📜
๕๒. ผลทายกวคฺโค
๑. กุรฺจิยผลทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘มิคลุทฺโท ¶ ¶ ¶ ปุเร อาสึ, วิปิเน วิจรํ อหํ;
อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ, สพฺพธมฺมาน ปารคุํ.
‘‘กุรฺจิยผลํ คยฺห, พุทฺธเสฏฺสฺสทาสหํ;
ปฺุกฺเขตฺตสฺส ตาทิโน, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ.
‘‘เอกตึเส อิโต กปฺเป, ยํ ผลํ อททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ¶ ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, พุทฺธเสฏฺสฺส สนฺติเก;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺิเม;
ฉฬภิฺา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุรฺจิยผลทายโก เถโร อิมา
คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
กุรฺจิยผลทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ปมํ.
๒. กปิตฺถผลทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘สุวณฺณวณฺณํ ¶ สมฺพุทฺธํ, อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ;
รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ, กปิตฺถํ [กปิฏฺํ (สฺยา.)] อททึ ผลํ.
‘‘เอกนวุติโต ¶ กปฺเป, ยํ ผลํ อททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ ¶ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กปิตฺถผลทายโก เถโร อิมา
คาถาโย อภาสิตฺถาติ.
กปิตฺถผลทายกตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํ.
๓. โกสมฺพผลิยตฺเถรอปทานํ
‘‘กกุธํ วิลสนฺตํว, เทวเทวํ นราสภํ;
รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ, โกสมฺพํ [โกสุมฺพํ (สี. สฺยา. ปี.)] อททึ ตทา.
‘‘เอกตึเส อิโต กปฺเป, ยํ ผลํ อททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ¶ ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โกสมฺพผลิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
โกสมฺพผลิยตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํ.
๔. เกตกปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘วินตานทิยา ตีเร, วิหาสิ ปุริสุตฺตโม;
อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ, เอกคฺคํ สุสมาหิตํ.
‘‘มธุคนฺธสฺส ¶ ปุปฺเผน, เกตกสฺส อหํ ตทา;
ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, พุทฺธเสฏฺมปูชยึ.
‘‘เอกนวุติโต ¶ ¶ กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… ¶ กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เกตกปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
เกตกปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํ.
๕. นาคปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ, อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ;
รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ, นาคปุปฺผํ อปูชยึ.
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นาคปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
นาคปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ปฺจมํ.
๖. อชฺชุนปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘จนฺทภาคานทีตีเร ¶ ¶ , อโหสึ กินฺนโร ตทา;
อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ, สยมฺภุํ อปราชิตํ.
‘‘ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, เวทชาโต กตฺชลี;
คเหตฺวา อชฺชุนํ ปุปฺผํ, สยมฺภุํ อภิปูชยึ.
‘‘เตน ¶ กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา กินฺนรํ เทหํ, ตาวตึสมคจฺฉหํ.
‘‘ฉตฺตึสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท, เทวรชฺชมการยึ;
ทสกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺตี, มหารชฺชมการยึ.
‘‘ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํ;
สุเขตฺเต วปฺปิตํ พีชํ, สยมฺภุมฺหิ อโห มม [อโหสิ เม (สฺยา.)].
‘‘กุสลํ วิชฺชเต มยฺหํ, ปพฺพชึ อนคาริยํ;
ปูชารโห อหํ อชฺช, สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา ¶ จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ ¶ สุทํ อายสฺมา อชฺชุนปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
อชฺชุนปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ ฉฏฺํ.
๗. กุฏชปุปฺผิยตฺเถรอปทานํ
‘‘หิมวนฺตสฺสาวิทูเร, วสโล [จาวโล (สี. ปี.), อจฺจโย (สฺยา.)] นาม ปพฺพโต;
พุทฺโธ สุทสฺสโน นาม, วสเต ปพฺพตนฺตเร.
‘‘ปุปฺผํ เหมวนฺตํ คยฺห, เวหาสํ อคมาสหํ;
ตตฺถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํ.
‘‘ปุปฺผํ ¶ กุฏชมาทาย, สิเร กตฺวาน อฺชลึ [กตฺวานหํ ตทา (สฺยา. ปี. ก.)];
พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ, สยมฺภุสฺส มเหสิโน.
‘‘เอกตึเส อิโต กปฺเป, ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ¶ ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุฏชปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
กุฏชปุปฺผิยตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํ.
๘. โฆสสฺกตฺเถรอปทานํ
‘‘มิคลุทฺโท ¶ ปุเร อาสึ, อรฺเ วิปิเน อหํ;
อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ, เทวสงฺฆปุรกฺขตํ.
‘‘จตุสจฺจํ ปกาเสนฺตํ, เทเสนฺตํ อมตํ ปทํ;
อสฺโสสึ มธุรํ ธมฺมํ, สิขิโน โลกพนฺธุโน.
‘‘โฆเส จิตฺตํ ปสาเทสึ, อสมปฺปฏิปุคฺคเล;
ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, อุตฺตรึ [อตรึ (สี. ปี.)] ทุตฺตรํ ภวํ.
‘‘เอกตึเส อิโต กปฺเป, ยํ สฺมลภึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, โฆสสฺายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โฆสสฺโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
โฆสสฺกตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺมํ.
๙. สพฺพผลทายกตฺเถรอปทานํ
‘‘วรุโณ ¶ ¶ ¶ นาม นาเมน, พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู;
ฉฑฺเฑตฺวา ทสปุตฺตานิ, วนมชฺโฌคหึ ตทา.
