📜
๓๗. มนฺทารวปุปฺผิยวคฺโค
๑. มนฺทารวปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ตาวตึสา ¶ ¶ ¶ ¶ อิธาคนฺตฺวา, มงฺคโล นาม มาณโว;
มนฺทารวํ คเหตฺวาน, วิปสฺสิสฺส มเหสิโน.
‘‘สมาธินา นิสินฺนสฺส, มตฺถเก ธารยึ อหํ;
สตฺตาหํ ธารยิตฺวาน, เทวโลกํ ปุนาคมึ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺิเม;
ฉฬภิฺา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มนฺทารวปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
มนฺทารวปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ปมํ.
๒. กกฺการุปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ยามา เทวา อิธาคนฺตฺวา, โคตมํ สิริวจฺฉสํ;
กกฺการุมาลํ [โคกฺขนุมาลํ (สี.)] ปคฺคยฺห, พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
‘‘ทฺเวนวุเต อิโต กปฺเป, ยํ พุทฺธมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กกฺการุปุปฺผิโย [โคกฺขนุปุปฺผิโย (ก.)] เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
กกฺการุปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.
๓. ภิสมุฬาลทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘ผุสฺโส ¶ ¶ นามาสิ สมฺพุทฺโธ, สพฺพธมฺมาน ปารคู;
วิเวกกาโม สพฺพฺู [สปฺปฺโ (สี. สฺยา.)], อาคฺฉิ มม สนฺติเก.
‘‘ตสฺมึ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, มหาการุณิเก ชิเน;
ภิสมุฬาลํ ปคฺคยฺห, พุทฺธเสฏฺสฺสทาสหํ.
‘‘ทฺเวนวุเต ¶ อิโต กปฺเป, ยํ ภิสมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ภิสทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ภิสมุฬาลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ภิสมุฬาลทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํ.
๔. เกสรปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘วิชฺชาธโร ¶ ตทา อาสึ, หิมวนฺตมฺหิ ปพฺพเต;
อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ, จงฺกมนฺตํ มหายสํ.
‘‘ตีณิ เกสรปุปฺผานิ [เกสริปุปฺผานิ (สี.)], สีเส กตฺวานหํ ตทา;
อุปสงฺกมฺม สมฺพุทฺธํ, เวสฺสภุํ อภิปูชยึ.
‘‘เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป, ยํ กมฺมมกรึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เกสรปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
เกสรปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.
๕. องฺโกลปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ปทุโม นาม สมฺพุทฺโธ, จิตฺตกูเฏ วสี ตทา;
ทิสฺวาน ตํ อหํ พุทฺธํ, สยมฺภุํ อปราชิตํ [อุปคจฺฉิหํ (สี. สฺยา.)].
‘‘องฺโกลํ ¶ ¶ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา, โอจินิตฺวานหํ ตทา;
อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ, ปูชยึ ปทุมํ ชินํ.
‘‘เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา องฺโกลปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
องฺโกลปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ปฺจมํ.
๖. กทมฺพปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ, คจฺฉนฺตํ อนฺตราปเณ;
กฺจนคฺฆิยสงฺกาสํ, พาตฺตึสวรลกฺขณํ.
‘‘นิสชฺช ปาสาทวเร, อทฺทสํ โลกนายกํ;
กทมฺพปุปฺผํ ปคฺคยฺห, วิปสฺสึ อภิปูชยึ.
‘‘เอกนวุติโต ¶ กปฺเป, ยํ พุทฺธมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กทมฺพปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
กทมฺพปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺํ.
๗. อุทฺทาลกปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘อโนโม ¶ [สุชาโต (สฺยา.), อนุโม (ก.)] นาม สมฺพุทฺโธ, คงฺคากูเล วสี ตทา;
อุทฺทาลกํ คเหตฺวาน, ปูชยึ อปราชิตํ.
‘‘เอกตฺตึเส ¶ อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุทฺทาลกปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
อุทฺทาลกปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํ.
๘. เอกจมฺปกปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘อุปสนฺโต ¶ จ สมฺพุทฺโธ, วสตี ปพฺพตนฺตเร;
เอกจมฺปกมาทาย, อุปคจฺฉึ นรุตฺตมํ.
‘‘ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, ปจฺเจกมุนิมุตฺตมํ;
อุโภหตฺเถหิ ปคฺคยฺห, ปูชยึ อปราชิตํ.
‘‘ปฺจสฏฺิมฺหิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกจมฺปกปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
เอกจมฺปกปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺมํ.
๙. ติมิรปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘จนฺทภาคานทีตีเร, อนุโสตํ วชามหํ;
อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ, สาลราชํว ผุลฺลิตํ.
‘‘ปสนฺนจิตฺโต ¶ สุมโน, ปจฺเจกมุนิมุตฺตมํ;
คเหตฺวา ติมิรํ ปุปฺผํ, มตฺถเก โอกิรึ อหํ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติมิรปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
ติมิรปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํ.
๑๐. สฬลปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘จนฺทภาคานทีตีเร ¶ , อโหสึ กินฺนโร ตทา;
ตตฺถทฺทสํ เทวเทวํ, จงฺกมนฺตํ นราสภํ.
‘‘โอจินิตฺวาน ¶ สฬลํ, ปุปฺผํ พุทฺธสฺสทาสหํ;
อุปสิงฺฆิ มหาวีโร, สฬลํ เทวคนฺธิกํ.
‘‘ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ, วิปสฺสี โลกนายโก;
อุปสิงฺฆิ มหาวีโร, เปกฺขมานสฺส เม สโต.
‘‘ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, วนฺทิตฺวา ทฺวิปทุตฺตมํ;
อฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน, ปุน ปพฺพตมารุหึ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สฬลปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
สฬลปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํ.
มนฺทารวปุปฺผิยวคฺโค สตฺตตึสติโม.
ตสฺสุทฺทานํ –
มนฺทารวฺจ กกฺการุ, ภิสเกสรปุปฺผิโย;
องฺโกลโก ¶ กทมฺพี จ, อุทฺทาลี เอกจมฺปโก;
ติมิรํ สฬลฺเจว, คาถา ตาลีสเมว จ.