📜
๓. นิทฺเทสวาโร
๔. ตตฺถ สงฺเขปโต เนตฺติ กิตฺติตา.
หารสงฺเขโป
อสฺสาทาทีนวตา ¶ , นิสฺสรณมฺปิ จ ผลํ อุปาโย จ;
อาณตฺตี จ ภควโต, โยคีนํ เทสนาหาโร.
ยํ ปุจฺฉิตฺจ วิสฺสชฺชิตฺจ, สุตฺตสฺส ยา จ อนุคีติ;
สุตฺตสฺส โย ปวิจโย, หาโร วิจโยติ นิทฺทิฏฺโ.
สพฺเพสํ หารานํ, ยา ภูมี โย จ โคจโร เตสํ;
ยุตฺตายุตฺตปริกฺขา, หาโร ยุตฺตีติ นิทฺทิฏฺโ.
ธมฺมํ เทเสติ ชิโน, ตสฺส จ ธมฺมสฺส ยํ ปทฏฺานํ;
อิติ ยาว สพฺพธมฺมา, เอโส หาโร ปทฏฺาโน.
วุตฺตมฺหิ เอกธมฺเม, เย ธมฺมา เอกลกฺขณา เกจิ;
วุตฺตา ภวนฺติ สพฺเพ, โส หาโร ลกฺขโณ นาม.
เนรุตฺตมธิปฺปาโย, พฺยฺชนมถ เทสนานิทานฺจ;
ปุพฺพาปรานุสนฺธี, เอโส หาโร จตุพฺยูโห.
เอกมฺหิ ปทฏฺาเน, ปริเยสติ เสสกํ ปทฏฺานํ;
อาวฏฺฏติ ปฏิปกฺเข, อาวฏฺโฏ นาม โส หาโร.
ธมฺมฺจ ¶ ปทฏฺานํ, ภูมิฺจ วิภชฺชเต อยํ หาโร;
สาธารเณ อสาธารเณ จ เนยฺโย วิภตฺตีติ.
กุสลากุสเล ธมฺเม, นิทฺทิฏฺเ ภาวิเต ปหีเน จ;
ปริวตฺตติ ปฏิปกฺเข, หาโร ปริวตฺตโน นาม.
เววจนานิ ¶ พหูนิ ตุ, สุตฺเต วุตฺตานิ เอกธมฺมสฺส;
โย ชานาติ สุตฺตวิทู, เววจโน นาม โส หาโร.
เอกํ ¶ ภควา ธมฺมํ, ปฺตฺตีหิ วิวิธาหิ เทเสติ;
โส อากาโร เยฺโย, ปฺตฺตี นาม หาโรติ.
โย จ ปฏิจฺจุปฺปาโท, อินฺทฺริยขนฺธา จ ธาตุ อายตนา;
เอเตหิ โอตรติ โย, โอตรโณ นาม โส หาโร.
วิสฺสชฺชิตมฺหิ ปฺเห, คาถายํ ปุจฺฉิตายมารพฺภ;
สุทฺธาสุทฺธปริกฺขา, หาโร โส โสธโน นาม.
เอกตฺตตาย ธมฺมา, เยปิ จ เวมตฺตตาย นิทฺทิฏฺา;
เตน วิกปฺปยิตพฺพา, เอโส หาโร อธิฏฺาโน.
เย ธมฺมา ยํ ธมฺมํ, ชนยนฺติปฺปจฺจยา ปรมฺปรโต;
เหตุมวกฑฺฒยิตฺวา, เอโส หาโร ปริกฺขาโร.
เย ธมฺมา ยํ มูลา, เย เจกตฺถา ปกาสิตา มุนินา;
เต สมโรปยิตพฺพา, เอส สมาโรปโน หาโร.
นยสงฺเขโป
ตณฺหฺจ อวิชฺชมฺปิ จ, สมเถน วิปสฺสนา โย เนติ;
สจฺเจหิ โยชยิตฺวา, อยํ นโย นนฺทิยาวฏฺโฏ.
โย อกุสเล สมูเลหิ, เนติ กุสเล จ กุสลมูเลหิ;
ภูตํ ตถํ อวิตถํ, ติปุกฺขลํ ตํ นยํ อาหุ.
โย เนติ วิปลฺลาเสหิ, กิเลเส อินฺทฺริเยหิ สทฺธมฺเม;
เอตํ นยํ นยวิทู, สีหวิกฺกีฬิตํ อาหุ.
เวยฺยากรเณสุ ¶ หิ เย, กุสลากุสลา ตหึ ตหึ วุตฺตา;
มนสา โวโลกยเต, ตํ ขุ ทิสาโลจนํ อาหุ.
โอโลเกตฺวา ¶ ทิสโลจเนน, อุกฺขิปิย ยํ สมาเนติ;
สพฺเพ กุสลากุสเล, อยํ นโย องฺกุโส นาม.
โสฬส หารา ปมํ, ทิสโลจนโต [ทิสโลจเนน (ก.)] ทิสา วิโลเกตฺวา;
สงฺขิปิย องฺกุเสน หิ, นเยหิ ตีหิ นิทฺทิเส สุตฺตํ.
ทฺวาทสปท
อกฺขรํ ปทํ พฺยฺชนํ, นิรุตฺติ ตเถว นิทฺเทโส;
อาการฉฏฺวจนํ, เอตฺตาว พฺยฺชนํ สพฺพํ.
สงฺกาสนา ¶ ปกาสนา, วิวรณา วิภชนุตฺตานีกมฺมปฺตฺติ;
เอเตหิ ฉหิ ปเทหิ, อตฺโถ กมฺมฺจ นิทฺทิฏฺํ.
ตีณิ จ นยา อนูนา, อตฺถสฺส จ ฉปฺปทานิ คณิตานิ;
นวหิ ปเทหิ ภควโต, วจนสฺสตฺโถ สมายุตฺโต.
อตฺถสฺส นวปฺปทานิ, พฺยฺชนปริเยฏฺิยา จตุพฺพีส;
อุภยํ สงฺกลยิตฺวา [สงฺเขปยโต (ก.)], เตตฺตึสา เอตฺติกา เนตฺตีติ.
นิทฺเทสวาโร.