📜
๔๖. ชคติทายกวคฺโค
๑. ชคติทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘ธมฺมทสฺสิสฺส ¶ ¶ ¶ มุนิโน, โพธิยา ปาทปุตฺตเม;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, ชคตึ การยึ อหํ.
‘‘ทริโต ปพฺพตโต วา, รุกฺขโต ปติโต อหํ;
จุโต ปติฏฺํ วินฺทามิ, ชคติยา อิทํ ผลํ.
‘‘น เม โจรา วิเหสนฺติ, นาติมฺนฺติ ขตฺติยา [ปสหนฺติ, นาติมฺติ ขตฺติโย (สี. ปี.)];
สพฺพามิตฺเตติกฺกมามิ, ชคติยา อิทํ ผลํ.
‘‘ยํ ยํ โยนุปปชฺชามิ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;
สพฺพตฺถ ปูชิโต โหมิ, ชคติยา อิทํ ผลํ.
‘‘อฏฺารเส กปฺปสเต, ชคตึ การยึ อหํ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ชคติทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺิเม;
ฉฬภิฺา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ ¶ สุทํ อายสฺมา ชคติทายโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
ชคติทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ปมํ.
๒. โมรหตฺถิยตฺเถรอปทานํ
‘‘โมรหตฺถํ ¶ ¶ คเหตฺวาน, อุเปสึ โลกนายกํ;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, โมรหตฺถมทาสหํ.
‘‘อิมินา ¶ โมรหตฺเถน, เจตนาปณิธีหิ จ;
นิพฺพายึสุ ตโย อคฺคี, ลภามิ วิปุลํ สุขํ.
‘‘อโห พุทฺโธ อโห ธมฺโม, อโห โน สตฺถุสมฺปทา;
ทตฺวานหํ โมรหตฺถํ, ลภามิ วิปุลํ สุขํ.
‘‘ติยคฺคี [ติธคฺคี (สฺยา. ก.), ติวคฺคี (ปี.)] นิพฺพุตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
สพฺพาสวา ปริกฺขีณา, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว.
‘‘เอกตึเส อิโต กปฺเป, ยํ ทานมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, โมรหตฺถสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ ¶ สุทํ อายสฺมา โมรหตฺถิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
โมรหตฺถิยตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.
๓. สีหาสนพีชิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ติสฺสสฺสาหํ ภควโต, โพธิรุกฺขมวนฺทิยํ;
ปคฺคยฺห พีชนึ ตตฺถ, สีหาสนมพีชหํ [มพีชยึ (สี.), มวิชฺชหํ (สฺยา.)].
‘‘ทฺเวนวุเต อิโต กปฺเป, สีหาสนมพีชหํ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พีชนาย อิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ¶ ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สีหาสนพีชิโย เถโร อิมา
คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
สีหาสนพีชิยตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํ.
๔. ติณุกฺกธาริยตฺเถรอปทานํ
‘‘ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส ¶ ¶ , โพธิยา ปาทปุตฺตเม;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, ตโย อุกฺเก อธารยึ.
‘‘สตสหสฺสิโต ¶ กปฺเป, โสหํ อุกฺกมธารยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, อุกฺกทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติณุกฺกธาริโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
ติณุกฺกธาริยตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.
๕. อกฺกมนทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘กกุสนฺธสฺส มุนิโน, พฺราหฺมณสฺส วุสีมโต;
ทิวาวิหารํ วชโต, อกฺกมนมทาสหํ.
‘‘อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ, ยํ ทานมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, อกฺกมนสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ¶ ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อกฺกมนทายโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
อกฺกมนทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ปฺจมํ.
๖. วนโกรณฺฑิยตฺเถรอปทานํ
‘‘สิทฺธตฺถสฺส ภควโต, โลกเชฏฺสฺส ตาทิโน;
วนโกรณฺฑมาทาย, พุทฺธสฺส อภิโรปยึ.
‘‘จตุนฺนวุติโต ¶ กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วนโกรณฺฑิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
วนโกรณฺฑิยตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺํ.
วีสติมํ ภาณวารํ.
๗. เอกฉตฺติยตฺเถรอปทานํ
‘‘องฺคารชาตา ¶ ¶ ปถวี, กุกฺกุฬานุคตา มหี;
ปทุมุตฺตโร ภควา, อพฺโภกาสมฺหิ จงฺกมิ.
