📜
๓๓. อุมาปุปฺผิยวคฺโค
๑. อุมาปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘สมาหิตํ ¶ ¶ ¶ สมาปนฺนํ, สิทฺธตฺถมปราชิตํ;
สมาธินา อุปวิฏฺํ, อทฺทสาหํ นรุตฺตมํ.
‘‘อุมาปุปฺผํ คเหตฺวาน, พุทฺธสฺส อภิโรปยึ;
สพฺพปุปฺผา เอกสีสา, อุทฺธํวณฺฏา อโธมุขา.
‘‘สุจิตฺตา วิย ติฏฺนฺเต, อากาเส ปุปฺผสนฺถรา;
เตน จิตฺตปฺปสาเทน, ตุสิตํ อุปปชฺชหํ.
‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฺจปฺาสิโต กปฺเป, เอโก อาสึ มหีปติ;
สมนฺตฉทโน นาม, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺิเม;
ฉฬภิฺา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุมาปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อุมาปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ปมํ.
๒. ปุลินปูชกตฺเถรอปทานํ
‘‘กกุธํ ¶ ¶ วิลสนฺตํว, นิสภาชานิยํ ยถา;
โอสธึว วิโรจนฺตํ, โอภาสนฺตํ นราสภํ.
‘‘อฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน, อวนฺทึ สตฺถุโน อหํ;
สตฺถารํ ปริวณฺเณสึ, สกกมฺเมน โตสยึ [โตสิโต (สี.)].
‘‘สุสุทฺธํ ¶ ปุลินํ คยฺห, คตมคฺเค สโมกิรึ;
อุจฺฉงฺเคน คเหตฺวาน, วิปสฺสิสฺส มเหสิโน.
‘‘ตโต ¶ อุปฑฺฒปุลินํ, วิปฺปสนฺเนน เจตสา;
ทิวาวิหาเร โอสิฺจึ, ทฺวิปทินฺทสฺส ตาทิโน.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ปุลินํ ยมสิฺจหํ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ปุลินสฺส อิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปุลินปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ปุลินปูชกตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.
๓. หาสชนกตฺเถรอปทานํ
‘‘ทุมคฺเค ปํสุกูลกํ [ปํสุกูลิกํ (สฺยา. ก.)], ลคฺคํ ทิสฺวาน สตฺถุโน;
อฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน, ภิยฺโย อุจฺจาริตํ มยา.
‘‘ทูรโต ¶ ปน ทิสฺวาน [ปติทิสฺวาน (สี. สฺยา.)], หาโส เม อุทปชฺชถ;
อฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ สฺมลภึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธสฺายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา หาสชนโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
หาสชนกตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํ.
๔. ยฺสามิกตฺเถรอปทานํ
‘‘ชาติยา ¶ สตฺตวสฺโสหํ, อโหสึ มนฺตปารคู;
กุลวตฺตํ [กุลวํสํ (สี. สฺยา.)] อธาเรสึ, ยฺโ อุสฺสาหิโต มยา.
‘‘จุลฺลาสีติสหสฺสานิ ¶ , ปสู หฺนฺติ เม ตทา;
สารถมฺภุปนีตานิ [ตารสฺมีหิ อุปนีตานิ (ก.), สารสฺมึหิ อุปนีตานิ (สฺยา.)], ยฺตฺถาย อุปฏฺิตา.
‘‘อุกฺกามุขปหฏฺโว ¶ , ขทิรงฺคารสนฺนิโภ;
อุทยนฺโตว สูริโย, ปุณฺณมาเยว [ปุณฺณมาเสว (สี.)] จนฺทิมา.
‘‘สิทฺธตฺโถ สพฺพสิทฺธตฺโถ, ติโลกมหิโต หิโต;
อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺโธ, อิทํ วจนมพฺรวิ.
‘‘‘อหึสา ¶ สพฺพปาณีนํ, กุมาร มม รุจฺจติ;
เถยฺยา จ อติจารา จ, มชฺชปานา จ อารติ.
‘‘‘รติ จ สมจริยาย, พาหุสจฺจํ กตฺุตา;
ทิฏฺเ ธมฺเม ปรตฺถ จ, ธมฺมา เอเต ปสํสิยา.
