพฺพีสติโม.
ตสฺสุทฺทานํ –
โถมเกกาสนจิตกํ, จมฺปโก สตฺตปาฏลิ;
ปานธิ ¶ [ปาหโน (สี.), ปาทุ (สฺยา.)] มฺชรี ปณฺณํ, กุฏิโท อคฺคปุปฺผิโย;
คาถาโย คณิตา เจตฺถ, เอกตาลีสเมว จาติ.