‘‘อสฺสมํ ¶ สุกตํ กตฺวา, สุวิภตฺตํ มโนรมํ;
ปณฺณสาลํ กริตฺวาน, วสามิ วิปิเน อหํ.
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
มมุทฺธริตุกาโม โส, อาคจฺฉิ มม อสฺสมํ.
‘‘ยาวตา วนสณฺฑมฺหิ, โอภาโส วิปุโล อหุ;
พุทฺธสฺส อานุภาเวน, ปชฺชลี วิปินํ ตทา.
‘‘ทิสฺวาน ตํ ปาฏิหีรํ, พุทฺธเสฏฺสฺส ตาทิโน;
ปตฺตปุฏํ คเหตฺวาน, ผเลน ปูชยึ อหํ.
‘‘อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ, สหขาริมทาสหํ;
อนุกมฺปาย เม พุทฺโธ, อิทํ วจนมพฺรวิ.
‘ขาริภารํ คเหตฺวาน, ปจฺฉโต เอหิ เม ตุวํ;
ปริภุตฺเต จ สงฺฆมฺหิ, ปฺุํ ตว ภวิสฺสติ’.
‘‘ปุฏกนฺตํ คเหตฺวาน, ภิกฺขุสงฺฆสฺสทาสหํ;
ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, ตุสิตํ อุปปชฺชหํ.
‘‘ตตฺถ ทิพฺเพหิ นจฺเจหิ, คีเตหิ วาทิเตหิ จ;
ปฺุกมฺเมน สํยุตฺตํ, อนุโภมิ สทา สุขํ.
‘‘ยํ ¶ ยํ โยนุปปชฺชามิ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;
โภเค เม อูนตา นตฺถิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ยาวตา จตุโร ทีปา, สสมุทฺทา สปพฺพตา;
ผลํ พุทฺธสฺส ทตฺวาน, อิสฺสรํ การยามหํ.
‘‘ยาวตา เม ปกฺขิคณา, อากาเส อุปฺปตนฺติ เจ;
เตปิ มํ วสมนฺเวนฺติ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘ยาวตา วนสณฺฑมฺหิ, ยกฺขา ภูตา จ รกฺขสา;
กุมฺภณฺฑา ครุฬา จาปิ, ปาริจริยํ อุเปนฺติ เม.
‘‘กุมฺภา ¶ ¶ โสณา มธุการา, ฑํสา จ มกสา อุโภ;
เตปิ มํ วสมนฺเวนฺติ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘สุปณฺณา ¶ นาม สกุณา, ปกฺขิชาตา มหพฺพลา;
เตปิ มํ สรณํ ยนฺติ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘เยปิ ทีฆายุกา นาคา, อิทฺธิมนฺโต มหายสา;
เตปิ มํ วสมนฺเวนฺติ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘สีหา พฺยคฺฆา จ ทีปี จ, อจฺฉโกกตรจฺฉกา;
เตปิ มํ วสมนฺเวนฺติ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘โอสธีติณวาสี จ, เย จ อากาสวาสิโน;
สพฺเพ มํ สรณํ ยนฺติ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘สุทุทฺทสํ สุนิปุณํ, คมฺภีรํ สุปฺปกาสิตํ;
ผสฺสยิตฺวา [ผุสยิตฺวา (ก.)] วิหรามิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘วิโมกฺเข ¶ อฏฺ ผุสิตฺวา, วิหรามิ อนาสโว;
อาตาปี นิปโก จาหํ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘เย ผลฏฺา พุทฺธปุตฺตา, ขีณโทสา มหายสา;
อหมฺตโร เตสํ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘อภิฺาปารมึ คนฺตฺวา, สุกฺกมูเลน โจทิโต;
สพฺพาสเว ปริฺาย, วิหรามิ อนาสโว.
‘‘เตวิชฺชา อิทฺธิปตฺตา จ, พุทฺธปุตฺตา มหายสา;
ทิพฺพโสตสมาปนฺนา, เตสํ อฺตโร อหํ.
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, ยํ ผลํ อททึ ตทา;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สพฺพผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
สพฺพผลทายกตฺเถรสฺสาปทานํ นวมํ.
๑๐. ปทุมธาริกตฺเถรอปทานํ
‘‘หิมวนฺตสฺสาวิทูเร ¶ ¶ ¶ , โรมโส นาม ปพฺพโต;
พุทฺโธปิ สมฺภโว นาม, อพฺโภกาเส วสี ตทา.
‘‘ภวนา นิกฺขมิตฺวาน, ปทุมํ ธารยึ อหํ;
เอกาหํ ธารยิตฺวาน, ภวนํ ปุนราคมึ.
‘‘เอกตึเส ¶ อิโต กปฺเป, ยํ พุทฺธมภิปูชยึ;
ทุคฺคตึ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป… วิหรามิ อนาสโว.
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’.
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปทุมธาริโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติ.
ปทุมธาริกตฺเถรสฺสาปทานํ ทสมํ.
ผลทายกวคฺโค ทฺเวปฺาสโม.
ตสฺสุทฺทานํ –
กุรฺจิยํ กปิตฺถฺจ, โกสมฺพมถ เกตกํ;
นาคปุปฺผชฺชุนฺเจว, กุฏชี โฆสสฺโก.
เถโร ¶ จ สพฺพผลโท, ตถา ปทุมธาริโก;
อสีติ เจตฺถ คาถาโย, ติสฺโส คาถา ตทุตฺตริ.