‘‘‘เอเต ธมฺเม ภาวยิตฺวา, สพฺพสตฺตหิเต รโต [หิเตสิโต (ก.)];
พุทฺเธ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, ภาเวหิ มคฺคมุตฺตมํ’.
‘‘อิทํ วตฺวาน สพฺพฺู, โลกเชฏฺโ นราสโภ;
มเมวํ อนุสาสิตฺวา, เวหาสํ อุคฺคโต คโต.
‘‘ปุพฺเพ จิตฺตํ วิโสเธตฺวา, ปจฺฉา จิตฺตํ ปสาทยึ;
เตน จิตฺตปฺปสาเทน, ตุสิตํ อุปปชฺชหํ.
‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยทา จิตฺตํ ปสาทยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธสฺายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ยฺสามิโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ยฺสามิกตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.
๕. นิมิตฺตสฺกตฺเถรอปทานํ
‘‘จนฺทภาคานทีตีเร ¶ , วสามิ อสฺสเม อหํ;
สุวณฺณมิคมทฺทกฺขึ, จรนฺตํ วิปิเน อหํ.
‘‘มิเค ¶ ¶ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, โลกเชฏฺํ อนุสฺสรึ;
เตน จิตฺตปฺปสาเทน, อฺเ พุทฺเธ อนุสฺสรึ.
‘‘อพฺภตีตา จ เย พุทฺธา, วตฺตมานา อนาคตา;
เอวเมวํ วิโรจนฺติ, มิคราชาว เต ตโย.
‘‘จตุนฺนวุติโต ¶ กปฺเป, ยํ สฺมลภึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธสฺายิทํ ผลํ.
‘‘สตฺตวีเส อิโต กปฺเป, เอโก อาสึ มหีปติ;
อรฺสตฺโถ นาเมน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นิมิตฺตสฺโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
นิมิตฺตสฺกตฺเถรสฺสาปทานํ ปฺจมํ.
๖. อนฺนสํสาวกตฺเถรอปทานํ
‘‘สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ, คจฺฉนฺตํ อนฺตราปเณ;
กฺจนคฺฆิยสงฺกาสํ, พาตฺตึสวรลกฺขณํ.
‘‘สิทฺธตฺถํ สพฺพสิทฺธตฺถํ, อเนชํ อปราชิตํ;
สมฺพุทฺธํ อตินาเมตฺวา, โภชยึ ตํ มหามุนึ.
‘‘มุนิ ¶ การุณิโก โลเก, โอภาสยิ มมํ ตทา;
พุทฺเธ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, กปฺปํ สคฺคมฺหิ โมทหํ.
‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ ทานมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ภิกฺขาทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อนฺนสํสาวโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;
อนฺนสํสาวกตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺํ.
๗. นิคฺคุณฺฑิปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ยทา ¶ ¶ เทโว เทวกายา, จวเต อายุสงฺขยา;
ตโย สทฺทา นิจฺฉรนฺติ, เทวานํ อนุโมทตํ.
‘‘‘อิโต โภ สุคตึ คจฺฉ, มนุสฺสานํ สหพฺยตํ;
มนุสฺสภูโต สทฺธมฺเม, ลภ สทฺธํ อนุตฺตรํ.
‘‘‘สา ¶ เต สทฺธา นิวิฏฺาสฺส, มูลชาตา ปติฏฺิตา;
ยาวชีวํ อสํหีรา, สทฺธมฺเม สุปฺปเวทิเต.
‘‘‘กาเยน กุสลํ กตฺวา, วาจาย กุสลํ พหุํ;
มนสา กุสลํ กตฺวา, อพฺยาปชฺชํ นิรูปธึ.
‘‘‘ตโต ¶ โอปธิกํ ปฺุํ, กตฺวา ทาเนน ตํ พหุํ;
อฺเปิ มจฺเจ สทฺธมฺเม, พฺรหฺมจริเย นิเวสย’.
‘‘อิมาย อนุกมฺปาย, เทวาเทวํ ยทา วิทู;
จวนฺตํ อนุโมทนฺติ, เอหิ เทว ปุนปฺปุนํ [เทวปุรํ ปุน (สี.)].
