📜
๒๓. เวสฺสภูพุทฺธวํโส
ตตฺเถว ¶ มณฺฑกปฺปมฺหิ, อสโม อปฺปฏิปุคฺคโล;
เวสฺสภู นาม นาเมน, โลเก อุปฺปชฺชิ นายโก [โส ชิโน (สฺยา. กํ. ก.)].
อาทิตฺตํ ¶ วต ราคคฺคิ, ตณฺหานํ วิชิตํ ตทา;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ.
ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตนฺเต, เวสฺสภูโลกนายเก;
อสีติโกฏิสหสฺสานํ, ปมาภิสมโย อหุ.
ปกฺกนฺเต จาริกํ รฏฺเ, โลกเชฏฺเ นราสเภ;
สตฺตติโกฏิสหสฺสานํ, ทุติยาภิสมโย อหุ.
มหาทิฏฺึ วิโนเทนฺโต, ปาฏิเหรํ กโรติ โส;
สมาคตา นรมรู, ทสสหสฺสี สเทวเก.
มหาอจฺฉริยํ ¶ ทิสฺวา, อพฺภุตํ โลมหํสนํ;
เทวา เจว มนุสฺสา จ, พุชฺฌเร สฏฺิโกฏิโย.
สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ, เวสฺสภุสฺส มเหสิโน;
ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
อสีติภิกฺขุสหสฺสานํ, ปโม อาสิ สมาคโม;
สตฺตติภิกฺขุสหสฺสานํ, ทุติโย อาสิ สมาคโม.
สฏฺิภิกฺขุสหสฺสานํ ¶ , ตติโย อาสิ สมาคโม;
ชราทิภยภีตานํ, โอรสานํ มเหสิโน.
อหํ เตน สมเยน, สุทสฺสโน นาม ขตฺติโย;
นิมนฺเตตฺวา มหาวีรํ, ทานํ ทตฺวา มหารหํ;
อนฺนปาเนน วตฺเถน, สสงฺฆํ ชิน ปูชยึ.
ตสฺส พุทฺธสฺส อสมสฺส, จกฺกํ วตฺติตมุตฺตมํ;
สุตฺวาน ปณิตํ ธมฺมํ, ปพฺพชฺชมภิโรจยึ.
มหาทานํ ปวตฺเตตฺวา, รตฺตินฺทิวมตนฺทิโต;
ปพฺพชฺชํ คุณสมฺปนฺนํ, ปพฺพชึ ชินสนฺติเก.
อาจารคุณสมฺปนฺโน, วตฺตสีลสมาหิโต;
สพฺพฺุตํ คเวสนฺโต, รมามิ ชินสาสเน.
สทฺธาปีตึ อุปคนฺตฺวา, พุทฺธํ วนฺทามิ สตฺถรํ;
ปีติ อุปฺปชฺชติ มยฺหํ, โพธิยาเยว การณา.
อนิวตฺตมานสํ ¶ ตฺวา, สมฺพุทฺโธ เอตทพฺรวิ;
‘‘เอกตึเส อิโต กปฺเป, อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ.
‘‘อหุ ¶ กปิลวฺหยา รมฺมา…เป… เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’.
ตสฺสาหํ ¶ วจนํ สุตฺวา, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ;
อุตฺตรึ วตมธิฏฺาสึ, ทสปารมิปูริยา.
อโนมํ นาม นครํ, สุปฺปตีโต นาม ขตฺติโย;
มาตา ยสวตี นาม, เวสฺสภุสฺส มเหสิโน.
ฉ จ วสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ;
รุจิ สุรุจิ รติวฑฺฒโน, ตโย ปาสาทมุตฺตมา.
อนูนตึสสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;
สุจิตฺตา นาม สา นารี, สุปฺปพุทฺโธ นาม อตฺรโช.
นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา, สิวิกายาภินิกฺขมิ;
ฉมาสํ ปธานจารํ, อจรี ปุริสุตฺตโม.
พฺรหฺมุนา ¶ ยาจิโต สนฺโต, เวสฺสภูโลกนายโก;
วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, อรุณาราเม นรุตฺตโม.
โสโณ ¶ จ อุตฺตโร เจว, อเหสุํ อคฺคสาวกา;
อุปสนฺโต นามุปฏฺาโก, เวสฺสภุสฺส มเหสิโน.
รามา [ทามา (สี.)] เจว สมาลา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;
โพธิ ตสฺส ภควโต, มหาสาโลติ วุจฺจติ.
โสตฺถิโก เจว รมฺโภ จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺกา;
โคตมี สิริมา เจว, อเหสุํ อคฺคุปฏฺิกา.
สฏฺิรตนมุพฺเพโธ, เหมยูปสมูปโม;
กายา นิจฺฉรติ รสฺมิ, รตฺตึว ปพฺพเต สิขี.
สฏฺิวสฺสสหสฺสานิ, อายุ ตสฺส มเหสิโน;
ตาวตา ติฏฺมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
ธมฺมํ ¶ วิตฺถาริกํ กตฺวา, วิภชิตฺวา มหาชนํ;
ธมฺมนาวํ เปตฺวาน, นิพฺพุโต โส สสาวโก.
ทสฺสเนยฺยํ สพฺพชนํ, วิหารํ อิริยาปถํ;
สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา.
เวสฺสภู ชินวโร สตฺถา, เขมารามมฺหิ นิพฺพุโต;
ธาตุวิตฺถาริกํ อาสิ, เตสุ เตสุ ปเทสโตติ.
เวสฺสภุสฺส ภควโต วํโส เอกวีสติโม.