📜
๖. สุมนพุทฺธวํโส
มงฺคลสฺส อปเรน, สุมโน นาม นายโก;
สพฺพธมฺเมหิ อสโม, สพฺพสตฺตานมุตฺตโม.
ตทา อมตเภรึ โส, อาหนี เมขเล ปุเร;
ธมฺมสงฺขสมายุตฺตํ, นวงฺคํ ชินสาสนํ.
นิชฺชินิตฺวา กิเลเส โส, ปตฺวา สมฺโพธิมุตฺตมํ;
มาเปสิ นครํ สตฺถา, สทฺธมฺมปุรวรุตฺตมํ.
นิรนฺตรํ อกุฏิลํ, อุชุํ วิปุลวิตฺถตํ;
มาเปสิ โส มหาวีถึ, สติปฏฺานวรุตฺตมํ.
ผเล ¶ จตฺตาริ สามฺเ, จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา;
ฉฬภิฺาฏฺสมาปตฺตี, ปสาเรสิ ตตฺถ วีถิยํ.
เย อปฺปมตฺตา อขิลา, หิริวีริเยหุปาคตา;
เต เต อิเม คุณวเร, อาทิยนฺติ ยถา สุขํ.
เอวเมเตน โยเคน, อุทฺธรนฺโต มหาชนํ;
โพเธสิ ปมํ สตฺถา, โกฏิสตสหสฺสิโย.
ยมฺหิ กาเล มหาวีโร, โอวที ติตฺถิเย คเณ;
โกฏิสหสฺสาภิสมึสุ [โกฏิสตสหสฺสานิ (สฺยา. กํ.), โกฏิสตสหสฺสานํ (ก.)], ทุติเย ธมฺมเทสเน.
ยทา เทวา มนุสฺสา จ, สมคฺคา เอกมานสา;
นิโรธปฺหํ ปุจฺฉึสุ, สํสยฺจาปิ มานสํ.
ตทาปิ ¶ ¶ ธมฺมเทสเน, นิโรธปริทีปเน;
นวุติโกฏิสหสฺสานํ, ตติยาภิสมโย อหุ.
สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ, สุมนสฺส มเหสิโน;
ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
วสฺสํวุตฺถสฺส ¶ ภควโต, อภิฆุฏฺเ ปวารเณ;
โกฏิสตสหสฺเสหิ, ปวาเรสิ ตถาคโต.
ตโตปรํ สนฺนิปาเต, วิมเล กฺจนปพฺพเต;
นวุติโกฏิสหสฺสานํ, ทุติโย อาสิ สมาคโม.
ยทา สกฺโก เทวราชา, พุทฺธทสฺสนุปาคมิ;
อสีติโกฏิสหสฺสานํ, ตติโย อาสิ สมาคโม.
อหํ ¶ เตน สมเยน, นาคราชา มหิทฺธิโก;
อตุโล นาม นาเมน, อุสฺสนฺนกุสลสฺจโย.
ตทาหํ นาคภาวนา, นิกฺขมิตฺวา สาติภิ;
นาคานํ ทิพฺพตุริเยหิ, สสงฺฆํ ชินมุปฏฺหึ.
โกฏิสตสหสฺสานํ, อนฺนปาเนน ตปฺปยึ;
ปจฺเจกทุสฺสยุคํ ทตฺวา, สรณํ ตมุปาคมึ.
โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ, สุมโน โลกนายโก;
‘‘อปริเมยฺยิโต กปฺเป, อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ.
‘‘ปธานํ ปทหิตฺวาน…เป… ¶ เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’.
ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ;
อุตฺตรึ วตมธิฏฺาสึ, ทสปารมิปูริยา.
นครํ เมขลํ นาม [เมขลํ นาม นครํ (สี. สฺยา.)], สุทตฺโต นาม ขตฺติโย;
สิริมา นาม ชนิกา, สุมนสฺส มเหสิโน.
นววสฺสสหสฺสานิ ¶ , อคารํ อชฺฌ โส วสิ;
จนฺโท สุจนฺโท วฏํโส จ, ตโย ปาสาทมุตฺตมา.
เตสฏฺิสตสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;
วฏํสิกา นาม นารี, อนูปโม นาม อตฺรโช.
นิมิตฺเต ¶ จตุโร ทิสฺวา, หตฺถิยาเนน นิกฺขมิ;
อนูนทสมาสานิ, ปธานํ ปทหี ชิโน.
พฺรหฺมุนา ¶ ยาจิโต สนฺโต, สุมโน โลกนายโก;
วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, เมขเล ปุรมุตฺตเม.
สรโณ ภาวิตตฺโต จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;
อุเทโน นามุปฏฺาโก, สุมนสฺส มเหสิโน.
โสณา จ อุปโสณา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;
โสปิ พุทฺโธ อมิตยโส, นาคมูเล อพุชฺฌถ.
วรุโณ เจว สรโณ จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺกา;
จาลา จ อุปจาลา จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺิกา.
อุจฺจตฺตเนน [อุจฺจตเรน (ก.)] โส พุทฺโธ, นวุติหตฺถมุคฺคโต;
กฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, ทสสหสฺสี วิโรจติ.
นวุติวสฺสสหสฺสานิ, อายุ วิชฺชติ ตาวเท;
ตาวตา ติฏฺมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
ตารณีเย ¶ ตารยิตฺวา, โพธนีเย จ โพธยิ;
ปรินิพฺพายิ สมฺพุทฺโธ, อุฬุราชาว อตฺถมิ.
เต ¶ จ ขีณาสวา ภิกฺขู, โส จ พุทฺโธ อสาทิโส;
อตุลปฺปภํ ทสฺสยิตฺวา, นิพฺพุตา เย มหายสา.
ตฺจ าณํ อตุลิยํ, ตานิ จ อตุลานิ รตนานิ;
สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา.
สุมโน ยสธโร พุทฺโธ, องฺคารามมฺหิ นิพฺพุโต;
ตตฺเถว ตสฺส ชินถูโป, จตุโยชนมุคฺคโตติ.
สุมนสฺส ภควโต วํโส จตุตฺโถ.