‘‘สํเวโค เม [สํวิคฺโคหํ (สฺยา.)] ตทา อาสิ, เทวสงฺเฆ สมาคเต;
กํสุ นาม อหํ โยนึ, คมิสฺสามิ อิโต จุโต.
‘‘มม สํเวคมฺาย, สมโณ ภาวิตินฺทฺริโย;
มมุทฺธริตุกาโม โส, อาคจฺฉิ มม สนฺติกํ.
‘‘สุมโน นาม นาเมน, ปทุมุตฺตรสาวโก;
อตฺถธมฺมานุสาสิตฺวา, สํเวเชสิ มมํ ตทา.
ทฺวาทสมํ ภาณวารํ.
‘‘ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา, พุทฺเธ จิตฺตํ ปสาทยึ;
ตํ ธีรํ อภิวาเทตฺวา, ตตฺถ กาลํกโต อหํ.
‘‘อุปปชฺชึ ส [อุปปชฺชิสฺสํ (สี.)] ตตฺเถว, สุกฺกมูเลน โจทิโต;
วสนฺโต มาตุกุจฺฉิมฺหิ, ปุน ธาเรติ มาตุยา.
‘‘ตมฺหา กายา จวิตฺวาน, ติทเส อุปปชฺชหํ;
เอตฺถนฺตเร น ปสฺสามิ, โทมนสฺสมหํ ตทา.
‘‘ตาวตึสา ¶ ¶ จวิตฺวาน, มาตุกุจฺฉึ สโมกฺกมึ;
นิกฺขมิตฺวาน กุจฺฉิมฺหา, กณฺหสุกฺกํ อชานหํ.
‘‘ชาติยา ¶ สตฺตวสฺโสว [ชาติยา สตฺตวสฺเสน (สฺยา.)], อารามํ ปาวิสึ อหํ;
โคตมสฺส ภควโต, สกฺยปุตฺตสฺส ตาทิโน.
‘‘วิตฺถาริเก [วิตฺถาริเต (สี. ก.)] ปาวจเน, พาหุชฺมฺหิ สาสเน;
อทฺทสํ สาสนกเร, ภิกฺขโว ตตฺถ สตฺถุโน.
‘‘สาวตฺถิ ¶ นาม นครํ, ราชา ตตฺถาสิ โกสโล;
รเถน นาคยุตฺเตน, อุเปสิ โพธิมุตฺตมํ.
‘‘ตสฺสาหํ นาคํ ทิสฺวาน, ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสรึ;
อฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน, สมยํ อคมาสหํ.
‘‘ชาติยา สตฺตวสฺโสว, ปพฺพชึ อนคาริยํ;
โย โส พุทฺธํ อุปฏฺาสิ, อานนฺโท นาม สาวโก.
‘‘คติมา ธิติมา เจว, สติมา จ พหุสฺสุโต;
รฺโ จิตฺตํ ปสาเทนฺโต, นิยฺยาเทสิ มหาชุติ.
‘‘ตสฺสาหํ ธมฺมํ สุตฺวาน, ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสรึ;
ตตฺเถว ิตโก สนฺโต, อรหตฺตมปาปุณึ.
‘‘เอกํสํ จีวรํ กตฺวา, สิเร กตฺวาน อฺชลึ;
สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา, อิมํ วาจํ อุทีรยึ.
‘‘‘ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส, ทฺวิปทินฺทสฺส สตฺถุโน;
นิคฺคุณฺฑิปุปฺผํ ปคฺคยฺห, สีหาสเน เปสหํ.
‘‘‘เตน กมฺเมน ทฺวิปทินฺท, โลกเชฏฺ นราสภ;
ปตฺโตมฺหิ อจลํ านํ, หิตฺวา ชยปราชยํ’.
‘‘ปฺจวีสสหสฺสมฺหิ ¶ , กปฺปานํ มนุชาธิปา;
อพฺพุทนิรพฺพุทานิ, อฏฺฏฺาสึสุ ขตฺติยา.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นิคฺคุณฺฑิปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
นิคฺคุณฺฑิปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํ.