‘‘ปณฺฑรํ ฉตฺตมาทาย, อทฺธานํ ปฏิปชฺชหํ;
ตตฺถ ทิสฺวาน สมฺพุทฺธํ, วิตฺติ เม อุปปชฺชถ.
‘‘มรีจิโยตฺถฏา ¶ [มริจิโมผุนา (สฺยา.), มรีจิโวผุฏา (ปี.)] ภูมิ, องฺคาราว มหี อยํ;
อุปหนฺติ [อุปวายนฺติ (สี. ปี.)] มหาวาตา, สรีรสฺสาสุเขปนา [สรีรกายุเขปนา (สฺยา.)].
‘‘สีตํ อุณฺหํ วิหนนฺตํ [วิหนติ (สฺยา. ก.)], วาตาตปนิวารณํ;
ปฏิคฺคณฺห อิมํ ฉตฺตํ, ผสฺสยิสฺสามิ [ปสฺสยิสฺสามิ (ก.)] นิพฺพุตึ.
‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, ปทุมุตฺตโร มหายโส;
มม สงฺกปฺปมฺาย, ปฏิคฺคณฺหิ ตทา ชิโน.
‘‘ตึสกปฺปานิ เทวินฺโท, เทวรชฺชมการยึ;
สตานํ ปฺจกฺขตฺตฺุจ, จกฺกวตฺตี อโหสหํ.
‘‘ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํ;
อนุโภมิ สกํ กมฺมํ, ปุพฺเพ สุกตมตฺตโน.
‘‘อยํ ¶ เม ปจฺฉิมา ชาติ, จริโม วตฺตเต ภโว;
อชฺชาปิ เสตจฺฉตฺตํ เม, สพฺพกาลํ ธรียติ.
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, ยํ ฉตฺตมททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ฉตฺตทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ¶ ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกฉตฺติโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
เอกฉตฺติยตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํ.
๘. ชาติปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘ปรินิพฺพุเต ภควติ, ปทุมุตฺตเร มหายเส;
ปุปฺผวฏํสเก กตฺวา [ปุปฺผจงฺโกฏเก คเหตฺวา (สฺยา.)], สรีรมภิโรปยึ.
‘‘ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, นิมฺมานํ อคมาสหํ;
เทวโลกคโต สนฺโต, ปฺุกมฺมํ สรามหํ.
‘‘อมฺพรา ¶ ¶ ปุปฺผวสฺโส เม, สพฺพกาลํ ปวสฺสติ;
สํสรามิ มนุสฺเส เจ [เว (สฺยา.)], ราชา โหมิ มหายโส.
‘‘ตหึ กุสุมวสฺโส เม, อภิวสฺสติ สพฺพทา;
ตสฺเสว [กาเยสุ (สฺยา.), กาเยว (ปี.)] ปุปฺผปูชาย, วาหสา สพฺพทสฺสิโน.
‘‘อยํ ปจฺฉิมโก มยฺหํ, จริโม วตฺตเต ภโว;
อชฺชาปิ ปุปฺผวสฺโส เม, อภิวสฺสติ สพฺพทา.
‘‘สตสหสฺสิโต ¶ กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, เทหปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ ¶ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ชาติปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
ชาติปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺมํ.
๙. ปฏฺฏิปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘นีหรนฺเต สรีรมฺหิ, วชฺชมานาสุ เภริสุ;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, ปฏฺฏิปุปฺผมปูชยึ [สตฺติ… (สฺยา. ปี.)].
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, เทหปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปฏฺฏิปุปฺผิโย [สตฺติปณฺณิโย (สฺยา. ปี.)] เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
ปฏฺฏิปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํ.
๑๐. คนฺธปูชกตฺเถรอปทานํ
‘‘จิตาสุ ¶ กุรุมานาสุ [จิตฺเตสุ กยิรมาเนสุ (สี.)], นานาคนฺเธ สมาหเฏ;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, คนฺธมุฏฺิมปูชยึ.
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, จิตกํ ยมปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, จิตปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา คนฺธปูชโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
คนฺธปูชกตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํ.
ชคติทายกวคฺโค ฉจตฺตาลีสโม.
ตสฺสุทฺทานํ –
ชคตี ¶ โมรหตฺถี จ, อาสนี อุกฺกธารโก;
อกฺกมิ วนโกรณฺฑิ, ฉตฺตโท ชาติปูชโก.
ปฏฺฏิปุปฺผี จ โย เถโร, ทสโม คนฺธปูชโก;
สตฺตสฏฺิ จ คาถาโย, คณิตาโย วิภาวิภิ.