📜
๒๕. โกณาคมนพุทฺธวํโส
กกุสนฺธสฺส ¶ อปเรน, สมฺพุทฺโธ ทฺวิปทุตฺตโม;
โกณาคมโน นาม ชิโน, โลกเชฏฺโ นราสโภ.
ทสธมฺเม ปูรยิตฺวาน, กนฺตารํ สมติกฺกมิ;
ปวาหิย มลํ สพฺพํ, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ.
ธมฺมจกฺกํ ¶ ปวตฺเตนฺเต, โกณาคมนนายเก;
ตึสโกฏิสหสฺสานํ, ปมาภิสมโย อหุ.
ปาฏิหีรํ กโรนฺเต จ, ปรวาทปฺปมทฺทเน;
วีสติโกฏิสหสฺสานํ, ทุติยาภิสมโย อหุ.
ตโต วิกุพฺพนํ กตฺวา, ชิโน เทวปุรํ คโต;
วสเต ตตฺถ สมฺพุทฺโธ, สิลาย ปณฺฑุกมฺพเล.
ปกรเณ สตฺต เทเสนฺโต, วสฺสํ วสติ โส มุนิ;
ทสโกฏิสหสฺสานํ, ตติยาภิสมโย อหุ.
ตสฺสาปิ ¶ เทวเทวสฺส, เอโก อาสิ สมาคโม;
ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
ตึสภิกฺขุสหสฺสานํ ¶ , ตทา อาสิ สมาคโม;
โอฆานมติกฺกนฺตานํ, ภิชฺชิตานฺจ มจฺจุยา.
อหํ เตน สมเยน, ปพฺพโต นาม ขตฺติโย;
มิตฺตามจฺเจหิ สมฺปนฺโน, อนนฺตพลวาหโน.
สมฺพุทฺธทสฺสนํ คนฺตฺวา, สุตฺวา ธมฺมมนุตฺตรํ;
นิมนฺเตตฺวา สชินสงฺฆํ, ทานํ ทตฺวา ยทิจฺฉกํ.
ปฏฺฏุณฺณํ จีนปฏฺฏฺจ, โกเสยฺยํ กมฺพลมฺปิ จ;
โสวณฺณปาทุกฺเจว, อทาสึ สตฺถุสาวเก.
โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ, สงฺฆมชฺเฌ นิสีทิย;
‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ.
‘‘อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา…เป… ¶ เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’.
ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ;
อุตฺตรึ วตมธิฏฺาสึ, ทสปารมิปูริยา.
สพฺพฺุตํ คเวสนฺโต, ทานํ ทตฺวา นรุตฺตเม;
โอหายาหํ มหารชฺชํ, ปพฺพชึ ชินสนฺติเก [ตสฺส สนฺติเก (สี.)].
นครํ โสภวตี นาม, โสโภ นามาสิ ขตฺติโย;
วสเต ตตฺถ นคเร, สมฺพุทฺธสฺส มหากุลํ.
พฺราหฺมโณ ¶ ยฺทตฺโต จ, อาสิ พุทฺธสฺส โส ปิตา;
อุตฺตรา นาม ชนิกา, โกณาคมนสฺส สตฺถุโน.
ตีณิ ¶ วสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ;
ตุสิตสนฺตุสิตสนฺตุฏฺา, ตโย ปาสาทมุตฺตมา.
อนูนโสฬสสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;
รุจิคตฺตา นาม นารี, สตฺถวาโห นาม อตฺรโช.
นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา, หตฺถิยาเนน นิกฺขมิ;
ฉมาสํ ปธานจารํ, อจรี ปุริสุตฺตโม.
พฺรหฺมุนา ¶ ยาจิโต สนฺโต, โกณาคมนนายโก;
วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, มิคทาเย นรุตฺตโม.
ภิยฺยโส อุตฺตโร นาม, อเหสุํ อคฺคสาวกา;
โสตฺถิโช นามุปฏฺาโก, โกณาคมนสฺส สตฺถุโน.
สมุทฺทา ¶ อุตฺตรา เจว, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;
โพธิ ตสฺส ภควโต, อุทุมฺพโรติ ปวุจฺจติ.
อุคฺโค จ โสมเทโว จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺกา;
สีวลา เจว สามา จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺิกา.
อุจฺจตฺตเนน โส พุทฺโธ, ตึสหตฺถสมุคฺคโต;
อุกฺกามุเข ยถา กมฺพุ, เอวํ รํสีหิ มณฺฑิโต.
ตึสวสฺสสหสฺสานิ, อายุ พุทฺธสฺส ตาวเท;
ตาวตา ติฏฺมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
ธมฺมเจตึ สมุสฺเสตฺวา, ธมฺมทุสฺสวิภูสิตํ;
ธมฺมปุปฺผคุฬํ กตฺวา, นิพฺพุโต โส สสาวโก.
มหาวิลาโส ตสฺส ชโน, สิริธมฺมปฺปกาสโน;
สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา.
โกณาคมโน สมฺพุทฺโธ, ปพฺพตารามมฺหิ นิพฺพุโต;
ธาตุวิตฺถาริกํ อาสิ, เตสุ เตสุ ปเทสโตติ.
โกณาคมนสฺส ภควโต วํโส เตวีสติโม.