📜
๑๘. สิทฺธตฺถพุทฺธวํโส
ธมฺมทสฺสิสฺส ¶ อปเรน, สิทฺธตฺโถ นาม นายโก;
นิหนิตฺวา ตมํ สพฺพํ, สูริโย อพฺภุคฺคโต ยถา.
โสปิ ปตฺวาน สมฺโพธึ, สนฺตาเรนฺโต สเทวกํ;
อภิวสฺสิ ธมฺมเมเฆน, นิพฺพาเปนฺโต สเทวกํ.
ตสฺสาปิ อตุลเตชสฺส, อเหสุํ อภิสมยา ตโย;
โกฏิสตสหสฺสานํ, ปมาภิสมโย อหุ.
ปุนาปรํ ภีมรเถ [หิมรฏฺเ (ก.)], ยทา อาหนิ ทุนฺทุภึ;
ตทา นวุติโกฏีนํ, ทุติยาภิสมโย อหุ.
ยทา พุทฺโธ ธมฺมํ เทเสสิ, เวภาเร โส ปุรุตฺตเม;
ตทา นวุติโกฏีนํ, ตติยาภิสมโย อหุ.
สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ, ตสฺมิมฺปิ ทฺวิปทุตฺตเม;
ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
โกฏิสตานํ ¶ ¶ นวุตีนํ [นวุติยา (สฺยา. กํ.)], อสีติยาปิ จ โกฏินํ;
เอเต อาสุํ ตโย านา, วิมลานํ สมาคเม.
อหํ ¶ เตน สมเยน, มงฺคโล นาม ตาปโส;
อุคฺคเตโช ทุปฺปสโห, อภิฺาพลสมาหิโต.
ชมฺพุโต ผลมาเนตฺวา [ผลมาหตฺวา (สี. สฺยา.)] สิทฺธตฺถสฺส อทาสหํ;
ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ, อิทํ วจนมพฺรวิ.
‘‘ปสฺสถ อิมํ ตาปสํ, ชฏิลํ อุคฺคตาปนํ;
จตุนฺนวุติโต กปฺเป, อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ.
‘‘ปธานํ ปทหิตฺวาน…เป… ¶ เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’.
ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ;
อุตฺตรึ วตมธิฏฺาสึ, ทสปารมิปูริยา.
เวภารํ นาม นครํ, อุเทโน นาม ขตฺติโย;
สุผสฺสา นาม ชนิกา, สิทฺธตฺถสฺส มเหสิโน.
ทสวสฺสสหสฺสานิ ¶ , อคารํ อชฺฌ โส วสิ;
โกกาสุปฺปลโกกนทา, ตโย ปาสาทมุตฺตมา.
ติโสฬสสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;
โสมนสฺสา นาม สา นารี, อนุปโม นาม อตฺรโช.
นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา, สิวิกายาภินิกฺขมิ;
อนูนทสมาสานิ, ปธานํ ปทหี ชิโน.
พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต, สิทฺธตฺโถ โลกนายโก;
วตฺติ ¶ จกฺกํ มหาวีโร, มิคทาเย นรุตฺตโม.
สมฺพโล จ สุมิตฺโต จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;
เรวโต นามุปฏฺาโก, สิทฺธตฺถสฺส มเหสิโน.
สีวลา จ สุรามา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;
โพธิ ตสฺส ภควโต, กณิกาโรติ วุจฺจติ.
สุปฺปิโย จ สมุทฺโท จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺกา;
รมฺมา เจว สุรมฺมา จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺิกา.
โส ¶ พุทฺโธ สฏฺิรตนํ, อโหสิ นภมุคฺคโต;
กฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, ทสสหสฺสี วิโรจติ.
โสปิ พุทฺโธ อสมสโม, อตุโล อปฺปฏิปุคฺคโล;
วสฺสสตสหสฺสานิ, โลเก อฏฺาสิ จกฺขุมา.
วิปุลํ ¶ ปภํ ทสฺสยิตฺวา, ปุปฺผาเปตฺวาน สาวเก;
วิลาเสตฺวา สมาปตฺยา, นิพฺพุโต โส สสาวโก.
สิทฺธตฺโถ ¶ มุนิวโร พุทฺโธ, อโนมารามมฺหิ นิพฺพุโต;
ตตฺเถวสฺส ถูปวโร, จตุโยชนมุคฺคโตติ.
สิทฺธตฺถสฺส ภควโต วํโส โสฬสโม.