📜
๔. โกณฺฑฺพุทฺธวํโส
ทีปงฺกรสฺส ¶ ¶ อปเรน, โกณฺฑฺโ นาม นายโก;
อนนฺตเตโช อมิตยโส, อปฺปเมยฺโย ทุราสโท.
ธรณูปโม ¶ ขมเนน, สีเลน สาครูปโม;
สมาธินา เมรูปโม, าเณน คคนูปโม.
อินฺทฺริยพลโพชฺฌงฺค-มคฺคสจฺจปฺปกาสนํ;
ปกาเสสิ สทา พุทฺโธ, หิตาย สพฺพปาณินํ.
ธมฺมจกฺกํ ¶ ปวตฺเตนฺเต, โกณฺฑฺเ โลกนายเก;
โกฏิสตสหสฺสานํ, ปมาภิสมโย อหุ.
ตโต ปรมฺปิ เทเสนฺเต, นรมรูนํ สมาคเม;
นวุติโกฏิสหสฺสานํ, ทุติยาภิสมโย อหุ.
ติตฺถิเย อภิมทฺทนฺโต, ยทา ธมฺมมเทสยิ;
อสีติโกฏิสหสฺสานํ, ตติยาภิสมโย อหุ.
สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ, โกณฺฑฺสฺส มเหสิโน;
ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
โกฏิสตสหสฺสานํ, ปโม อาสิ สมาคโม;
ทุติโย โกฏิสหสฺสานํ, ตติโย นวุติโกฏินํ.
อหํ เตน สมเยน, วิชิตาวี นาม ขตฺติโย;
สมุทฺทํ อนฺตมนฺเตน, อิสฺสริยํ วตฺตยามหํ.
โกฏิสตสหสฺสานํ ¶ , วิมลานํ มเหสินํ;
สห โลกคฺคนาเถน, ปรมนฺเนน ตปฺปยึ.
โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ, โกณฺฑฺโ โลกนายโก;
‘‘อปริเมยฺยิโต กปฺเป, พุทฺโธ โลเก ภวิสฺสติ.
‘‘ปธานํ ปทหิตฺวาน, กตฺวา ทุกฺกรการิกํ;
อสฺสตฺถมูเล สมฺพุทฺโธ, พุชฺฌิสฺสติ มหายโส.
‘‘อิมสฺส ชนิกา มาตา, มายา นาม ภวิสฺสติ;
ปิตา สุทฺโธทโน นาม, อยํ เหสฺสติ โคตโม.
‘‘โกลิโต อุปติสฺโส จ, อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา;
อานนฺโท นามุปฏฺาโก, อุปฏฺิสฺสติมํ ชินํ.
‘‘เขมา อุปฺปลวณฺณา จ, อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวิกา;
โพธิ ¶ ตสฺส ภควโต, อสฺสตฺโถติ ปวุจฺจติ.
‘‘จิตฺโต ¶ จ หตฺถาฬวโก, อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺกา;
นนฺทมาตา จ อุตฺตรา, อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺิกา;
อายุ ¶ วสฺสสตํ ตสฺส, โคตมสฺส ยสสฺสิโน’’.
อิทํ สุตฺวาน วจนํ, อสมสฺส มเหสิโน;
อาโมทิตา นรมรู, พุทฺธพีชํ กิร อยํ.
อุกฺกุฏฺิสทฺทา ¶ วตฺตนฺติ, อปฺโผเฏนฺติ หสนฺติ จ;
กตฺชลี นมสฺสนฺติ, ทสสหสฺสิเทวตา.
‘‘ยทิมสฺส โลกนาถสฺส, วิรชฺฌิสฺสาม สาสนํ;
อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ.
‘‘ยถา มนุสฺสา นทึ ตรนฺตา, ปฏิติตฺถํ วิรชฺฌิย;
เหฏฺาติตฺเถ คเหตฺวาน, อุตฺตรนฺติ มหานทึ.
‘‘เอวเมว มยํ สพฺเพ, ยทิ มฺุจามิมํ ชินํ;
อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’.
ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ;
ตเมว อตฺถํ สาเธนฺโต, มหารชฺชํ ชิเน อทํ;
มหารชฺชํ ททิตฺวาน [จชิตฺวา (สี.)], ปพฺพชึ ตสฺส สนฺติเก.
สุตฺตนฺตํ วินยฺจาปิ, นวงฺคํ สตฺถุสาสนํ;
สพฺพํ ปริยาปุณิตฺวาน, โสภยึ ชินสาสนํ.
ตตฺถปฺปมตฺโต ¶ วิหรนฺโต, นิสชฺชฏฺานจงฺกเม;
อภิฺาปารมึ คนฺตฺวา, พฺรหฺมโลกมคฺฉหํ.
นครํ รมฺมวตี นาม, สุนนฺโท นาม ขตฺติโย;
สุชาตา นาม ชนิกา, โกณฺฑฺสฺส มเหสิโน.
ทสวสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ [อคารมชฺเฌ จ โส วสิ (สฺยา.)];
สุจิ สุรุจิ สุโภ จ, ตโย ปาสาทมุตฺตมา.
ตีณิสตสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;
รุจิเทวี นาม นารี, วิชิตเสโน อตฺรโช.
นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา, รถยาเนน นิกฺขมิ;
อนูนทสมาสานิ, ปธานํ ปทหี ชิโน.
พฺรหฺมุนา ¶ ยาจิโต สนฺโต, โกณฺฑฺโ ทฺวิปทุตฺตโม;
วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, เทวานํ นครุตฺตเม.
ภทฺโท เจว สุภทฺโท จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;
อนุรุทฺโธ นามุปฏฺาโก, โกณฺฑฺสฺส มเหสิโน.
ติสฺสา ¶ จ อุปติสฺสา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;
สาลกลฺยาณิโก โพธิ, โกณฺฑฺสฺส มเหสิโน.
โสโณ จ อุปโสโณ จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺกา;
นนฺทา เจว สิรีมา จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺิกา.
โส อฏฺาสีติ หตฺถานิ, อจฺจุคฺคโต มหามุนิ;
โสภเต อุฬุราชาว สูริโย มชฺฌนฺหิเก ยถา.
วสฺสสตสหสฺสานิ ¶ , อายุ วิชฺชติ ตาวเท;
ตาวตา ติฏฺมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
ขีณาสเวหิ ¶ วิมเลหิ, วิจิตฺตา อาสิ เมทนี;
ยถา คคนมุฬูหิ, เอวํ โส อุปโสภถ.
เตปิ นาคา อปฺปเมยฺยา, อสงฺโขภา ทุราสทา;
วิชฺชุปาตํว ทสฺเสตฺวา, นิพฺพุตา เต มหายสา.
สา จ อตุลิยา ชินสฺส อิทฺธิ, าณปริภาวิโต จ สมาธิ;
สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา.
โกณฺฑฺโ ปวโร พุทฺโธ, จนฺทารามมฺหิ นิพฺพุโต;
ตตฺเถว เจติโย จิตฺโต, สตฺต โยชนมุสฺสิโตติ.
โกณฺฑฺสฺส ภควโต วํโส ทุติโย.