๘. สุมนาเวฬิยตฺเถรอปทานํ
‘‘เวสฺสภุสฺส ¶ ¶ ภควโต, โลกเชฏฺสฺส ตาทิโน;
สพฺเพ ชนา สมาคมฺม, มหาปูชํ กโรนฺติ เต.
‘‘สุธาย ปิณฺฑํ กตฺวาน, อาเวฬํ สุมนายหํ;
สีหาสนสฺส ปุรโต, อภิโรเปสหํ ตทา.
‘‘สพฺเพ ¶ ชนา สมาคมฺม, เปกฺขนฺติ ปุปฺผมุตฺตมํ;
เกนิทํ ปูชิตํ ปุปฺผํ, พุทฺธเสฏฺสฺส ตาทิโน.
‘‘เตน จิตฺตปฺปสาเทน, นิมฺมานํ อุปปชฺชหํ;
อนุโภมิ [อนุโภสึ (สี.)] สกํ กมฺมํ, ปุพฺเพ สุกตมตฺตโน.
‘‘ยํ ยํ โยนุปปชฺชามิ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;
สพฺเพสานํ ปิโย โหมิ, ปุปฺผปูชายิทํ ผลํ.
‘‘นาภิชานามิ ¶ กาเยน, วาจาย อุท เจตสา;
สํยตานํ ตปสฺสีนํ, กตํ อกฺโกสิตํ มยา.
‘‘เตน สุจริเตนาหํ, จิตฺตสฺส ปณิธีหิ จ;
สพฺเพสํ ปูชิโต โหมิ, อนกฺโกสสฺสิทํ ผลํ.
‘‘อิโต เอกาทเส กปฺเป, สหสฺสาโรสิ ขตฺติโย;
สตฺตรตนสมฺปนฺโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุมนาเวฬิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
สุมนาเวฬิยตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺมํ.
๙. ปุปฺผจฺฉตฺติยตฺเถรอปทานํ
‘‘สิทฺธตฺถสฺส ภควโต, โลกเชฏฺสฺส ตาทิโน;
สจฺจํ ปกาสยนฺตสฺส, นิพฺพาเปนฺตสฺส ปาณิโน.
‘‘ชลชํ ¶ อาหริตฺวาน, สตปตฺตํ มโนรมํ;
ปุปฺผสฺส ฉตฺตํ กตฺวาน, พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
‘‘สิทฺธตฺโถ ¶ ¶ จ โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
ภิกฺขุสงฺเฆ ิโต สตฺถา, อิมํ คาถํ อภาสถ.
‘‘‘โย เม จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, ปุปฺผจฺฉตฺตํ อธารยึ;
เตน จิตฺตปฺปสาเทน, ทุคฺคตึ โส น คจฺฉติ’.
‘‘อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ, สิทฺธตฺโถ โลกนายโก;
อุยฺโยเชตฺวาน ปริสํ, เวหาสํ นภมุคฺคมิ.
‘‘วุฏฺิเต ¶ นรเทวมฺหิ, เสตจฺฉตฺตมฺปิ วุฏฺหิ;
ปุรโต พุทฺธเสฏฺสฺส, คจฺฉติ ฉตฺตมุตฺตมํ.
‘‘จตุนฺนวุติโต กปฺเป, ยํ ฉตฺตํ อภิโรปยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ปุปฺผจฺฉตฺตสฺสิทํ ผลํ.
‘‘จตุสตฺตติกปฺปมฺหิ, อฏฺ ชลสิขา อหู;
สตฺตรตนสมฺปนฺนา, จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปุปฺผจฺฉตฺติโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ปุปฺผจฺฉตฺติยตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํ.
๑๐. สปริวารฉตฺตทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
อากาเส ชลวุฏฺีว วสฺสเต [วสฺสติ (สี. สฺยา.), วสฺเสติ (?)] ธมฺมวุฏฺิยา.
‘‘ตมทฺทสาสึ ¶ สมฺพุทฺธํ, เทเสนฺตํ อมตํ ปทํ;
สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, อคมาสึ สกํ ฆรํ.
‘‘ฉตฺตํ อลงฺกตํ คยฺห, อุปคจฺฉึ นรุตฺตมํ;
หฏฺโ หฏฺเน จิตฺเตน, อากาเส อุกฺขิปึ อหํ.
‘‘สุสงฺคหิตยานํว ¶ , ทนฺโตว สาวกุตฺตโม;
อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ, มตฺถเก สมฺปติฏฺหิ.
‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, พุทฺโธ โลกคฺคนายโก;
ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถ.
‘‘‘เยน ฉตฺตมิทํ ทินฺนํ, อลงฺกตํ มโนรมํ;
เตน จิตฺตปฺปสาเทน, ทุคฺคตึ โส น คจฺฉติ.
‘‘‘สตฺตกฺขตฺตฺุจ ¶ เทเวสุ, เทวรชฺชํ กริสฺสติ;
พาตฺตึสกฺขตฺตฺุจ ราชา, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ.
‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
‘‘‘ตสฺส ¶ ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
สพฺพาสเว ปริฺาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’.
‘‘พุทฺธสฺส คิรมฺาย, วาจาสภิมุทีริตํ;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, ภิยฺโย หาสํ ชเนสหํ.
‘‘ชหิตฺวา มานุสํ โยนึ, ทิพฺพํ โยนึ [เทวโยนึ (สี.), ทิพฺพโยนึ (สฺยา.)] มชฺฌคํ;
วิมานมุตฺตมํ มยฺหํ, อพฺภุคฺคตํ มโนรมํ.
‘‘วิมานา ¶ นิกฺขมนฺตสฺส, เสตจฺฉตฺตํ ธรียติ;
ตทา สฺํ ปฏิลภึ, ปุพฺพกมฺมสฺสิทํ ผลํ.
‘‘เทวโลกา จวิตฺวาน, มนุสฺสตฺตฺจ อาคมึ;
ฉตฺตึสกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺตี, สตฺตกปฺปสตมฺหิโต.
‘‘ตมฺหา กายา จวิตฺวาน, อาคจฺฉึ [อคฺฉึ (?)] ติทสํ ปุรํ;
สํสริตฺวานุปุพฺเพน, มานุสํ ปุนราคมึ.
‘‘โอกฺกนฺตํ มาตุกุจฺฉึ มํ, เสตฺตจฺฉตฺตํ อธารยุํ;
ชาติยา สตฺตวสฺโสหํ, ปพฺพชึ อนคาริยํ.
‘‘สุนนฺโท นาม นาเมน, พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู;
ผลิกํ ฉตฺตมาทาย, สาวกคฺคสฺส โส ตทา.
‘‘อนุโมทิ ¶ มหาวีโร, สาริปุตฺโต มหากถี;
สุตฺวานุโมทนํ ตสฺส, ปุพฺพกมฺมมนุสฺสรึ.
‘‘อฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน, สกํ จิตฺตํ ปสาทยึ;
สริตฺวา ปุริมํ กมฺมํ, อรหตฺตมปาปุณึ.
‘‘อุฏฺาย อาสนา ตมฺหา, สิเร กตฺวาน อฺชลึ;
สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา, อิมํ วาจํ อุทีริยึ.
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, พุทฺโธ โลเก อนุตฺตโร;
ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห.
‘‘ตสฺส ฉตฺตํ มยา ทินฺนํ, วิจิตฺตํ สมลงฺกตํ;
อุโภ หตฺเถหิ ปคฺคณฺหิ, สยมฺภู อคฺคปุคฺคโล.
‘‘อโห ¶ ¶ พุทฺโธ อโห ธมฺโม, อโห โน สตฺถุสมฺปทา;
เอกจฺฉตฺตสฺส ทาเนน, ทุคฺคตึ นุปปชฺชหํ.
‘‘กิเลสา ¶ ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
สพฺพาสเว ปริฺาย, วิหรามิ อนาสโว.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สปริวารฉตฺตทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
สปริวารฉตฺตทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํ.
อุมาปุปฺผิยวคฺโค เตตฺตึสติโม.
ตสฺสุทฺทานํ –
อุมาปุปฺผฺจ ปุลินํ, หาโส ยฺโ นิมิตฺตโก;
สํสาวโก นิคฺคุณฺฑี จ, สุมนํ ปุปฺผฉตฺตโก;
สปริวารฉตฺโต จ, คาถา สตฺตสตุตฺตราติ.